Soạn ngắn về bài thơ Chiều Xuân của tác giả Anh Thơ

B. Tác giả

- Tên Anh Thơ (1921-2005) 

- Quê quán: Hải Dương 

- Quá trình hoạt động văn học, kháng chiến:

- Nhà thơ chưa học hết bậc tiểu học nhưng chịu khó đọc sách ham văn chương.

- Sống trong không khí gia đình buồn tẻ nặng nền  nếp phong kiến, bà tìm đến thơ ca tự giải  thoát  và khẳng định  mình  như nhều thanh niên thời đó.

-Tháng Tám 1945 hăng hái tham gia cách mạng kháng chiến và xây dựng đất nước bằng thơ ca, là Uỷ viên Ban Chấp hành Hội nhà văn Việt Nam

Phong cách nghệ thuật: 

+ Thơ thiên về tả cảnh bình dị quen thuộc: bờ tre, con đò, bến sống, với những nét vẽ chân thực, tinh tế thấm đượm một chút tình quê đằm thắm pha chút bâng khuâng buồn của thơ mới.

- Tác phẩm chính: 

+ Tiểu thuyết "Răng đen", thơ "Bức tranh quê".

+ Sau cách mạng tháng Tám: Kể chuyện Vũ Lăng, Theo cánh chim câu, Đảo ngọc, Hoa dứa trắng, Quê chồng.

C. Tác phẩm

- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

 + Được rút từ tập "Bức tranh quê", tập thơ đầu tay của Anh Thơ.

- Thể thơ: 8 chữ

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

- Bố cục: 

 + Khổ 1: Bức tranh chiều xuân trên bên vắng.

 + Khổ 2: Bức tranh chiều xuân trên đường đê. 

+ Khổ 3: Bức tranh chiều xuân trên cánh đồng.

-   Giá trị nội dung: 

+ Vẻ đẹp chiều xuân bình dị, đơn sơ mộc mạc của làng quê Bắc Bộ.

+ Tình yêu làng quê, đất nước sâu sắc và thiết tha.

-   Giá trị nghệ thuật: 

 + Từ ngữ giàu sắc thái biểu cảm, sử dụng nhiều từ láy.

 + Thủ pháp lấy cái động để nói cái tĩnh.

Câu 1 (trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 2):

“Chiều xuân” qua ngòi bút của Anh Thơ hiện lên qua tranh: buổi chiều tà, cảnh xuân ở đồng quê miền Bắc nước ta

- Bài thơ thể hiện sự quan sát tinh tế, bao quát cảnh vật

- Bức tranh buổi chiều yên bình, êm ả, có phần vắng lặng

→ Nắm được linh hồn cảnh vật

- Buổi chiều xuân đặc trưng ở cảnh mưa: mưa bụi, mưa xuân thưa thớt bay

- Mưa gọi mầm non thức dậy

   + Cảnh đầu tiên được tác giả chú ý là cảnh bến đò

   + Con đò dường như cũng hòa với sự êm ả của buổi chiều khi con đò “biếng lười nằm mặc nước sông trôi”

 + Điểm xuyết liên tục thêm vào bức tranh là quán tranh vắng, là những chùm hoa xoan tím “rụng tơi bời”

- Cảnh được mở rộng, cao, xa hơn

- Nêu bật đặc trưng của mùa xuân miền Bắc: cỏ non tràn biếc cỏ, đàn sáo đen, cánh bướm rập rờn,...

Khổ thứ hai hình ảnh độc đáo, đẹp, nhưng đượm buồn bởi cảnh vật chìm vào tĩnh lặng

- Ba khổ thơ là thơ tả cảnh, tập hợp thành bức tranh quê giản dị, mộc mạc, thanh nhã, hơi gợi buồn vì cảnh thanh vắng, yên tĩnh

Câu 2 (trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Bài thơ vừa tả cảnh, vừa gợi được nhịp sống, không khí ở nông thôn nước ta thời trước, sự yên bình:

   + Con đò nằm biếng lười, quán vắng, cánh bướm rập rờn, đàn trâu thong thả có dáng khoan thai

   + Hai câu thơ cuối có hình ảnh con người xuất hiện

- Khoảnh khắc lao động của người thiếu nữ đi vào thơ

   + Cô thôn nữ chăm chỉ trong buổi chiều tĩnh lặng.

   + Câu thơ tả động nhưng để nói về cái tĩnh

   + Cái tĩnh để nhằm nhấn mạnh vào nhịp sống yên bình của vùng quê còn nguyên sơ

Câu 3 (trang 52 sgk ngữ văn 11 tập 2):

Thi sĩ dùng nhiều từ láy để dựng cảnh, gợi ra tinh thần của cảnh:

   + Mưa êm đềm, quán tranh đứng im lìm

   + Hoa xoan rụng tơi bời

   + Đàn sáo mổ vu vơ

   + Mấy cánh bướm rập rờn

   + Những trâu bò thong thả

- Sử dụng các từ láy có tính chất, sắc thái giảm nhẹ: êm êm, vu vơ, rập rờn, thong thả...

   + Diễn tả trạng thái thụ động hoặc đều đều của chủ thể.

+ Từ láy làm nổi bật vẻ đẹp dịu dàng, yên ả, thanh bình của cảnh chiều xuân,cũng như nhịp sống khoan thai nơi đồng quê của tác giả