Viết bài văn phân tích tình huống truyện trong tác phẩm Vợ Nhặt

Đáp án:

 Dàn ý phân tích tình huống truyện "Vợ nhặt"2.1.

1. Mở bài:

- Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm:

+ Kim Lân là nhà văn một lòng một dạ đi về với "đất", với "người", với "thuần hậu nguyên thủy" của cuộc sống nông thôn.

+ Nạn đói năm 1945 đã đi vào nhiều trang viết của các nhà văn, nhà thơ trong đó có Vợ nhặt của Kim Lân.

- Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề : Kim Lân đã dựng lên một tác phẩm với một tình huống truyện đặc sắc miêu tả con người trong nạn đói này.

2. Thân bài:

a.  Tình huống truyện là gì?

-  Là sự kiện đặc biệt, hoàn cảnh đặc biệt trong tác phẩm mà qua đó tác giả muốn bộc lộ quan điểm của mình cũng như tính cách, số phận của các nhân vật.

b. Tình huống truyện trong "Vợ nhặt":

- Được thể hiện ngay từ nhan đề của tác phẩm.

- Nội dung: Giữa bối nạn đói năm 1945 đang hoành hành dữ dội tại Việt Nam, chuyện một chàng trai nghèo lấy được vợ là điều không thể. Vậy mà, Tràng - một thanh niên nghèo và xấu xí lại nhặt được vợ một cách dễ dàng, bằng mấy câu bông đùa và vài bát bánh đúc.

c. Phân tích tình huống truyện:

-  Bối cảnh của tình huống truyện:

+ Bối cảnh là nạn đói năm 1945 với kết quả hơn hai triệu người chết.

- Tình huống truyện vừa độc đáo, lạ lùng vừa éo le:

+ Trong bối cảnh đầy bất hạnh, con người còn chẳng thể lo nổi cho bản thân mà anh cu Tràng còn rước về một cô vợ.

+ Tràng: Là một nhân vật chính trong tình huống truyện, hội tụ tất cả những yếu tố khó có thể lấy vợ: ngoại hình xấu xí "cái mặt thô kệch", "đôi mắt nhỏ tí", "cái lưng to như lưng gấu",... cùng với tính cách có phần cộc cằn, thô lỗ. Không những thế, Tràng còn nghèo: đi làm thuê nuôi mẹ già, chỉ có một căn nhà lụp xụp ở một xóm ngụ cư.
+ Hoàn cảnh đất nước: Nạn đói đang diễn ra rất nghiêm trọng, cái chết đeo bám mỗi con người: "Người chết như ngả rạ". Mọi người phụ nữ trong hoàn cảnh đói khổ ấy dường như sẽ chẳng bao giờ quan tâm tới một người không có bất kì ưu điểm nào như Tràng.
-> Với ngoại hình, tính cách, gia cảnh và tình cảnh như hiện tại, Tràng không thể kiếm được một cô vợ. 

Ấy thế mà Tràng lại có vợ trong lúc không ai ngờ nhất, trong hoàn cảnh mà cuộc sống đang phải giành giật từng ngày. Đó là tính lạ của tình huống truyện.

- Cái éo le:

+ Thông thường việc lấy vợ là chuyện đại sự, là cái niềm hạnh phúc lớn nhất của một đời người. Vậy mà chuyện lấy vợ của Tràng lại diễn ra trong lúc "tối sầm vì đói khát", bị chen ngang bởi nỗi lo về cái đói, cái chết. Thế nên, chuyện Tràng lấy vợ ở hoàn cảnh hiện tại không khác gì "đèo bòng", "rước của nợ đời".

+ Sự kết duyên của Tràng và vợ không phải do tình yêu mà là do cái đói: Thị gặp hắn lần đầu khi hắn kéo thóc qua dốc, chỉ với câu hò vu vơ, thị đã "ton ton" chạy lại cũng đẩy xe với hắn.

+ Lần thứ hai gặp lại, Tràng không nhận ra Thị bởi "hôm nay Thị...xám xịt". Và chỉ bằng vài bát bánh đúc với một câu nói đùa, Thị đã bằng lòng theo hắn về nhà làm vợ.

-  Phản ứng của mọi người khi Tràng lấy vợ:

+ Những người dân xóm ngụ cư: Phản ứng của tất cả mọi người đối với việc Tràng có vợ dường như đi ngược lại hoàn toàn với phản ứng thông thường của một người khi thấy người khác lập gia đình. Bởi cảm xúc ban đầu của họ là ngạc nhiên "Người trong xóm lạ lắm", "Họ đứng …bàn tán". Thế rồi họ mới hiểu và vui mừng thay cho Tràng, "Những khuôn mặt ...hẳn lên". Thế nhưng cũng có những người lại thở dài ngao ngán, bởi họ lo cho Tràng và cả cho Thị, lo cái chết sẽ tìm đến những con người nghèo như họ.

- Đối với Tràng:

+ Suy nghĩ của Tràng khi biết Thị theo mình về làm vợ cũng đã phần nào làm nổi bật sự éo le trong tình huống truyện. Người ta lấy vợ phải qua thời gian gặp gỡ, quen biết, vậy mànchỉ bằng một câu nói đùa "này nói đùa …cùng về" với dăm ba bát bánh đúc mà Thị đã bằng lòng theo Tràng về nhà nên Tràng bất ngờ lắm.

+ Tiếp theo, người ta lấy được vợ thì phải vui mừng. Vậy mà, quanh quất trong tâm trạng Tràng khi lấy được vợ là nỗi sợ hãi, nỗi sợ phải "đèo bòng" thêm người vợ của chính mình. Thế nhưng nỗi sợ ấy qua nhanh Tràng "chặc lưỡi: chặc, kệ"

+ Cảm xúc cuối cùng tìm đến Tràng mới là sự vui mừng khi cái khao khát về hạnh phúc gia đình được hiện thực hóa "hắn tủm tỉm … lấp lánh", nhìn Thị ngượng nghịu, hắn thích chí "cười khanh khách".

+ Nỗi sợ về cái đói, cái chết đã bị niềm hạnh phúc gia đình, cái trách nhiệm đẩy lùi "Trong một lúc Tràng hình như …đi bên".

+ Niềm hạnh phúc ấy khiến Tràng cứ ngỡ không có thật "hắn vẫn …không phải".

-> Niềm vui, niềm hạnh phúc đến với Tràng bất ngờ, nhanh chóng, trong lúc đói khát nhất, trong hoàn cảnh éo le nhất.

- Bà cụ Tứ:

+ Bà vô cùng ngạc nhiên trước thái độ của Tràng, băn khoăn hỏi han.

+ Bà càng ngạc nhiên hơn khi thấy một người đàn bà khác trong nhà mình và chào bà bằng u "quái sao …thế kia?" 

+ Thế rồi khi nghe Tràng nói, bà "cúi đầu nín lặng", bà "vừa ai oán … con mình". Chi tiết này đã thể hiện sự tủi phận của một người mẹ không làm tròn được bổn phận của mình "Chao ôi …còn mình thì …"

+ Thế rồi, sau bảo cảm xúc bất ngờ, lo lắng, tủi thân thì cuối cùng bà mới "mừng lòng", vui lòng với người dâu mới, khuyên nhủ hai đứa con với những lời lẽ lạc quan "Nhà ta nghèo …ba đời".

-   Ý nghĩa của tình huống truyện:

+ Làm nổi bật chủ đề của tác phẩm, đồng thời tạo điều kiện để nhà văn khai thác nội tâm các nhân vật.

+ Kim Lân đã dựng lên một tình huống truyện độc nhất vô nhị mà dường như mọi thứ diễn ra trong tình huống đều đi ngược với thực tế, làm nổi bật tình cảnh của con người trong nạn đói năm 1945, vừa thể hiện niềm thương cảm sâu sắc trước những số phận tăm tối của con người trước Cách mạng tháng Tám.

+ Tình huống truyện éo le gieo vào lòng người đọc những cảm xúc khó tả.

- Truyện mang giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc:

+ Về giá trị hiện thực:

Ta thực nỗi thống khổ của người dân Việt Nam trong nạn đói năm 1945. Cái đói dồn đuổi con người, bóp méo nhân cách, biến những hạnh phúc đẹp đẽ nhất trở nên mỏng manh.

Tố cáo tội ác của bọn thực dân phát xít

+ Giá trị nhân đạo:

Giữa nạn đói người chết như rơm rạ, vẫn hiện lên tình người đẹp đẽ.

Gieo vào lòng người niềm hi vọng về một tương lai tốt đẹp phía trước nơi có ngọn cờ Cách mạng.

3. Kết bài:

 Khẳng định lại vấn đề.