VỊ THẦN ĐIỀM ĐẠM Tích xưa theo thần thoại Nhật Bản, các vị thần ở trên cõi trời, có một khi cùng tranh nhau quyền bá chú thế gian. Bất kỳ là vị nào, cũng đều cho mình là quyền lực trên hết tất cả Trời Đất. Các vị thần mới nhất định bầu ra một người làm trọng tài trong cuộc thi, coi ai được làm bá chủ. Vị trọng tài này có trí phán đoán và tính ngày đoán và tính ngay thẳng đặc biệt, lại cũng là người cao tuổi hơn hết. Trong các vị thần, một vị bước ra và nói: Các ngài hãy xem đây, sẽ thấy rõ sức mạnh phi thường của tôi như thế nào. Tức thời, một ánh chớp lạnh xạnh, liền theo đó, tiếng sấm nổ vang, làm rung động cả không trung, dường như cả thế gian đều rung rinh sắp đổ. Các vị thần đều tái mặt. Lúc bấy giờ, không còn một ai còn dám nghĩ rằng mình là người bất khả xâm phạm nữa. Vị thần Bão Tố bước ra nói: Sức mạnh của tôi, còn ghê gớm hơn nữa. Hãy xem dưới kia, cánh đồng mênh mông, lặng lẽ Vừa dứt lời, bỗng mặt nước biển dâng lên. Ban đầu từ từ, kế đó sóng nổi gió tung,.. Nước càng dâng, gió càng lớn, sóng càng to cuồn cuộn ầm ầm Chỉ còn có một vùng nước mênh mông trắng xóa. Những ngọn núi cao, sóng đánh lấn riết, không còn thấy mặt. Sóng càng lúc càng cao, gió càng lúc càng lớn, hăm he chìm ngập đến cõi trời. Các vị thần thất sắc, cầu khẩn xin tha. Thần Bão tố vẫy tay một cái: sóng lặng, gió êm, bấy giờ nước biển lao xao, sóng chạy lăn tăn trên bãi cát. Các vị thần vùa tỉnh trí hoàn hồn, thì nghe có một giọng nói lanh lảnh cất lên: Sức mạnh không phải ở nơi sự phô trương của sức tàn bạo, vì nó chỉ có phá hoại mà không tạo lập. Sức mạnh ở cái khuất phục con người và giữ gìn họ ở trong khuất phục ấy bằng ý muốn của họ. Người ta cảm vì sự dịu dàng mà chịu khuất phục, chứ không phải vì bị khủng khiếp mà chịu khuất phục. Dứt lời, vị thần Âm nhạc lấy ống tiêu thổi lên một hơi, nhẹ nhàng êm ái như thế nào mà hết thảy các vị thần mê mẩn tâm thần, như ngây, như dại. Tất cả đều như bị sức âm nhạc lôi cuốn vào giấc ngủ thôi miên. Nhưng có một vị thần thái độ huyền bí, dường như thản nhiên bất động. Vị này không thấy sất sét mà chói mắt. Sóng bủa, nước dâng cũng không khiến gương mặt trầm tĩnh của ông thay đổi. Mà tiếng nhạc du dương, thâm trầm, huyền ảo kia cũng không cảm động lòng ông chút nào cả. Vị trọng tài day qua hỏi: Ngài có phải bị mù, điếc gì không? Không. Tôi thấy và tôi nghe. Tại sao Ngài không động lòng. Sấm nổ, nước dâng không làm cho quả tim Ngài dao động lên sao? Nhạc thần, tiêu thánh không làm cho tâm hồn Ngài xao xuyến sao? Ngài lầm! Quả tim tôi cũng đập, tâm hồn tôi cũng xao. Nhưng sao gương mặt Ngài, tôi không thấy lộ vẻ lo sợ hay vui sướng gì cả? Không. Tôi là thần Điềm Đạm. Tôi là kẻ huấn luyện cảm giác. Tôi là kẻ đã làm chủ cảm giác tôi rồi. Còn các Ngài, các Ngài chỉ là những người làm tôi mọi nó vì chính các Ngài đã không thể chế ngự nó. Có ích gì lo đi chế trị sự vật quanh mình, trong lúc mà, một tiếng nhạc tiêu tao cũng đủ làm cho cái tay cầm sét kia phải rụng rời như rũ liệt Còn nói đến uy lực nỗi gì, kẻ có tài ảo hoặc người kia, khi thấy nước dâng, nghe sấm nổ, cũng vẫn lao nhao lo sợ như ai Các vị thần cúi mặt làm thinh. Vị trọng tài nói tiếp: Quyền bá chủ, là người này. Sức mạnh thật, nơi tâm hồn điềm tĩnh của người này! Hơn cả sự điều khiển sự vật, người này đã khéo léo biết điểu khiển dục tình của mình. Bất kỳ là một thế lực nào, nếu còn bị một thế lực khác đánh ngã, không còn gọi được là sức mạnh nữa. Người này không phô trương những thế lực vô ích như thế, rõ là người có sức mạnh trên hết. Cho dù là những ám thị những dẫn dụ nào, cũng không làm nao núng tâm hồn người này được. Trái lại, người này đã thấy hết, và khéo léo lợi dụng cả thảy để làm tôi mọi cho mình. Nếu các vị tin cậy nơi sự phê phán của tôi, thì tôi xin nói thật: Vị thần Điềm Đạm này xứng đáng là chúa tể của tất cả chúng ta!. Câu hỏi: 1. Câu chuyện trên đã thể hiện những giá trị đạo đức, văn hóa nào của Nhật Bản lúc bấy giờ? Giá trị đạo đức, văn hóa nào được duy trì ở đất nước Nhật Bản ở thế kỉ XXI? 2. Truyện thần thoại được hình thành trên quan niệm "Vạn vật nhất thể". Quan niệm và tư duy này được biểu hiện như thế nào qua câu chuyện trên? Nó có ý nghĩa với cuộc sống con người ngày nay hay không? Vì sao? 3. Trí tưởng tượng trong thần thoại có vai trò như thế nào đối với việc thể hiện khát vọng sáng tạo của con người hiện đại? Hãy đưa ví dụ về ảnh hưởng từ văn hóa dân gian đến lĩnh vực thời trang, âm nhạc, hội họa đương đại (của Việt Nam/ thế giới) mà em biết.