Bài 2. Xà phòng và chất giặt rửa trang 11,12,13 Hóa 12 Chân trời sáng tạo: Xà phòng là gì? Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm gì giống và khác nhau?...

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Mở đầu trang 11

Xà phòng, chất giặt rửa được dùng để loại bỏ các vết bẩn bám trên quần áo, bề mặt các vật dụng,...

Xà phòng là gì? Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm gì giống và khác nhau?

Hướng dẫn giải :

Xà phòng có thành phần chính là muối sodium hoặc potassium của các acid béo.

Chất giặt rửa tự nhiên, tổng hợp không phải muối sodium, potassium của các acid béo, nhưng có tính năng giặt rửa tương tự xà phòng.

Lời giải chi tiết :

- Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và một số chất phụ gia.

- Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm:

+ Giống: Cùng kiểu cấu trúc, đuôi dài không phân cực, ưa dầu mỡ kết hợp với phần đầu phân cực, ưa nước.

+ Khác:

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Thảo luận trang 11

So sánh thành phần, tính chất giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

Hướng dẫn giải :

Xà phòng có thành phần chính là muối sodium hoặc potassium của các acid béo.

Chất giặt rửa tự nhiên, tổng hợp không phải muối sodium, potassium của các acid béo, nhưng có tính năng giặt rửa tương tự xà phòng.

Chất giặt rửa tự nhiên, chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm cấu tạo tương tự xà phòng, gồm một đầu ưa nước gắn với một đuôi kị nước.

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Thảo luận trang 12

Quan sát Ví dụ 1 và Ví dụ 2, hãy giải thích tại sao xà phòng và chất giặt rửa đều tan được trong nước.

Hướng dẫn giải :

Chất giặt rửa tự nhiên, chất giặt rửa tổng hợp có đặc điểm cấu tạo tương tự xà phòng, gồm một đầu ưa nước gắn với một đuôi kị nước.

Lời giải chi tiết :

Trong các phân tử của xà phòng và chất giặt rửa đều có đầu ưa nước có thể tạo liên kết hydrogen với nước nên xà phòng và chất giặt rửa đều tan được trong nước.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Thảo luận trang 13

Tiến hành Thí nghiệm và mô tả hiện tượng quan sát được. Viết phương trình hoá học ở dạng tổng quát của phản ứng xà phòng hoá chất béo.

Hướng dẫn giải :

Ester cũng bị thuỷ phân khi đun nóng với dung dịch kiềm như NaOH, KOH,...

Chất béo là triester của glycerol với các acid béo.

Lời giải chi tiết :

- Mô tả hiện tượng:

+ Ban đầu, khi cho dung dịch NaOH vào dầu ăn, ta thấy hỗn hợp bị tách thành 2 lớp.

+ Đun sôi hỗn hợp và khuấy liên tục, tạo thành chất lỏng đồng nhất và sệt.

+ Khi ngừng đun, để nguội thu được hỗn hợp đặc sệt màu trắng.

+ Thêm dung dịch NaCl bão hòa vào hỗn hợp trên, xuất hiện lớp chất rắn màu trắng nổi lên trên dung dịch.

- Phương trình hóa học ở dạng tổng quát của phản ứng xà phòng hoá chất béo:

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Bài tập 1 trang 14

Hoá chất chủ đạo trong ngành công nghiệp sản xuất xà phòng là

A. K₂SO₄. B. NaCl. C. Mg(NO₃)₂. D. NaOH.

Hướng dẫn giải :

- Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và một số chất phụ gia.

- Sản xuất xà phòng:

+ Cách 1: Đun dầu thực vật hoặc mỡ động vật với NaOH hoặc KOH ở nhiệt độ và áp suất cao.

+ Cách 2: Oxi hóa parafin của dầu mỏ nhờ oxygen không khí, có xúc tác rồi trung hòa acid sinh ra bằng NaOH.

Lời giải chi tiết :

Hoá chất chủ đạo trong ngành công nghiệp sản xuất xà phòng là NaOH.

→ Chọn D.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Bài tập 2 trang 14

Cho biết trong các chất sau, chất nào có thể là thành phần chính của xà phòng? chất nào có thể là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp?

Hướng dẫn giải :

Lời giải chi tiết :

- Các muối sodium như sodium alkylsulfate, sodium alkylbenzenesulfonate,... là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp:

- Các muối sodium hoặc potassium của acid béo là thành phần chính của xà phòng:

- Phần đuôi kị nước của xà phòng và chất giặt rửa là gốc hydrocarbon (C_xH_y -; thường x ≥ 15) nên chất (d) CH₃CH₂COONa không phải là thành phần chính trong các xà phòng hay chất giặt rửa.