Bài 5. hệ quả địa lý các chuyển động của Trái Đất Địa lý 10 Chân trời sáng tạo: Nơi nào trên Trái Đất luôn có thời gian ngày và đêm dài bằng nhau? Vì sao?...

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi 1 mục I trang 26

Dựa vào hình 5.1, thông tin trong bài, em hãy cho biết vì sao ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 5.1 và dọc thông tin mục 1 (Sự luân phiên ngày, đêm).

Giải chi tiết:

- Trái Đất có dạng hình cầu nên cùng 1 thời điểm chỉ được Mặt Trời chiếu sáng 1 nửa (nửa được chiếu sáng là ngày, nửa không được chiếu sáng là đêm).

- Trái Đất luôn tự quay quanh 1 trục tưởng tượng.

=> Hiện tượng ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất.

Đáp án câu hỏi 2 mục I trang 26

Dựa vào hình 5.2 và thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết Trái Đất được chia thành bao nhiêu múi giờ. Mỗi múi giờ rộng bao nhiêu độ kinh tuyến.

- Giải thích vì sao ranh giới múi giờ không thẳng theo đường kinh tuyến.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 5.2 và đọc thông tin trong mục 2 (Giờ trên Trái Đất).

Giải chi tiết:

- Trái Đất được chia thành 24 múi giờ. Mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến.

- Ranh giới múi giờ không thẳng theo đường kinh tuyến do được điều chỉnh theo đường biên giới quốc gia.

Câu hỏi:

Giải câu hỏi 1 mục II trang 28

Dựa vào hình 5.4 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định thời gian bắt đầu và kết thúc bốn mùa ở bán cầu Bắc theo dương lịch.

- Nhận xét và giải thích sự thay đổi thời tiết trong bốn mùa.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 5.4 và đọc thông tin trong mục 1 (Các mùa trong năm).

Giải chi tiết:

- Thời gian bắt đầu và kết thúc bốn mùa ở bán cầu Bắc theo dương lịch:

+ Mùa xuân: 21/3 – 22/6.

+ Mùa hạ: 22/6 – 23/9.

+ Mùa thu: 23/9 – 22/12.

+ Mùa đông: 22/12 – 21/3.

- Nhận xét sự thay đổi thời tiết trong bốn mùa:

+ Mùa xuân: mưa phùn, ẩm ướt.

+ Mùa hạ: nắng, nóng và thường xuất hiện những con mưa, giông.

+ Mùa thu: se lạnh, hanh khô.

+ Mùa đông: lạnh.

=> Giải thích: do trục Trái Đất nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo và không đổi hướng khi chuyển động quanh Mặt Trời nên 2 bán cầu luân phiên nhau ngả về phía Mặt Trời -> thời gian chiếu sáng và lượng bức xạ mặt trời nhận được ở mỗi bán cầu thay đổi quanh năm.

Gợi ý giải câu hỏi 2 mục II trang 29

Dựa vào hình 5.5 và thông tin trong bài, em hãy phân tích hiện tượng ngày,đêm dài ngắn theo vĩ độ theo các gợi ý sau:

- Nơi nào trên Trái Đất luôn có thời gian ngày và đêm dài bằng nhau? Vì sao?

- Càng về gần hai cực hiện tượng ngày, đêm diễn ra như thế nào?

- Nhận xét và giải thích hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ trong các ngày 22-6 và 22-12 ở bán cầu Bắc.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 5.5 và đọc thông tin trong mục 2 (Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ).

Giải chi tiết:

- Xích đạo luôn có thời gian ngày và đêm dài bằng nhau do diện tích và thời gian được Mặt Trời chiếu sáng quanh năm như nhau.

- Càng về gần hai cực hiện tượng ngày, đêm chênh lệch nhau càng lớn.

- Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ trong các ngày 22-6 và 22-12 ở bán cầu Bắc.

+ Ngày 22-6, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời (diện tích được chiếu sáng lớn, thời gian chiếu sáng dài => ngày dài hơn đêm). Càng về phía cực Bắc, ngày càng dài, đêm càng ngắn. Từ vòng cực Bắc – cực Bắc, ngày kéo dài 24 giờ.

=> Bán cầu Nam diễn ra ngược lại.

+ Ngày 22-12, bán cầu Bắc ngả về phía xa Mặt Trời (diện tích được chiếu sáng nhỏ, thời gian chiếu sáng ngắn => ngày ngắn hơn đêm). Càng về phía cực Bắc, ngày càng ngắn, đêm càng dài. Từ vòng cực Bắc – cực Bắc, đêm kéo dài 24 giờ.

=> Bán cầu Nam diễn ra ngược lại.

Câu hỏi:

Giải bài luyện tập 1 trang 30

Trình bày các hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

Hướng dẫn giải :

Dựa vào kiến thức đã học về chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:

- Sự luân phiên ngày, đêm.

- Giờ trên Trái Đất.

Giải chi tiết:

Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất:

- Sự luân phiên ngày, đêm:

+ Do Trái Đất có dạng hình cầu nên cùng 1 thời điểm chỉ được Mặt Trời chiếu sáng 1 nửa (nửa được chiếu sáng là ngày, nửa không được chiếu sáng là đêm).

+ Đồng thời, Trái Đất luôn tự quay quanh 1 trục tưởng tượng.

=> Hiện tượng ngày và đêm diễn ra luân phiên trên Trái Đất.

- Giờ trên Trái Đất:

+ Để thuận tiện cho các hoạt động kinh tế - xã hội, người ta chia Trái Đất thành 24 múi giờ (khu vực giờ), mỗi múi giờ rộng 15 độ kinh tuyến.

+ Giờ ở múi số 0 (đi qua đài thiên văn Greenwich ở thủ đô Luân Đôn, Anh) được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT.

+ Trên thực tế, ranh giới múi giờ không hoàn toàn chạy dọc theo kinh tuyến mà thường quy định theo đường biên giới quốc gia.

+ Người ta quy định lấy kinh tuyến 180^o qua giữa múi giờ số 12 ở Thái Bình DƯơng làm đường chuyển ngày quốc tế (nếu đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180^o thì lùi 1 ngày lịch, nếu đi từ tây sang đông qua kinh tuyến 180^o thì tăng 1 ngày lịch).

Giải bài luyện tập 2 trang 30

Lập sơ đồ các hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất.

Hướng dẫn giải :

Dựa vào kiến thức đã học về các hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất:

- Các mùa trong năm.

- Ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ.

Giải chi tiết:

Câu hỏi:

Giải bài vận dụng trang 25

Trận chung kết World Cup, năm 2018 diễn ra ở Mát-xcơ-va (Liên bang Nga) được truyền hình trực tiếp trên thế giới vào 19 giờ ngày 15-7-2018. Người hâm mộ Việt Nam và Ác-hen-ti-na (Argentina) sẽ được xem truyền hình trực tiếp vào ngày, giờ nào?

Hướng dẫn giải :

- Dựa vào hình 5.2, xác định múi giờ của Mát-xcơ-va (Liên bang Nga), Việt Nam và Ác-hen-ti-na.

- Tính số múi giờ chênh lệch giữa Mát-xcơ-va với Việt Nam và Mát-xcơ-va với Ác-hen-ti-na.

- Tính giờ của Việt Nam và Ác-hen-ti-na khi Mát-xcơ-va đang là 19 giờ ngày 15-7-2018 (Lưu ý: Quốc gia nằm phía đông sẽ có giờ sớm hơn – nhận được ánh sáng Mặt Trời sớm hơn các quốc gia phía tây -> do Trái Đất tự quay quanh trục theo hướng từ tây sang đông).

Lời giải chi tiết :

- Mát-xcơ-va: múi giờ số 3, Việt Nam: múi giờ số 7, Ác-hen-ti-na: múi giờ số - 3.

- Mát-xcơ-va cách Việt Nam: 7 – 3 = 4 múi giờ; Mát-xcơ-va cách Ác-hen-ti-na: 3 + 3 = 6 múi giờ.

- Khi Mát-xcơ-va đang là 19 giờ ngày 15-7-2018, Việt Nam là: 19 + 4 = 23 giờ ngày 15-7-2018 và Ác-hen-ti-na là: 19 – 6 = 13 giờ ngày 15-7-2018.