Nêu một số đặc điểm hình thức của bài thơ (thể thơ, từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, vần, nhịp,...) và cho biết tác dụng của hình thức ấy trong việc biểu đạt nội dung.
Đọc kỹ văn bản để đưa ra một số đặc điểm hình thức của bài thơ.
Cách 1
- Thể thơ:
+ Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, không tuân theo luật bằng trắc hay số câu quy định.
+ Việc sử dụng thể thơ tự do giúp cho tác giả thể hiện được cảm xúc một cách tự nhiên, tuôn trào, không bị gò bó bởi những quy tắc.
- Từ ngữ:
+ Sử dụng nhiều từ ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật như "mẹ”, "sông”, "bến”, "cát”, "bẹ ngô”,...
+ Sử dụng một số từ ngữ gợi tả, gợi cảm như "mồ hôi mát”, "mảnh sông đêm”, "tiếng cá quẫy tuột câu”, "tiếng lá reo”,...
+ Sử dụng một số hình ảnh ẩn dụ, so sánh như "sông Đáy chảy vào đời tôi như mẹ tôi”, "đôi mắt nhớ thương của tôi như hai hốc đất ven bờ”,...
- Hình ảnh:
+ Hình ảnh sông Đáy được sử dụng xuyên suốt bài thơ như một biểu tượng cho quê hương, cho tuổi thơ và cho tình mẫu tử.
+ Một số hình ảnh khác như "mẹ”, "bến”, "cát”, "bẹ ngô”,... gợi lên những ký ức tuổi thơ bình dị, thân thương.
- Biện pháp tu từ:
+ Sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa,... giúp cho bài thơ thêm sinh động, gợi cảm và thể hiện được sâu sắc nội dung.
+ So sánh: "sông Đáy chảy vào đời tôi như mẹ tôi”, "đôi mắt nhớ thương của tôi như hai hốc đất ven bờ”,...
+ Ẩn dụ: "sông Đáy” là biểu tượng cho quê hương, cho tuổi thơ và cho tình mẫu tử.
+ Nhân hóa: "sông Đáy ơi”, "mẹ tôi đã già như cát bên bờ”,...
- Vần, nhịp:
+ Bài thơ không tuân theo luật bằng trắc, nhịp điệu tự do, nhưng vẫn có sự hài hòa, uyển chuyển.
+ Nhịp điệu chậm rãi, da diết ở những khổ thơ đầu, thể hiện nỗi nhớ quê da diết.
+ Nhịp điệu nhanh, dồn dập ở khổ thơ cuối, thể hiện niềm xúc động khi được trở lại quê hương
=> Tác dụng của hình thức:
+ Hình thức thơ tự do giúp cho tác giả thể hiện được cảm xúc một cách tự nhiên, tuôn trào.
+ Từ ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật giúp cho bài thơ dễ đi vào lòng người.
+ Hình ảnh thơ giàu sức gợi tả, gợi cảm, thể hiện được sâu sắc nội dung bài thơ.
+ Biện pháp tu từ giúp cho bài thơ thêm sinh động, gợi cảm.
+ Vần, nhịp điệu hài hòa, uyển chuyển, phù hợp với nội dung và cảm xúc của bài thơ.
Cách 2:
Yếu tố |
Đặc điểm hình thức |
Tác dụng |
Thể thơ |
thể thơ tự do, không tuân theo luật bằng trắc hay số câu quy định |
giúp cho tác giả thể hiện được cảm xúc một cách tự nhiên, tuôn trào, không bị gò bó bởi những quy tắc. |
Từ ngữ |
giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật như "mẹ”, "sông”, "bến”, "cát”, "bẹ ngô”,... |
Gợi sự gần gũi, gợi tả, gợi cảm giúp cho bài thơ dễ đi vào lòng người. |
Hình ảnh |
Hình ảnh sông Đáy được sử dụng xuyên suốt bài thơ |
như một biểu tượng cho quê hương, cho tuổi thơ và cho tình mẫu tử |
Biện pháp tu từ |
+ So sánh: "sông Đáy chảy vào đời tôi như mẹ tôi”, "đôi mắt nhớ thương của tôi như hai hốc đất ven bờ”,... + Ẩn dụ: "sông Đáy” là biểu tượng cho quê hương, cho tuổi thơ và cho tình mẫu tử. + Nhân hóa: "sông Đáy ơi”, "mẹ tôi đã già như cát bên bờ”,... |
giúp cho bài thơ thêm sinh động, gợi cảm và thể hiện được sâu sắc nội dung. |
Vần, nhịp |
+ Bài thơ không tuân theo luật bằng trắc, nhịp điệu tự do, nhưng vẫn có sự hài hòa, uyển chuyển. + Nhịp điệu chậm rãi, da diết ở những khổ thơ đầu, thể hiện nỗi nhớ quê da diết. + Nhịp điệu nhanh, dồn dập ở khổ thơ cuối, thể hiện niềm xúc động khi được trở lại quê hương |
hài hòa, uyển chuyển, phù hợp với nội dung và cảm xúc của bài thơ. |
Học Văn cần sách giáo khoa, vở bài tập, bút mực, bút chì, sách tham khảo về các tác phẩm văn học và từ điển.
- CHÂN TRỜI SÁNG TẠO là bộ sách giáo khoa hiện đại.
- Bộ sách giáo khoa CHÂN TRỜI SÁNG TẠO sẽ truyền cảm hứng để giúp các em học sinh phát triển toàn diện về tư duy, phẩm chất và năng lực, giúp người học dễ dàng vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn cuộc sống; giải quyết một cách linh hoạt, hài hoà các vấn đề giữa cá nhân và cộng đồng; nhận biết các giá trị bản thân và năng lực nghề nghiệp mà còn nuôi dưỡng lòng tự hào, tình yêu tha thiết với quê hương đất nước, mong muốn được góp sức xây dựng non sông này tươi đẹp hơn.
Ngữ văn là môn học khai phá vẻ đẹp của ngôn ngữ và văn học, giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về văn hóa, lịch sử và tâm hồn con người qua từng tác phẩm văn chương và các hiện tượng ngôn ngữ học.
Nguồn : TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆTLớp 9 - Năm cuối cấp trung học cơ sở, chuẩn bị cho kỳ thi quan trọng. Những áp lực sẽ lớn nhưng hãy tin tưởng vào khả năng của bản thân và nỗ lực hết mình!
- Học nhưng cũng chú ý sức khỏe nhé!. Chúc các bạn học tập tốt.
Nguồn : Sưu tậpCopyright © 2024 Giai BT SGK