Soạn bài Bạn đến chơi nhà Văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo: Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại...

Câu hỏi:

(trang 101, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị những gì để tiếp đón?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức thực tế của bản thân

Lời giải chi tiết :

Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị tiệc với những món ăn ngon để tiếp đón.

Chúng ta thường chuẩn bị tiệc với những món ăn ngon để tiếp đón.

Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị những đồ ăn, thức uống ngon: bánh kẹo, hoa quả, bữa cơm thân mật

Khi có bạn đến chơi nhà, nhất là bạn lâu ngày gặp lại, chúng ta thường chuẩn bị những bánh kẹo, nước, bữa cơm để tiếp đón bạn

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 101, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Bảy câu thơ đầu giúp em hình dung điều gì?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Đọc bảy câu đầu em thấy được sự thiếu thốn, lâu ngày bạn đến chơi mà không có gì để thiết đãi bạn, ngay cả thứ đơn giản như miếng trầu cũng không có.

Hình dung được sự thiếu thốn, ngay cả thứ đơn giản như miếng trầu cũng không có.

Hình dung ra hoàn cảnh của nhà thơ, mọi thứ đều không có người đi mua, cá không thể đánh bắt, gà khó đuổi, rau chưa thể thu hoạch….

Bảy câu thơ đầu giúp em hình dung về hoàn cảnh gia đình của tác giả, tất cả mọi thứ đều có nhưng lại không có người đi mua, rau, cá thì không thể đánh bắt, nhổ về mời khách được vì ao sâu, rau mới trồng nên chưa thu hoạch được

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 101, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

“Ta” trong câu thơ cuối là những ai?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

“Ta” trong câu thơ cuối là tác giả và người bạn lâu ngày mới gặp của tác giả.

Là tác giả và người bạn lâu ngày mới gặp.

"Ta” trong câu thơ cuối là dùng để chỉ nhà thơ với người bạn của mình.

"Ta” trong câu thơ cuối là cụm từ này dùng để chỉ nhà thơ với người bạn của mình.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Tác giả đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào trong bảy câu thơ đầu để mô tả gia cảnh của mình khi bạn đến chơi nhà?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

- Từ ngữ, hình ảnh được tác giả sử dụng:

+ Muốn ra chợ thì chợ xa

+ Muốn sai bảo trẻ thì trẻ lại vắng nhà

+ Muốn bắt cá thì ao sâu

+ Muốn bắt gà vườn rộng, rào thưa

+ Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được

+ Miếng trầu cũng không có

- Nghệ thuật đối kết hợp với biện pháp nghệ thuật liệt kê những điều mà tác giả không có.

=> Tạo ra tình huống có sẵn mọi thứ nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó làm nổi bật tình cảm mang ra tiếp bạn.

– Từ ngữ, hình ảnh: trẻ thời đi vắng, chợ thời xa, ao sâu nước cả, vườn rộng, rào thưa, cải chửa ra cây, cà mới mẹ, bầu vừa rụng rốn (bầu còn nhỏ), mướp đương hoa, trầu không có.

– Biện pháp nghệ thuật phóng đại.

Cảnh nhà tác giả: Bạn đến chơi đúng lúc không có ai ở nhà để phụ giúp, câu cá, bắt gà đều khó, rau quả trong vườn chưa đến độ thu hoạch, không có gì để thết đãi bạn.

Tác giả đã sử dụng những từ ngữ đơn giản hình ảnh thân quen như chợ, áo sâu, chài cá, vườn, gà, rau, cà mới nụ

Biện pháp tu từ nào trong bảy câu thơ đầu để giới thiệu về gia đình của mình chô bạn biết khi bạn đến chơi nhà là liệt kê, điệp ngữ.

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Phân tích ý nghĩa của câu thơ cuối.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Ý nghĩa của câu thơ cuối: Nếu như các câu trên cho chúng ta thấy sự khó khăn, thiếu thốn không có gì để thiết đãi khi bạn đến chơi nhà thì đến câu thơ cuối dù thiếu tất cả nhưng lại có một thứ duy nhất, cũng là thứ quan trọng nhất đó là tình bạn thân thiết “ta với ta”.

Câu thơ cuối dù thiếu tất cả nhưng lại có một thứ duy nhất, cũng là thứ quan trọng nhất đó là tình bạn thân thiết “ta với ta”.

Tác giả dùng từ khéo léo, “ta” là bạn mà cũng là mình, là chúng mình. Câu thơ cho thấy: tuy không có gì để thết đãi bạn nhưng tác giả có một tấm lòng, tình cảm chân thành với bạn. Và đó là điều quan trọng nhất, chỉ thế cũng là đủ.

Câu thơ cuối và riêng cụm từ “ta với ta” là giá trị tư tưởng của bài thơ, nó khẳng định tình bạn chân thực, tri âm tri kỉ không quan trọng vật chất, lễ nghĩa. “ta với ta” trong Bạn đến chơi nhà chỉ 2 người (nhà thơ và người bạn) thể hiện sự hòa hợp giữa hai tâm hồn, hai người bạn.

Câu hỏi:

Câu 3 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Tác giả cười ai, cười điều gì? Nêu tác dụng của những thủ pháp nghệ thuật đã tạo nên tiếng cười trong bài thơ.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Tác giả cười chính bản thân mình, cười cho hoàn cảnh thiếu thốn của chính mình.

Tác dụng của những thủ pháp nghệ thuật đã tạo nên tiếng cười trong bài thơ: Tạo ra tiếng cười nhẹ nhàng mà thâm sâu, có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, nhấn mạnh sự chân tình có thể bù đắp sự thiếu thốn vật chất.

- Tác giả cười chính bản thân, cười cho hoàn cảnh thiếu thốn của chính mình.

- Tác dụng: Tạo ra tiếng cười nhẹ nhàng mà thâm sâu, nhấn mạnh sự chân tình có thể bù đắp sự thiếu thốn vật chất.

Bằng cách sử dụng lối nói phóng đại, tác giả đã tạo ra tiếng cười tự trào hóm hỉnh, nhẹ nhàng vì tuy tác giả tả cảnh không có gì thết đãi bạn nhưng qua câu thơ cuối lại làm cho mọi người thấy tình cảm của tác giả với bạn khăng khít hơn bao giờ hết.

Tác giả cười mình, cười vì bạn tới chơi mà không có gì tiếp đã chào đón bạn, tất cả đều có nhưng đều không dùng được

Thủ pháp nghệ thuật đã tạo nên tiếng cười trong bài thơ giúp người đọc thấy được tình bạn trong sáng đẹp và vô cùng hài hước mộc mạc không vì vật chất.

Câu hỏi:

Câu 4 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Nêu bằng chứng để làm rõ ý kiến của em.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong bài thơ là tình cảm yêu mến, quý trọng với những người bạn của mình. Câu thơ cuối cùng của bài thơ thể hiện điều đó, “ta với ta” chỉ cần có tôi và bạn, có tình cảm giữa chúng ta là đủ tất cả.

- Tình cảm yêu mến, quý trọng với những người bạn của mình.

- Căn cứ: câu thơ cuối cùng của bài thơ.

– Tình cảm trân trọng, yêu quý bạn.

– Phân tích: Dù tác giả than cảnh khó không có gì thết đãi bạn ở bảy câu thơ đầu, nhưng câu thơ cuối với cách dùng đại từ “ta” độc đáo đã cho thấy tình cảm thắm thiết của tác giả với bạn, tuy hai mà là một: ta với ta.

Bài thơ được lặp ý bằng cách dựng lên một tình huống hoàn toàn không có gì tiếp bạn để rồi kết lại một câu: “Bác đến chơi đây, ta với ta!” nhưng thể hiện được tình bạn đậm đà thắm thiết.
Chi tiết:

Đã bấy lâu nay bác tới nhà

Trẻ thời vắng, chợ thời xa

....

Bác đến chơi đây, ta với ta

Câu hỏi:

Câu 5 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Nêu chủ đề của bài thơ. Phân tích những căn cứ giúp em xác định được chủ đề ấy.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Chủ đề của bài thơ: Cảm xúc vui sướng khi bạn đến đồng thời văn bản cho ta hiểu rõ hoàn cảnh nhà thơ, tình cảm thắm thiết của nhà thơ với bạn.

Căn cứ: Trong quá trình tác giả liệt kê bạn đọc thấy được không có một thứ gì đáng giá, không có bất kỳ thứ gì có thể đem ra để mời bạn. Tuy nhiên ở câu thơ cuối nhà thơ sử dụng cụm từ “ta với ta” để khẳng định, tình bạn được tạo nên bởi tình cảm chân thành không phải vì vật chất

Chủ đề: Cảm xúc vui sướng khi bạn đến đồng thời cho thấy hoàn cảnh, tình cảm thắm thiết của nhà thơ với bạn.

- Căn cứ: xuyên suốt bài thơ là hoàn cảnh thiếu thốn của tác giả nhưng cụm từ “ta với ta” cuối bài đã khẳng định tình bạn được tạo nên bởi tình cảm chân thành không phải vì vật chất.

– Chủ đề: Qua tiếng cười tự trào hóm hỉnh, bài thơ khẳng định tình cảm trân trọng, yêu quý hết mực của tác giả dành cho bạn.

– Căn cứ xác định chủ đề: cách sử dụng thủ pháp trào phúng, nội dung câu thơ cuối, đặc biệt là cách sử dụng đại từ “ta”.

Chủ đề của bài thơ là tình bản giản dị mộc mạc không vật chất.

Câu cuối tác giả đã có câu” Bác tới chơi đây ta với ta” để ta thấy được Tác giả cười mình, cười vì bạn tới chơi mà không có gì tiếp đã chào đón bạn, tất cả đều có nhưng đều không dùng được

Câu hỏi:

Câu 6 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là tiếng cười chính mình và sự quý trọng bạn bè của thi nhân.

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là cảm hứng về tình bạn chân thành, sâu sắc.

Câu hỏi:

Câu 7 (trang 102, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Viết một đoạn văn (khoảng một trăm năm mươi chữ) trình bày cách hiểu của em về tình bạn chân chính.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng tạo lập văn bản

Lời giải chi tiết :

Tình bạn không phải là điều gì cao sang, mà nó nhẹ nhàng đến với chúng ta bằng những cái ôm, những câu chuyện buồn vui trong cuộc sống hay những cái tung hứng với nhau khi bạn ta khoe khoang về một thứ gì đó. Tình bạn là sự chấp nhận những cái khác biệt của nhau, là những lúc cùng nhau làm những điều điên rồ, cùng nhau ngồi khóc thâu đêm chỉ vì thất tình. Tình bạn không phải là trò chơi, cũng không phải là tiền bạc mà đó là sự quan tâm chia sẻ, sự cảm thông và giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn, đôi khi một vài lúc vu vơ giận hờn nhưng rồi cũng sẽ làm lành lại. Một tình bạn thực sự là khi ta có thể vô tư đùa giỡn, hay từ những câu chuyện ngồi lê đôi mách, cho đến những tâm sự thầm kín nhất cùng nhau, cùng nhau chia sẻ bí mật. Tình bạn như một món quà mà thượng đế ban tặng cho con người, nhưng việc sử dụng nó như thế nào là do chính chúng ta quyết định.

Có nhiều người luôn tự hỏi tại sao mình khó kết bạn và khó để có được tình bạn lâu dài trong khi đối với người khác vấn đề ấy lại vô cùng đơn giản. Vậy những yếu tố để tạo nên một tình bạn đẹp là gì? Không có một công thức nào có thể tạo nên nó. Để hai người trở thành bạn của nhau rất cần có sự thấu hiểu, bởi mỗi con người là mỗi cá thể khác nhau với những tính cách và cá tính khác nhau, sẽ khó khăn để trở thành bạn thân khi một trong hai người không biết thấu hiểu và cảm thông cho nhau.

Bạn - một người không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người. Tình bạn cũng là một trong những tình cảm vô cùng cao đẹp, đáng quý, đáng trân trọng nhất của con người. Mỗi người hãy biết trân trọng tình bạn và những người bạn ở xung quanh mình ngay từ hôm nay. Tình bạn là tình cảm nghĩa những người có thể đồng trang lứa hoặc không, tuy không có mối quan hệ ruột thịt nhưng lại hiểu nhau, yêu thương nhau, sẵn sàng giúp đỡ nhau, cùng nhau chia sẻ mọi điều của cuộc sống và gắn bó với nhau. Tình bạn là một tình cảm không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi con người và chúng ta hãy kiếm tìm những người bạn chân chính cho riêng mình để cùng nhau chia sẻ và phát triển. Tình bạn chân chính là khi chúng ta sẵn sàng quan tâm, giúp đỡ nhau, cùng nhau san sẻ, vượt qua mọi khó khăn hoạn nạn mà không đòi hỏi quyền lợi gì hơn. Bên cạnh đó còn là việc ta hợp về tâm hồn, hiểu nhau, hợp nhau trên một phương diện nào đó, có thể tâm sự, trải lòng với sự tin tưởng nhất. Khi đủ thân, chân thành và tin tưởng, chúng ta coi nhau như người thân trong gia đình, không so đo tính toán thiệt hơn, sẵn sàng cho đi mà không mong nhận lại. Tình bạn có ý nghĩa và vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống: Một tình bạn đẹp sẽ là chỗ dựa tinh thần vững chãi và là điểm tựa của mỗi con người trong những lúc gặp khó khăn hoạn nạn. Hơn nữa, người bạn tốt là người giúp đỡ ta bằng năng lực của họ để ta vượt qua khó khăn. Ngoài ra, chúng ta có thể học hỏi nhiều điều hay lẽ phải từ những người bạn chân chính, cùng nhau phát triển hơn. Mỗi người muốn có một tình bạn đẹp thì trước hết phải có cách sống đúng đắn, làm một người tốt, sẵn sàng cho đi, không vụ lợi. Sống với mọi người bằng tình cảm chân thành nhất, đối xử công bằng, yêu thương với những người xung quanh và trân trọng những người đối xử tốt với bản thân mình. Bên cạnh đó, chúng ta cần có cho mình cá tính, chính kiến của bản thân để có thể “bắt sóng” với những người bạn tương thích để cùng nhau phát triển một tình bạn đẹp. Tình bạn cũng quan trọng như bao tình cảm cao đẹp khác. Chúng ta hãy nâng niu, trân trọng những người bạn ở xung quanh mình và sống hết mình vì họ để cùng nhau tốt hơn mỗi ngày, tô đậm vẻ đẹp tình người cho xã hội ngày càng nhân văn, tích cực hơn.