phân tishc bài thơ Bi thu của đỗ phủ

Lương phong động vạn lý,
Quần đạo thượng hàng hoành.
Gia viễn truyền thư nhật,
Thu lai tác khách tình.
Sầu khuy cao điểu quá,
Lão trục chúng nhân hành.
Thuỷ dục đầu Tam Giáp,
Hà do kiến lưỡng kinh.

 

Dịch nghĩa

Gió lạnh thổi vạn dặm,
Giặc giã đang còn hoành hành.
Nhà ở xa nên thư lâu tới,
Thu về trên quê người.
Buồn nhìn chim bay trên trời cao,
Tuổi già còn theo chân người chạy loạn.
Tính về vùng Tam Giáp,
Chứ về hai kinh đô làm chi.

1. Lương phong động vạn lý, - Trong lương phong (công việc, vị trí) của người này, có thể ảnh hưởng đến hàng vạn dặm đất.

2. Quần đạo thượng hàng hoành. - Trên con đường quần đạo (đạo đức, lối sống) cao cả, người này đi dạo một cách uy nghiêm.

3. Gia viễn truyền thư nhật, - Những thông điệp từ gia viễn (từ xa xưa) được truyền đến mỗi ngày.

4. Thu lai tác khách tình. - Người này thu lại tác khách tình (tình cảm của khách) một cách chân thành.

5. Sầu khuy cao điểu quá, - Sầu khuy (cây sầu) cao, điểu (chim điểu) bay cao quá xa.

6. Lão trục chúng nhân hành. - Lão trục (người già) dẫn dắt chúng nhân hành (đám người) đi.

7. Thuỷ dục đầu Tam Giáp, - Thuỷ dục (con thuyền) đầu (đi) Tam Giáp (ba cửa sông).

8. Hà do kiến lưỡng kinh. - Hà (đến) do (đây) kiến lưỡng kinh (đôi kính).

     Bài thơ Bi Thu của Đỗ Phủ được sáng tác trong bối cảnh loạn lạc của nhà Đường, khi tác giả phải chịu cảnh tha hương và liên tục di chuyển để tránh sự xâm lược của các thế lực ngoại bang. Bài thơ thể hiện nỗi buồn sâu sắc của Đỗ Phủ trước cảnh đất nước tan hoang và cuộc sống phiêu bạt. Ngay từ hai câu thơ mở đầu: Lương phong động vạn lý,/Quần đạo thượng hàng hoành (Gió lạnh thổi vạn dặm,/Giặc giã đang còn hoành hành), tác giả đã vẽ nên bức tranh khắc nghiệt của thời cuộc với gió lạnh và chiến tranh tàn khốc. Tiếp đến Gia viễn truyền thư nhật,/Thu lai tác khách tình (Nhà ở xa nên thư lâu tới,/Thu về trên quê người) thể hiện nỗi nhớ nhà và sự cô đơn của một người lưu lạc nơi đất khách. Sầu khuy cao điểu quá/Lão trục chúng nhân hành (Buồn nhìn chim bay trên trời cao/Tuổi già còn theo chân người chạy loạn) Đỗ Phủ diễn tả nỗi buồn khi nhìn chim bay cao và cảm giác bất lực của tuổi già giữa cảnh chạy loạn. Thuỷ dục đầu Tam Giáp, Hà do kiến lưỡng kinh (Tính về vùng Tam Giáp,/Chứ về hai kinh đô làm chi) tác giả bày tỏ ý định về nơi yên bình Tam Giáp thay vì trở về kinh đô, nơi đã trở nên vô nghĩa giữa thời loạn lạc. Toàn bộ bài thơ là một bức tranh u ám về thời kỳ loạn lạc và tâm trạng bi thương của tác giả. 

$\color{#D8BFD8}{\texttt{#T}}$$\color{#dbc5db}{\texttt{h}}$$\color{#dfcbdf}{\texttt{u}}$$\color{#e3d2e3}{\texttt{G}}$$\color{#e7d8e7}{\texttt{i}}$$\color{#ebdfeb}{\texttt{a}}$$\color{#efe5ef}{\texttt{n}}$$\color{#f3ebf3}{\texttt{g}}$