BÀI THƠ ĐÒ LÈN (NGUYỄN DUY)

Thuở nhỏ tôi ra cống Na câu cá
níu váy bà đi chợ Bình Lâm
bắt chim sẻ ở vành tai tượng Phật
và đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trần

Thuở nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị
chân đất đi đêm xem lễ đền Sòng
mùi huệ trắng quyện khói trầm thơm lắm
điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng

Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế
bà mò cua xúc tép ở đồng Quan
bà đi gánh chè xanh Ba Trại
Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn

Tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực
giữa bà tôi và tiên phật, thánh thần
cái năm đói củ dong riềng luộc sượng
cứ nghe thơm mùi huệ trắng hương trầm

Bom Mỹ dội, nhà bà tôi bay mất
đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền
thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết
bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn

Tôi đi lính, lâu không về quê ngoại
dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi
khi tôi biết thương bà thì đã muộn
bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi!

Cảm nhận bài thơ trên bằng 15 câu văn?

Bài thơ Đò Lèn của nhà thơ Nguyễn Duy được sáng tác vào tháng 9 năm 1983 khi Nguyễn Duy trở về thăm quê ngoại thăm bà ở huyện Đò Lèn, Thanh Hóa nhưng bà đã không còn. Bài thơ được in trong tập thơ Ánh trăng năm 1984. Bài thơ đã diễn tả những kỷ niệm tươi đẹp trong những tháng ngày về quê ngoại Đò Lèn của tác giả và những suy ngẫm của tác giả. Khổ thơ đầu tiên và khổ thơ thứ hai đã sử dụng biện pháp liệt kê và biện pháp điệp ngữ "Thuở nhỏ" để kể ra những kỷ niệm ấu thơ ở quê ngoại. Nào là đi câu cá ở cống Na, đi chợ Bình Lâm với bà, bắt chim sẻ ở vành tai tượng Phật, ăn trộm nhãn ở chùa Trần, lên chơi đền Cây Thị, đi chân đất để xem lễ hội đền Sòng ban đêm, ngắm huệ trắng, ngửi mùi khói hương trầm và nghe hát chầu văn cô đồng. Từ đó người đọc có thể cảm nhận được những năm tháng tuổi thơ ngập tràn những kỷ niệm ấu thơ tươi đẹp, bình yên của nhà thơ. Khổ thơ thứ ba đã thể hiện được nỗi niềm thương xót những cơ cực, vất vả của bà. "Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế / bà mò cua xúc tép ở đồng Quan/ bà đi gánh chè xanh Ba Trại / Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn". Người đọc có thể cảm nhận được sự vất vả, cực nhọc của bà để mưu sống gia đình bằng biện pháp liệt kê những công việc bà đã làm. Nào là mò cua xúc tép, gánh chè, những đêm rét vẫn mưu sinh lăn lộn. Nỗi vất vả cực nhọc của bà cùng với đó là đức hy sinh cao cả của bà dành cho gia đình chính là cuộc sống của những người phụ nữ trong xã hội xưa hết lòng vì gia đình, con cháu. Khổ thơ thứ tư là những chiêm nghiệm trong ký ức vừa mơ hồ vừa rõ ràng của nhà thơ "tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực". Đó là những chiêm nghiệm về bà, về tiên phật, thánh thần. Những kỷ niệm đói nghèo ùa về nhưng bên cạnh đó vẫn là những kỷ niệm tươi đẹp có hương thơm của huệ trắng và khói trầm. Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được tác giả thể hiện một cách đầy tài tình. Những kỷ niệm tiếp theo được thể hiện ở khổ năm. Khi bom Mỹ dội xuống mảnh đất, nhà bà và chùa chiền đều bị tàn phá. Hình ảnh "nhà bà tôi bay mất, đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền, thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết" đã cho thấy được sự tàn phá khốc liệt của chiến tranh. Thế nhưng hình ảnh "bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn" đã cho thấy được sự hy sinh cao cả, bất chấp hiểm nguy để mưu sinh của bà. Khổ thơ cuối là khổ thơ mà nhà thơ quay trở về hiện tại. Sau khi nhà thơ đi lính và rời xa quê ngoại lâu ngày, khi trở về quê hương thì cảnh vật xưa vẫn vậy nhưng bà thì đã không còn nữa rồi. Trong từng khổ thơ, nhà thơ không ngắt thành từng câu riêng rẽ mà viết liền mạch để tạo được giọng văn tự sự và mạch cảm xúc liền mạch, xúc động. Từ đó, người đọc có thể thấy được những kỷ niệm tuổi thơ đong đầy kỷ niệm ấu thơ của tác giả cùng với đó là sự hy sinh vất vả tần tảo của bà và tình yêu thương, biết ơn của nhà thơ dành cho bà của mình.