Phân tích nhân vật bé Thu

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng là một người con của đất Nam Bộ, ông là một trong những ngòi bút sáng giá góp phần xây dựng nền văn học Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ. Những tác phẩm của ông mang giọng văn bình dị, mộc mạc, đậm chất làng quê miền Nam đã để lại cho người đọc ấn tượng sâu sắc. Truyện ngắn”Chiếc lược ngà” chính là một ví dụ điển hình trong số những tác phẩm xuất sắc của ông. Dưới ngòi bút tài hoa của tác giả, truyện ngắn “ Chiếc lược ngà” đã khắc họa một cách chân thực, cảm động tình phụ tử thiêng liêng, sâu nặng trong hoàn cảnh chiến tranh khốn khó, nhà văn đã rất tài tình trong việc miêu tả tâm lý và tính cách của từng nhân vật một cách tinh tế và sâu sắc, ấn tượng nhất phải kể đến là nhân vật bé Thu. Thu – một cô bé cá tính, mạnh mẽ nhưng không kém phần ngang bướng. Tuy vậy, Thu lại mang trong mình một tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, tình yêu cha tha thiết vô bờ ngay từ thuở bé.

Bé Thu là một cô bé có tính cách cứng cỏi, đôi chút bướng bỉnh, ương ngạnh. Từ nhỏ, bé Thu đã không được gặp ba mà chỉ thấy ba qua hình chụp chung của ba và má. Từ đó hình thành trong cô bé là những suy nghĩ tốt đẹp về cha mình. Trong lòng bé Thu, anh Sáu là một người chiến sĩ anh dũng bảo vệ gia đình và Tổ quốc, ba nó trẻ trung, đẹp trai, phong độ khi đứng bên má nó và ắt hẳn cũng sẽ rất yêu thương nó. Thu tò mò và luôn muốn được gặp ba của mình. Cha của bé Thu – anh Sáu, đang đi lính ở chiến trường miền Đông kháng chiến bảo vệ tổ quốc, phải rời xa gia đình khi Thu chưa đầy một tuổi. Để rồi, tám năm sau đó, ba của bé Thu cuối cùng cũng trở về nhà thăm nó. Xuồng cập bến, anh Sáu háo hức gặp con, anh nghĩ rằng con sẽ ôm chặt lấy mình. Anh gọi con âu yếm “Thu! Con”. Đáp lại tiếng gọi tha thiết từ ba, người mà Thu mong ước được gặp bấy lâu nay, em lại giật mình, mặt tái mét, nhìn ba bằng đôi mắt ngơ ngác, ngạc nhiên rồi vụt chạy, để lại ba nhìn theo trong nỗi đau đớn, hụt hẫng. Sở dĩ bé Thu không nhận ra anh Sáu là cha của mình bởi vì anh Sáu không giống trong hình chụp với chị Sáu. Giờ đây, anh mang một vết sẹo dài trên mặt do bom đạn trên chiến trường. Mỗi khi vui mừng hay xúc động, vết sẹo lại đỏ ửng lên, giật giật trông vô cùng dễ sợ. Qua chi tiết này, bé Thu hiện lên với niềm tin yêu mãnh liệt, không thể lay chuyển về hình tượng người cha vĩ đại mà em bé hằng yêu quý. Bé nhất quyết không chịu nhận người trước mặt là cha đơn giản vì trong mắt em lúc này, cha em không có vết thẹo đáng sợ như vậy. Sự cứng rắn trong suy nghĩ, sự bướng bỉnh của Thu được nhà văn Nguyễn Quang Sáng khéo léo thể hiện qua hàng loạt những chi tiết cụ thể, sinh động. Những ngày sau đó, anh Sáu chẳng đi đâu xa mà luôn ở nhà quan tâm, chăm sóc và vỗ về Thu nhưng đáp lại tình cảm nồng nàn, thắm thiết của ba là sự thờ ơ, lạnh lùng từ bé Thu khiến ba nó buồn lòng. Đến giờ cơm, con bé cố chấp không chịu mời ba vô ăn cơm, làm ba nó buồn đến nỗi không khóc được mà phải cười khẽ. Lúc nấu cơm trưa, chị Sáu bận ra chợ mua thêm thức ăn, dặn bé Thu có gì thì nhờ ba giúp. Nồi cơm to, Thu không thể tự nhấc được. Bấy giờ ba nó thầm nghĩ rằng Thu đã rơi vào thế bí, nhất định phải gọi “ba” vào giúp nhưng em vẫn nhất quyết không gọi, chỉ nói cộc lốc: “Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!”. Cuối cùng, Thu cũng không thốt ra tiếng “ba” mà anh Sáu hằng mong ước, nó lấy vá múc từng vá nước ra ngoài, miệng lầm bầm gì đó. Tác giả đã lồng ghép sự nhí nhảnh, khôn lanh vào hành động của bé Thu, làm nổi bật lên tính cái tính “con nít”, pha lẫn sự đanh đá trong cô bé tám tuổi này. Trong bữa cơm đó, khi anh Sáu gắp một cái trứng cá to vàng để vào chén bé Thu, em hất cái trứng ra làm cho cơm văng tung tóe. Vì quá tức giận, ba nó đánh vào mông nó, mắng “Sao mày cứng đầu quá vậy, hả?” Nó không khóc. Nhưng hờn dỗi chạy qua nhà ngoại, cố tình làm dây lòi tói khua thật to, ý muốn mọi người biết được. Bé Thu sang méc ngoại và khóc ở bên ấy, mẹ sang dỗ dành thế nào cũng không chịu đi về. Hành động này là một chi tiết được tác giả cài vào một cách không thể khéo léo hơn. Nó như một minh chứng xác đáng về tâm hồn thơ dại, non trẻ của em bé. Sự cứng đầu, ương bướng của Thu xuất phát chính từ tình yêu vô bờ bến của cô bé dành cho cha mình , một niềm tin yêu tha thiết với người cha chiến đấu anh dũng nơi chiến trường biền biệt. Đó là những phản ứng tâm lý vô cùng tự nhiên của Thu vì bé còn đang hoảng sợ, sự hờn dỗi ngây thơ của bé Thu cho thấy rằng em chưa đủ lớn để hiểu chuyện, để nhận ra tình cảnh khốc liệt của chiến tranh, nhận ra anh Sáu là cha ruột của mình. Em vẫn mang tâm hồn trong sáng, thuần khiết có tình yêu thương ba sâu nặng, em rất yêu thương ba nhưng vì em chưa thể chấp nhận anh Sáu là ba của mình nên mới có phản ứng như vậy. Chính từ đây, nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã khiến người đọc cảm phục về tài miêu tả tâm lý nhân vật, đặc biệt là tâm lý trẻ em một cách tinh tế của mình.

Buổi tối ở nhà ngoại, bà hỏi bé Thu tại sao lại không nhận anh Sáu là ba. Lúc này, ta mới biết rằng, bé Thu không nhận bà vì ông không giống tấm hình chụp chung với má, ba không già và cũng không có cái vết thẹo dài trên mặt như thế. Biết được lý do, bà đã giảng giải cho cô bé nghe. Thu nằm im, mặt đượm buồn, thi thoảng lại thở dài như người lớn. Lúc này, ta đã nhìn thấy chuyển biến rất lớn về mặt tâm lý của bé Thu. Nghe bà kể, Thu đã suy nghĩ rất nhiều, em hối hận về những hành động chưa phải lẽ mà mình đã làm với ba, em nghĩ về tội ác của bọn giặc Mĩ, nghĩ về những ngày tháng ba chiến đấu gian khổ ở chiến trường, bảo vệ đất nước, gia đình và bảo vệ chính nó. Đêm ấy, Thu không ngủ mà trằn trọc, thao thức thật nhiều. Từ đây, ta thấy rằng Thu cũng là một cô bé ngoan ngoãn và hiểu chuyện. Chi tiết này đã gỡ bỏ được những khúc mắc, thể hiện sự trưởng thành bên trong con người cô bé. Trong Thu là một tâm hồn thuần khiết, cô bé biết nhận ra cái sai của bản thân và muốn sửa chữa lỗi lầm, khiến người đọc không thể giận em vì những hành động vô lễ với ba em được. Sáng hôm sau, em theo bà ngoại về thật sớm để tạm biệt ba, vì hôm nay anh Sáu phải đi. Tình yêu cháy bỏng anh Sáu dành cho con bùng lên dữ dội nhưng lại vụt tắt, anh Sáu cũng muốn ôm con, hôn con, âu yếm con thật nhiều trước khi đi, vì bản thân anh biết, mai này chưa chắc sẽ có cơ hội gặp lại con, nhưng anh lại sợ con kinh hãi mà bỏ chạy như lần trước. Sau cùng, anh Sáu khẽ nói tạm biệt con. Lúc này, từ trong góc nhà, bé Thu đứng trầm ngâm, ánh mắt nó nhìn ba nó quay đi. Bỗng, nó kêu lên “baaaaaa”, đó là tiếng gọi thân thương, một tiếng ba từ tận đáy lòng mà Thu đã dồn nén bấy lâu. Tất cả tình cảm yêu quý dành cho ba như được Thu dồn hết trong tiếng gọi này, vì em đã tin chắc rằng anh Sáu là ba của mình, tất cả mọi người đều bất ngờ. Bất ngờ nhất chính là anh Sáu. Bé Thu chạy lại ôm chặt ba, hôn ba cùng khắp, kể cả vết sẹo dài trên má mà em từng rất sợ. Hành động hôn lên vết thẹo của Thu bộc phát từ những suy nghĩ thơ dại, em nghĩ rằng sẽ có thể giữ ba lại lâu hơn với mình, thể hiện sự chấp nhận dành cho ba của bé. Em đã không còn sợ hãi vết sẹo nữa, vì Thu biết rằng, vết thẹo đó là bằng chứng cho những ngày ba nó đã chiến đấu anh dũng. Thu ngây thơ nghĩ rằng nó có thể níu ba ở lại bằng cách hôn ba thật nhiều, yêu ba bằng cả trái tim mình. Những cảm xúc như dâng trào trong lòng em bé, niềm yêu thương ba mãnh liệt đang cháy bỏng trong em. Cô bé khóc nức nở không cho ba đi, đòi ba mua cho mình cây lược. Anh Sáu từ buồn bã cũng vỡ òa khi nghe tiếng ba đầy tình yêu và sự chân thành của cô bé, một tiếng ba mà anh luôn chờ đợi. Giây phút này đây, anh Sáu đã chính thức được gỡ bỏ nỗi lòng nặng trĩu, thay vào đó là sự hạnh phúc, vui mừng khôn xiết khi được con gái chấp thuận. Đó cũng chính là biểu hiện của tình yêu thương ba sâu nặng, bỏng cháy trong tâm hồn tươi mới, thuần khiết của Thu, em đã rất ân hận, nhận ra rằng những gì mà mình làm khiến cho ba rất buồn rầu. Cuối cùng, Thu ôm hôn ba, dùng hết tình yêu thương của mình để bù đắp những tổn thương sâu sắc mà em gây ra với ba. Nhưng em đâu biết rằng, chiến tranh tàn khốc sắp cướp đi ba em mãi mãi…

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã rất sáng suốt trong cách lựa chọn ngôi kể. Nhân vật Bác Ba – người bạn thân, người bạn chiến đấu cùng anh Sáu, cũng là người chứng kiến toàn bộ câu chuyện, để hiểu và cảm thông cho hoàn cảnh của hai cha con anh. Tác giả đã xây dựng tình huống truyện hợp tình hợp lý, làm người đọc cảm thấy xúc động trước tình phụ tử thiêng liêng, thăm thẳm trong hoàn cảnh chiến tranh tàn khốc. Đồng thời ông cũng rất thành công trong nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật trong truyện. Tác giả đã miêu tả tâm lý nhân vật bé Thu một cách vô cùng sắc sảo và tinh tế, tạo ấn tượng khó phai cho người đọc về một cô bé Nam Bộ cứng cỏi, trong sáng, hồn nhiên nhưng không kém phần nhí nhảnh. Cuối truyện, hình ảnh cô giao liên Thu dũng cảm trên mặt trận chính là tượng trưng cho sự dũng cảm, lòng yêu nước nồng nàn mà em kế thừa từ người cha em luôn yêu kính. Nhắc đến Nguyễn Quang Sáng, ta không thể không nhắc tới tác phẩm “ Chiếc lược ngà” của ông, một tác phẩm xuất sắc tiêu biểu đã làm nên tên tuổi nhà văn và ghi lại một dấu ấn khó phai mờ trong lòng người đọc

Gấp lại truyện ngắn “ Chiếc lược ngà “ , ta thấy được sự giản dị, mộc mạc nhưng rất sâu sắc. Những chi tiết cài cắm thâm thúy, làm độc giả phải suy nghĩ. Nhân vật bé Thu đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng khó quên. Một cô bé mang trong mình một tình yêu cha mãnh liệt, sâu nặng, góp phần tạo nên giá trị nhân văn sâu sắc cho truyện. Giây phút chia tay của hai cha con có lẽ đã lấy đi nước mắt cho nhiều người đọc. Tình phụ tử giữa anh Sáu và bé Thu dù bị chiến tranh ngăn cách nhưng vẫn vô cùng thiêng liêng, cảm động. Giờ đây, khi được sống trong hòa bình, chúng ta hãy luôn trân trọng, gìn giữ cuộc sống hoà bình hiện có và luôn thương yêu, dành cho gia đình mình những gì tốt đẹp nhất.

MB1: Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng và quý giá của mỗi người. Mỗi nhà thơ, nhà văn bằng sự khám phá và thể hiện của mình đã đem đến cho văn học những tác phẩm có giá trị sâu sắc, có ý nghĩa giáo dục con người về tình cảm gia đình.  Truyện “Chiếc lược ngà” được Nguyễn Quang Sáng viết năm 1966, tại chiến trường Nam Bộ lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Truyện thể hiện tình cảm cha con trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh . Đặc biệt là diễn biến tâm lý và tình cảm của bé Thu đối với cha thật sâu sắc và cảm động. Tác phẩm /Nhân vật... đã giúp em nhận ra .......(theo từ khóa quan trọng trên đề chép vào đây....).

MB2: Chiến tranh có thể tàn phá những gì trên đường nó đi qua, duy nhất tình cảm gia đình không bom đạn nào có thể hủy diệt được.  Điều này thể hiện rõ qua đoạn trích từ tác phẩm Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng. Tình yêu thương cha của bé Thu thật sâu sắc và cảm động. Tác phẩm /Nhân vật... đã giúp em nhận ra .......(theo từ khóa quan trọng trên đề chép vào đây....).

Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến.Mãi đến khi con gái lên tám tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Bé Thu không nhận ra cha vì vết sẹo trên mặt .Em đối xử với ba như người xa lạ. Đến khi Thu nhận ra cha,tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải lên đường trở về khu căn cứ. Ở khu căn cứ, người cha dồn hết tình cảm yêu quý, nhớ thương đứa con vào việc làm một chiếc lược bằng ngà voi để tặng con. Trong một trận càn, ông Sáu hi sinh. Trước lúc ra đi mãi mãi, ông đã kịp trao cây lược cho bác Ba, nhờ bạn chuyển cho con gái.

 Hình ảnh bé Thu được tác giả khắc họa hết sức tinh tế và nhạy bén, là một cô bé giàu cá tính, bướng bỉnh . Cha đi chiến đấu biền biệt xa nhà. Đến khi Thu lên tám tuổi hai cha con mới được gặp lại nhau. Cô bé tóc ngang vai, mặc quần đen, áo bông đỏ, mới nhìn ông Sáu đã nhận ra ngay con gái mình. Nhưng đáp lại sự vui mừng ấy của người cha ,bé Thu tỏ ra nghi ngờ , lảng tránh. Nghe gọi Thu! Con! Bé Thu hốt hoảng, “mặt tái đi, vụt chạy kêu thét lên” Trong suốt ba ngày ở bên cha bé Thu đã không nhận ra cha của mình, bé cư xử ương ngạnh. Thu nhất định không gọi ông là ba, không nhờ ông Sáu chắt nước nồi cơm, nó hất cái trứng cá mà ông gắp cho. Bị ông Sáu đánh, nó lấy xuồng bỏ về nhà ngoại. Đó là thái độ rất ương ngạnh của một đứa bé mới tám tuổi. Nhưng thái độ đó của Thu không chê trách được bởi tất cả vì chiến tranh đã gây ra những mất mát và đau thương. Mà một đứa trẻ như Thu còn quá bé bỏng để có thể hiểu được những tình huống khắc nghiệt, éo le mà ngay cả người lớn cũng không kịp chuẩn bị cho nó. Chỉ vì một vết sẹo trên mặt người cha cộng với bức ảnh mà nó biết về cha, nó đã không nhận cha. Vết thương do chiến tranh đã trở thành vết thương lòng sâu nặng của tình cảm cha con.

  Ngày cuối cùng, trước phút giây ông Sáu lên đường, thì tình cảm thiêng liêng của bé Thu dành cho cha đã bùng cháy. Tâm lý nghi ngờ chỉ vì vết sẹo đã được giải tỏa. Mọi thái độ và hành động của bé Thu bỗng đột ngột thay đổi. Khi nhìn thẳng, đối diện với người cha "đôi mắt mênh mông của con bé bỗng xôn xao". Đằng sau đôi mắt mênh mông ấy chắc đang xao động biết bao ý nghĩ, tình cảm. Lần đầu tiên bé cất tiếng gọi "Ba...ba" và tiếng kêu như tiếng xé: “Ba”- tiếng gọi giản dị nhưng thật thiêng liêng ấy mà bất cứ đứa trẻ nào cũng gọi đến thành quen nhưng với bé Thu là nỗi khát khao của 8 năm trời xa cách thương nhớ. Đó là tiếng gọi của trái tim, của tình yêu thương trong lòng đứa bé 8 tuổi.Cùng với tiếng gọi là hành động "chạy nhanh như sóc ôm lấy cổ ba nó" cùng với cử chỉ hôn khắp mọi nơi: nó hôn tóc hôn cổ, hôn cả vết thẹo dài trên má của ba. Tình yêu và nỗi mong nhớ suốt bao năm bị dồn nén nay trở nên mạnh mẽ và có cả sự hối hận. Cảnh tượng ấy diễn ra xúc động trong lòng mọi người.

 Và khi ông Sáu nói "Ba đi rồi ba về với con", bé Thu đã hét lên là "không", rồi hai tay siết chặt cổ, dang cả hai chân quặp lấy ba, đôi vai nhỏ run run. Sự ương ngạnh của cô bé tám tuổi đã không còn, mà thay vào đó là tình yêu cha, thương cha, tự hào về cha. Cuộc chia tay của bé Thu trong những giây phút cuối cùng này có ai biết được rằng đó là cuộc chia tay lần cuối là lúc cha xa em vĩnh viễn, không thực hiện lời hứa "ba đi rồi ba về với con". Nhưng lòng yêu cha thành kính đã tạo nên một sức mạnh thôi thúc, rèn giũa để Thu trưởng thành sau này, khi cô trở thành một chiến sĩ giao liên gan dạ, dũng cảm. Qua những diễn biến tâm lí của Thu, ta thấy tác giả đã tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ thơ và diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến,trân trọng những tình cảm trẻ thơ.

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, qua lời kể của nhân vật bác Ba,người bạn chiến đấu của ông Sáu và cũng là người chứng kiến, tham gia vào câu chuyện giúp câu chuyện mang tính khách quan, xây dựng tình huống truyện bất ngờ mà hợp lí , miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật tinh tế và sâu sắc, nhất là đối với nhân vật bé Thu, ngôn ngữ truyện mang đậm chất địa phương Nam Bộ.