Nghị luận về truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa của nhà văn Thạch Lam

Với sự thành công nổi bật về phong cách truyện ngắn, “Gió lạnh đầu mùa” là một trong những tác phẩm nổi bật nhất kể về những câu chuyện ngày thường cùng sự ấm áp của tình người vào những ngày gió mới.

      Đúng như cái tên tác phẩm, khung cảnh mở đầu câu chuyện cũng chính là khung cảnh thiên nhiên vào ngày mùa đông chợt đến. Chỉ mới hôm qua trời vẫn còn nắng nóng mà sau trận mưa rào ban tối đã khiến mọi thứ trở nên gió rét hơn làm cho Sơn tỉnh dậy mà không bước xuống giường luôn như mọi khi chỉ vì rét. Sơn tỉnh dậy cũng đã thấy mọi người mặc áo rét cả rồi. Mọi người vẫn như mọi khi, hoạt động bình thường và bàn luận về cái rét năm nay. Thấy Sơn dậy, mẹ liền bảo chị Lan mang thúng quần áo ra để cho cậu mặc. Trong lúc tìm áo mặc, mẹ Sơn đã cầm lên một chiếc áo, là áo của Duyên, em gái Sơn đã mất. Cầm chiếc áo trên tay, cả hai mẹ con đều không kìm được xúc động.

      Sau khi mặc xong áo, tươm tất và ấm áp, Sơn liền rủ chị Lan đi ra chơi cùng mấy đứa trẻ hàng xóm. Chúng đều rất vui và thích chơi với chị em Sơn nhưng vì khoảng cách về hoàn cảnh khá lớn nên những cuộc vui không được thoải mái hoàn toàn mà vẫn còn sự rụt rè. Tuy nhiên, chị em Sơn đều không để ý, tuy nhà khá giả nhưng hai chị em không hề kênh kiệu và khó gần, họ đều rất hòa nhập với lũ trẻ. Trời gió mùa đông tuy lạnh nhưng những đứa trẻ nhà nghèo vẫn phải mặc những bộ quấn áo ngắn, thậm chí là rách vá. Chúng nhìn thấy Sơn được mặc quần áo mới và đẹp thì thi nhau ngắm. Sơn cũng vì thế mà khoe thêm. Nhà nghèo nên chúng không có sự lựa chọn mặc gì mà quanh năm cũng chỉ mặc bộ quần áo đó. Như cái Hiên - bé hàng xóm gần nhà. Nhà Hiên gần như nghèo nhất làng. Cái rét đến quá sơm và đột ngột mà nhà quá nghèo, không có tiền may vá áo, Hiên phải mặc bộ quần áo rách tả tơi, hở cả lưng. Vì quá thương Hiên, Sơn và chị Lan đã đưa ra quyết định táo bạo - lấy áo của Duyên cho Hiên mặc.

      Cứ tưởng rằng mọi chuyện đã xong xuôi và vui vẻ nhưng khi về nhà, nghe tin vú bảo mách mẹ, hai chị em đều sợ hãi vì đó chính là kỉ vật duy nhất của bé Duyên. Chiếc áo đó mẹ rất nâng niu và giữ gìn nhưng chỉ vì suy nghĩ không thấu đáo mà hai chị em đã phạm phải sai lầm nghiêm trọng. Cả hai cùng nhau đi tìm Hiên, tìm khắp mọi nơi để xin lại cái áo. Tuy nhiên, sau khoảng thời gian dài đi tìm không thấy thì khi về nhà, hai chị em đã thấy mẹ Hiên sang trả lại cái áo. Việc trả lại cái áo chính là câu chuyện tiếp diễn cho tình người ấm áp giữa cái rét mùa đông. Tuy nhà nghèo nhưng mẹ con Hiên cũng có lòng tự trọng, thấy chiếc áo không phải của mình nên tự động mang sang trả. Cứ tưởng mẹ Sơn sẽ tức giận nhưng bà lại là người rất tốt bụng, khi biết hoàn cảnh của nhà Hiên nên đã cho mượn năm hào để may vá áo.