Bài 2. Ô nhiễm xói mòn đất và bảo vệ môi trường trang 9, 10, 11 Khoa học 5 Kết nối tri thức: Điều gì xảy ra khi môi trường đất nơi con người, động vật và thực vật bị ô...

Câu hỏi trang 9 Mở đầu

Điều gì xảy ra khi môi trường đất nơi con người, động vật và thực vật bị ô nhiễm?

Hướng dẫn giải :

Hậu quả của ô nhiễm môi trường.

Lời giải chi tiết :

- Ô nhiễm có thể làm giảm độ phì nhiêu và sự dồi dào của chất dinh dưỡng trong đất, làm giảm khả năng nuôi trồng cây và phát triển của thực vật.

- Những chất ô nhiễm trong đất có thể tiếp xúc với con người qua việc tiêu thụ thực phẩm trồng trên đất ô nhiễm hoặc qua nước uống. Điều này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm, các bệnh ung thư, và các vấn đề hệ tiêu hóa.

- Ô nhiễm đất có thể làm mất mát đa dạng sinh học, khiến cho các loài động vật và thực vật không thể sống trong môi trường ô nhiễm.

- Nếu ô nhiễm đất không được xử lý, nó có thể gây ra các vấn đề về cơ sở hạ tầng như ổ gàu, sạt lở đất, và mất mát đất nông nghiệp.

Câu hỏi trang 9 Câu hỏi 1

Quan sát hình 1 và cho biết các nguyên nhân gây ô nhiễm đất. Nguyên nhân nào do con người gây ra?

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 1

Lời giải chi tiết :

Quan sát hình 1 và Các nguyên nhân gây ô nhiễm đất: Rác thải sinh hoạt, núi lửa phun trào, xả nước thải, phun thuốc trừ sâu. Nguyên nhân nào do con người gây ra: Xả rác thải sinh hoạt và xả nước thải, phun thuốc trừ sâu.

Câu hỏi trang 9 Câu hỏi 2

Nêu một số nguyên nhân khác gây ô nhiễm đất.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 1

Lời giải chi tiết :

Một số nguyên nhân khác gây ô nhiễm đất:

- Nguyên nhân gây ô nhiễm đất do con người: Bón phân hóa học, phun thuốc trừ sâu, thải hóa chất ra môi trường không qua xử lí, vứt rác bừa bãi không đúng nơi quy định,…

- Nguyên nhân gây ô nhiễm đất do tự nhiên: Nhiễm mặn, cháy rừng, núi lửa phun trào,…

Câu hỏi trang 10 Câu hỏi 1

Quan sát hình 2 và từ thực tế, cho biết tác hại của ô nhiễm đất với thực vật, động vật và sức khỏe con người

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 2

Lời giải chi tiết :

Đất bị ô nhiễm gây hại cho nguồn nước ngầm gây tác hại đối với thực vật, động vật và con người.

Câu hỏi trang 10 Câu hỏi 2

Quan sát hình 3, nêu các biện pháp phòng chống ô nhiễm đất

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 3

Lời giải chi tiết :

Quan sát hình 3, các biện pháp phòng chống ô nhiễm đất: Tái chế phế liệu, phun thuốc cho cây 1 cách hợp lý sử dụng phân bón hữu cơ.

Câu hỏi trang 10 Câu hỏi 3

Kể tên một số biện pháp phòng chống ô nhiễm đất.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 3

Lời giải chi tiết :

Một số biện pháp bảo vệ môi trường đất: Xử lý rác thải theo đúng quy định, trồng nhiều cây phủ xanh rừng, làm ruộng bậc thang, xử dụng phân bón hữu cơ.

Câu hỏi trang 11 Câu hỏi 1

Ở gia đình và địa phương em có những việc làm nào đã và đang gây ô nhiễm đất?

Hướng dẫn giải :

Quan sát ở gia đình và địa phương em.

Lời giải chi tiết :

Phá rừng, xả nước thải không qua xử lý, phun thuốc trừ sâu,…

Câu hỏi trang 11 Câu hỏi 2

Vì sao phải phân loại rác thải sinh hoạt?

Hướng dẫn giải :

Lý thuyết vai trò của phân loại rác

Lời giải chi tiết :

Phân loại rác thải sinh hoạt giúp bảo vệ môi trường và sức khỏe con người bằng cách tận dụng tài nguyên tái chế, giảm ô nhiễm môi trường, và ngăn chặn tiếp xúc với chất độc hại. Việc này cũng tuân thủ quy định pháp luật và giúp tiết kiệm tài nguyên tự nhiên.

Câu hỏi trang 11 Câu hỏi 3

Quan sát hình 4 và cho biết các nguyên nhân gây ra xói mòn đất. Nguyên nhân nào do con người gây ra?

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 4

Lời giải chi tiết :

Quan sát hình 4 và các nguyên nhân gây ra xói mòn đất: Lũ lụt, đất dốc, khai thác đất đá bừa bãi, gió lớn, chặt cây phá rừng. Nguyên nhân do con người gây ra: Chặt cây phá rừng, khai thác đất đá bừa bãi

Câu hỏi trang 11 Câu hỏi 4

Kể thêm một số hoạt động của con người làm gia tăng xói mòn đất.

Hướng dẫn giải :

Học sinh tự kể thêm

Lời giải chi tiết :

Kể thêm một số hoạt động của con người làm gia tăng xói mòn đất:

- Khai thác rừng quá mức.

- Sử dụng phân bón và hóa chất nông nghiệp không bền vững.

- Quá trình quy hoạch đô thị không khoa học, dẫn đến đất bị lún sụt.

- Thực hiện các hoạt động khai mỏ mà không tuân thủ quy định bảo vệ môi trường.

Câu hỏi trang 12 Câu hỏi 1

Nêu tác hại của xói mòn đất đối với thực vật, động vật và con người.

Hướng dẫn giải :

Lý thuyết tác hại của xói mòn đất.

Lời giải chi tiết :

- Làm mất đất canh tác, do đất không còn dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng dẫn đến cây chậm lớn, năng suất giảm, có thể bị mất mùa,...

- Gia tăng lũ lụt, sạt lở, mất đất ở,...

- Động vật, thực vật mất môi trường sống - Động vật, thực vật mất môi trường sống

Câu hỏi trang 12 Câu hỏi 2

Quan sát hình 5 và cho biết ý nghĩa của mỗi biện pháp phòng chống xói mòn đất.

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 5

Lời giải chi tiết :

Quan sát hình 5 và ý nghĩa của mỗi biện pháp phòng chống xói mòn đất:

+ Trồng cây gây rừng: Giữ đất lại, giảm tốc độ xói mòn đất do gió và nước mưa.

+ Trồng thảm cỏ: Tạo ra một lớp bảo vệ cho đất, giữ cho đất không bị trần trụi khi phải chịu sức nặng từ nước mưa hoặc dòng chảy.

+ Xây bờ kè: Ngăn chặn dòng chảy của nước mưa, giảm sức xói mòn và ngăn chặn nguy cơ lũ lụt. Bảo vệ các công trình hạ tầng và nguồn lợi dự trữ đất, đảm bảo an toàn cho cộng đồng và tài sản.

Câu hỏi trang 12 Câu hỏi 3

Kể thêm một số biện pháp chống xói mòn đất

Hướng dẫn giải :

Học sinh tự kể thêm

Lời giải chi tiết :

Một số biện pháp chống xói mòn đất:

+ Làm ruộng bậc thang

+ Xây dựng hệ thống kênh dẫn nước và hồ chứa để kiềm chế dòng chảy nước.

+ Trồng rừng bảo vệ để giữ đất lại và làm giảm áp lực xói mòn.

+ Áp dụng các kỹ thuật canh tác bảo vệ đất như canh tác bón phân hữu cơ, tạo đất bụi, tạo mạng cỏ che phủ.

Câu hỏi trang 12 Câu hỏi 4

Vì sao trồng cây gây rừng là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng chống xói mòn đất?

Hướng dẫn giải :

Lý thuyết lợi ích của trồng rừng

Lời giải chi tiết :

Trồng cây gây rừng là biện pháp hiệu quả nhất để phòng chống xói mòn đất vì cây gốc sâu giúp củng cố đất, hệ rễ giữ chặt lớp đất và hấp thụ nước mưa, đồng thời lá cây che phủ giúp bảo vệ bề mặt đất khỏi tác động của mưa và gió.

Câu hỏi trang 13 Câu hỏi 1

Quan sát hình 7 và cho biết ý nghĩa của hoạt động trong hình

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình 7

Lời giải chi tiết :

Ý nghĩa của hoạt động 1: phân loại rác giúp dễ xử lý rác hạn chế ô nhiễm môi trường.

Ý nghĩa của hoạt động 2: tuyên truyền bảo vệ môi trường giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường ở các em học sinh.

Câu hỏi trang 13 Câu hỏi 2

Kể nhưng việc em đã làm để bảo vệ môi trường đất

Hướng dẫn giải :

Học sinh tự kể những việc em đã làm

Lời giải chi tiết :

Không vứt rác bừa bãi

Trồng cây

Tuyên truyền bảo vệ môi trường đất tới các bạn

Câu hỏi trang 13 Câu hỏi 3

Đề xuất những việc làm để bảo vệ môi trường đất

Hướng dẫn giải :

Học sinh tự đề xuất

Lời giải chi tiết :

Những việc em đã làm để bảo vệ môi trường đất là:

- Bỏ rác thải đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi.

- Tham gia dọn dẹp vệ sinh lớp, trường sạch sẽ.

- Nhắc nhở bạn bè cùng nhau giữ gìn vệ sinh chung.

- Tham gia trồng và chăm sóc cây tại gia đình, tại trường học.

Câu hỏi trang 13 Câu hỏi 4

Nêu một số việc làm dễ thực hiện và vận động mọi người xung quanh cùng tham gia bảo vệ môi trường đất.

Hướng dẫn giải :

Học sinh nêu theo ý kiến cá nhân.

Lời giải chi tiết :

Một số việc làm để thực hiện và vận động những người xung quanh cùng tham gia bảo vệ môi trường đất:

- Hạn chế sử dụng túi nilon, đồ nhựa trong cuộc sống hàng ngày.

- Tham gia dọn dẹp vệ sinh, chăm sóc cây tại khu dân cư.

- Tuyên truyền người thân trong gia đình, người xung quanh về tác hại và biện pháp bảo vệ môi trường đất thông quan bức tranh vẽ.

- Phân loại và bỏ rác đúng nơi quy định sau mỗi ngày….

Câu hỏi trang 13 Câu hỏi 5

Chia sẻ với mọi người xung quanh vì sao phải trồng cây gây rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc.

Hướng dẫn giải :

Lợi ích của trồng cây gây rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc.

Lời giải chi tiết :

Chia sẻ với mọi người.

Để bảo vệ đất, chúng ta phải phủ xanh đất trống, đồi núi trọc vì:

- Rừng bảo vệ và cải tạo đất nhờ có tán lá xoè rộng bảo vệ mặt đất bởi ánh nắng trực tiếp và mưa lớn, gây sạt lở, rửa trôi, xói mòn, rửa trôi,…

- Rừng nuôi đất, cung cấp các thảm mục cung cấp chất cần thiết cho đất,...

Câu hỏi trang 13 Câu hỏi 6

Thực hiện phân loại rác sinh hoạt trong gia đình

Hướng dẫn giải :

Học sinh tự thực hiện

Lời giải chi tiết :

Học sinh tự thực hiện.