Bài 6: Lập kế hoạch cá nhân Đạo đức 5 Kết nối tri thức: Mục tiêu Thời gian thực hiện Cách thức thực hiện (Bạn Nam) Hoàn thành việc ôn bài để sang nhà...

Khởi động

Em hãy chia sẻ về dự định của em trong học tập hoặc cuộc sống.

Hướng dẫn giải :

Chia sẻ về dự định của em.

Lời giải chi tiết :

Dự định của em trong học tập và cuộc sống là trở thành một học sinh chăm chỉ và giỏi. Em muốn đạt được điểm số tốt trong các môn học như Toán, Văn, Tiếng Anh và khoa học. Em sẽ cố gắng học thuộc lòng bài học, làm bài tập đầy đủ và chuẩn bị cho các kỳ thi một cách nghiêm túc.

Em cũng muốn trở thành một bạn học tốt và giúp đỡ những bạn cùng lớp khi họ gặp khó khăn. Em sẽ luôn lắng nghe và tôn trọng giáo viên và bạn bè. Em hi vọng sẽ có nhiều cơ hội tham gia vào các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ thể thao, nhóm học tập và câu lạc bộ nghệ thuật. Điều này sẽ giúp em phát triển các kỹ năng xã hội và sáng tạo.

Khám phá 1

Đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi:

a, Buổi sáng, Nam qua rủ Tuấn đi học. Vừa thấy Nam, Tuần hào hứng: “Tối nay, sang nhà tớ xem bóng đá nhé!...Nhưng mà mai lớp cậu có bài kiểm tra định kì nhỉ!”. Nam đáp: “Không sao! Tối nay tớ sẽ sang nhã cậu”. Thì ra Nam đã tính toán hết rồi. Nam sẽ tranh thủ ôn bài sau giờ tan học và không chơi đá cầu với các bạn trong xóm như mọi ngày.

b, Quang mong muốn sẽ đạt giải cao trong cuộc thi cờ vua cấp trường. Để đạt được mục tiêu, Quang lên kế hoạch luyện tập chơi cờ vua trong vòng một tháng. Bạn sẽ dành một tiếng mỗi tối chơi cờ vua với bố và tham gia Câu lạc bộ cờ vua ở nhà văn hoá thôn vào cuối tuần.

c, Hà rất ngưỡng mộ chị gái vì mới học lớp 8 mà chị đã giao tiếp bằng tiếng Anh với người nước ngoài. Bạn đặt mục tiêu lên lớp 8 sẽ giỏi tiếng anh giống chị. Hà lên kế hoạch mỗi tối sẽ dành 30 phút để trò chuyện với chị bằng tiếng Anh. Hà còn xin mẹ mua sách, truyện tiếng anh để luyện đọc thêm.

Em hãy mô tả kế hoạch cá nhân của các bạn trong các trường hợp trên bằng cách hoàn thiện bảng theo gợi ý dưới đây.

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ các trường hợp để hoàn thiện bảng.

Lời giải chi tiết :

Khám phá 2

a, Đọc câu chuyện “Một ngày làm việc của Bác” và trả lời câu hỏi:

- Em có nhận xét gì về thói quen làm việc của Bác?

- Em học tập được điều gì từ Bác?

b, Đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

Trong học tập và sinh hoạt hằng ngày, Hiên thường không làm việc theo kế hoạch định trước mà để mọi việc đến đâu thì giải quyết đến đó. Hiên cảm thấy khá tự do và thoải mái khi làm theo cách này. Tuy nhiên, vào những lúc có nhiều việc ở lớp và ở nhà, Hiên hay bỏ quên, bỏ sót công việc hoặc không đủ thời gian để hoàn thành những việc cần làm. Vấn đề này cứ lặp đi lặp lại khiến bạn không ít lần gặp rắc rối và bị bố mẹ, thầy cô chê trách.

- Em có nhận xét gì về thói quen của Hiên? Thói quen đó đã khiến Hiên gặp phải vấn đề gì?

- Theo em, vì sao phải lập kế hoạch cá nhân?

Hướng dẫn giải :

Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

a.

- Thói quen làm việc của Bác:

+ Bác làm việc có kế hoạch và đúng giờ

+ Bác chủ động đặt ra thời gian làm việc và thực hành nghiêm túc không thay đổi

+ Bác làm việc suốt ngày, kể cả chủ nhật. Mọi công việc đã định trong kế hoạch đều được Bác giải quyết hết.

- Em học tập được rằng nên đặt ra mục tiêu để làm việc, sau đó phải tuân theo kế hoạch đã vạch ra để hiện thực hoá mục tiêu.

b.

- Nhận xét về thói quen của Hiên: Thói quen của Hiên là không làm việc theo kế hoạch định trước và để mọi việc đến đâu thì giải quyết đến đó. Hiên cảm thấy tự do và thoải mái khi làm theo cách này. Tuy nhiên, điều này đã gây ra một số vấn đề đối với Hiên.

- Vấn đề Hiên gặp phải: Thói quen của Hiên đã gây ra những vấn đề như bỏ quên, bỏ sót công việc và thiếu thời gian để hoàn thành nhiệm vụ. Điều này ảnh hưởng đến hiệu suất học tập của Hiên và tạo ra căng thẳng trong cuộc sống hằng ngày. Bố mẹ và thầy cô cũng đã phải chê trách Hiên vì không hoàn thành nhiệm vụ và không có sự tổ chức trong công việc.

- Lý do phải lập kế hoạch cá nhân: Lập kế hoạch cá nhân là một kỹ năng quan trọng giúp chúng ta tổ chức thời gian và hoàn thành công việc một cách hiệu quả. Đối với Hiên, lập kế hoạch cá nhân sẽ giúp bạn ấy có sự tổ chức trong việc học tập và sinh hoạt hàng ngày. Kế hoạch sẽ giúp Hiên xác định những việc cần làm, ưu tiên công việc quan trọng và phân chia thời gian một cách hợp lý. Bằng cách lập kế hoạch, Hiên có thể tránh được việc bỏ sót công việc và đảm bảo rằng bạn ấy có đủ thời gian để hoàn thành nhiệm vụ.

Khám phá 3

Đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a. Nam đặt ra mục tiêu được chọn vào đội bóng rổ của trường để tham gia giải đấu cấp huyện

b. Nam tính toán từ giờ đến đợt thi tuyển vào đội bóng rổ của trường còn 3 tháng để thực hiện mục tiêu

c. Nam thấy mình có lợi thế về chiều cao, nhưng thể lực và sức bền chỉ ở mức trung bình.

d. Để đạt được mục tiêu, ngoài việc lên lịch tập luyện bóng rổ hàng ngày, Nam còn lên kế hoạch tập chạy bộ vào ba buổi sáng trong tuần để khắc phục điểm yếu về sức bền và thể lực.

- Bạn Nam đã đặt ra mục tiêu gì và lên kế hoạch như thế nào để đạt được mục tiêu đó?

- Theo em, cần thực hiện những bước nào để lập kế hoạch cá nhân?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ các trường hợp để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

- Mục tiêu của bạn Nam là được chọn vào đội bóng rổ của trường để tham gia giải đấu cấp huyện. Để đạt được mục tiêu này, bạn Nam đã lên kế hoạch như sau:

+ Mục tiêu: Được chọn vào đội bóng rổ của trường để tham gia giải đấu cấp huyện.

+ Kế hoạch thời gian: Bạn Nam tính toán từ giờ đến đợt thi tuyển vào đội bóng rổ của trường còn 3 tháng để thực hiện mục tiêu.

+ Đánh giá sức mạnh và điểm yếu: Bạn Nam nhận thấy mình có lợi thế về chiều cao, nhưng thể lực và sức bền chỉ ở mức trung bình.

+ Lên kế hoạch tập luyện: Bạn Nam lên kế hoạch tập luyện bóng rổ hàng ngày để nâng cao kỹ thuật và kỹ năng chơi bóng. Ngoài ra, Nam còn lên kế hoạch tập chạy bộ vào ba buổi sáng trong tuần để khắc phục điểm yếu về sức bền và thể lực.

- Để lập kế hoạch cá nhân, bạn có thể thực hiện những bước sau:

+ Xác định mục tiêu: Đầu tiên, bạn cần xác định rõ mục tiêu mà bạn muốn đạt được.

+ Xác định thời gian để đạt mục tiêu.

+ Đánh giá khả năng hiện tại: Đánh giá khả năng hiện tại của bạn trong lĩnh vực liên quan đến mục tiêu. Xác định điểm mạnh và điểm yếu của bản thân để biết được những khía cạnh cần phát triển hoặc khắc phục.

+ Phân tích và lập kế hoạch: Từ những điểm mạnh và điểm yếu đã xác định, bạn có thể lập kế hoạch những hoạt động cụ thể để phát triển điểm mạnh và khắc phục điểm yếu. Xác định các bước cần thiết và lên lịch thực hiện chúng.

Luyện tập 1

Em tán thành hay không tán thành với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a. Kế hoạch cá nhân chỉ thực sự cần thiết đối với người đã đi làm

b. Lập kế hoạch đảm bảo tính cân đối về thời gian cho các hoạt động: học tập, giải trí, làm việc nhà,..

c. Không nên lập kế hoạch dài hạn vì khó có thể thực hiện được.

d. Đã lập kế hoạch rồi thì không được phép điều chỉnh.

e. Để đạt được mục tiêu, cần kiên trì thực hiện kế hoạch.

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ ý kiến để đưa ra quan điểm cá nhân.

Lời giải chi tiết :

a. Em không tán thành với ý kiến này. Kế hoạch cá nhân không chỉ cần thiết đối với người đi làm mà cũng rất quan trọng đối với mọi người, bao gồm cả học sinh, sinh viên, và những người theo đuổi mục tiêu cá nhân. Lập kế hoạch cá nhân giúp tổ chức thời gian và tài nguyên một cách hiệu quả, định hướng và tập trung vào những hoạt động quan trọng để đạt được mục tiêu.

b. Em tán thành với ý kiến này. Lập kế hoạch đảm bảo tính cân đối về thời gian giữa các hoạt động khác nhau là một phương pháp hiệu quả để duy trì sự cân bằng trong cuộc sống. Bằng cách phân chia thời gian một cách hợp lý cho học tập, giải trí, làm việc nhà và các hoạt động khác, ta có thể làm việc hiệu quả hơn, đạt được mục tiêu và vẫn có thời gian để thư giãn và nghỉ ngơi.

c. Em không tán thành với ý kiến này. Lập kế hoạch dài hạn là một phương pháp quan trọng để định hướng và tiến gần hơn đến mục tiêu lớn hơn. Mặc dù có thể có những điều kiện và tình huống thay đổi, việc có một kế hoạch dài hạn giúp ta có cái nhìn tổng thể và sự chuẩn bị cho những thay đổi đó. Đồng thời, ta có thể điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết để phù hợp với tình huống mới.

d. Em không tán thành với ý kiến này. Kế hoạch không phải là một bản ghi khắc trong đá, mà nó có thể và nên được điều chỉnh khi cần thiết. Cuộc sống luôn có những biến đổi và không định rõ trước, và điều chỉnh kế hoạch là cách để thích ứng và tối ưu hóa quy trình. Điều quan trọng là biết khi nào và làm thế nào để điều chỉnh để đạt được mục tiêu một cách hiệu quả hơn.

e. Em tán thành với ý kiến này. Để đạt được mục tiêu, kiên trì thực hiện kế hoạch là rất quan trọng. Mục tiêu không thể đạt được chỉ bằng việc lên kế hoạch mà còn cần sự kiên nhẫn và quyết tâm trong việc thực hiện kế hoạch. Kiên trì giúp vượt qua khó khăn và trở ngại, duy trì động lực và tiến lên phía trước để đạt được mục tiêu.

Luyện tập 2

Lựa chọn các việc cần làm và sắp xếp theo thứ tự các bước lập kế hoạch cá nhân:

a. Đặt ra nhiều mục tiêu cùng lúc

b. Đưa ra biện pháp khắc phục điểm yếu của bản thân

c. Xác định thời gian hoàn thành

d. Chia mục tiêu lớn thành các mục tiêu nhỏ hơn

e. Đưa ra kế hoạch hành động cụ thể.

g. Xác định điểm mạnh, điểm yếu của bản thân

h. Xác định mục tiêu cụ thể

i. Đánh giá và điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ các việc làm để sắp xếp theo thứ tự các bước lập kế hoạch.

Lời giải chi tiết :

- Các việc cần làm: b, c, d, e, g, h,i

- Sắp xếp: h – g – b – d – c – e – i

Luyện tập 3

Em có nhận xét gì về cách lập và thực hiện kế hoạch cá nhân của các bạn trong những trường hợp dưới đây?

a. Hiếu thường lên kế hoạch thực hiện nhiều mục tiêu cùng 1 lúc. Nhưng vì có quá nhiều việc phải làm nên bạn không thực hiện được hết các công việc đặt ra trong kế hoạch

b. Khi lập kế hoạch cá nhân, Quỳnh không chỉ chú ý đến mục tiêu và kết quả mà còn tập trung vào quá trình thực hiện. Bạn thường xác định các công việc và mốc thời gian hoàn thành phù hợp với khả năng bản thân và điều kiện thực tế.

c. Mạnh luôn kiên trì thực hiện các nội dung công việc đã đặt ra trong kế hoạch cá nhân. Nếu vì lý do nào đó mà không thực hiện được một việc, bạn sẽ đưa ra phương án điều chỉnh kế hoạch phù hợp để vẫn đạt được mục tiêu đề ra.

d. Hà lập thời gian biểu chi tiết cho các ngày trong tuần, trừ ngày Thứ Bảy, Chủ Nhật vì bạn cho rằng cuối tuần có thể thoải mái làm việc theo ý thích.

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ các trường hợp để đưa ra quan điểm.

Lời giải chi tiết :

a. Với Hiếu, việc lên kế hoạch thực hiện nhiều mục tiêu cùng một lúc có thể dẫn đến việc không thực hiện được hết các công việc đặt ra trong kế hoạch. Điều này có thể là do việc quá tải công việc hoặc không có sự ưu tiên rõ ràng. Để cải thiện, Hiếu có thể tập trung vào một số mục tiêu quan trọng nhất, ưu tiên công việc theo thứ tự quan trọng và xem xét lại mức độ khả thi của kế hoạch.

b. Quỳnh có phương pháp lập kế hoạch cá nhân khá hợp lý. Bạn không chỉ tập trung vào mục tiêu và kết quả, mà còn chú trọng vào quá trình thực hiện và xác định mốc thời gian phù hợp. Điều này giúp Quỳnh đảm bảo tính khả thi và tạo động lực để hoàn thành công việc. Điểm mạnh của Quỳnh là sự cân nhắc và sự linh hoạt trong việc lập kế hoạch.

c. Mạnh có tính kiên trì trong việc thực hiện kế hoạch cá nhân và sẵn sàng điều chỉnh khi gặp khó khăn. Điều này cho thấy sự linh hoạt và sẵn lòng thích ứng của bạn khi mục tiêu không đạt được. Điểm mạnh này giúp Mạnh không bị chướng ngại bởi những thay đổi và tìm cách tối ưu hóa kế hoạch để đạt được mục tiêu.

d. Hà có lập thời gian biểu chi tiết cho các ngày trong tuần, trừ ngày thứ Bảy và Chủ Nhật. Trong trường hợp này, Hà có thể cho rằng cuối tuần là thời gian để nghỉ ngơi và thoải mái làm việc theo ý thích. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc không lập kế hoạch chi tiết cho cuối tuần có thể dẫn đến mất đi tính cân đối và hiệu quả của kế hoạch. Hà có thể xem xét xác định một số mục tiêu nhỏ hoặc hoạt động thư giãn cụ thể để tận dụng tốt thời gian cuối tuần.

Luyện tập 4

- Em có nhận xét gì về bảng kế hoạch cá nhân của bạn Phương Anh?

- Nếu là Phương Anh, em sẽ điều chỉnh bảng kế hoạch đó như thế nào? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ kế hoạch cá nhân để nhận xét.

Lời giải chi tiết :

- Em thấy bảng kế hoạch của bạn Phương Anh khá chi tiết và cụ thể.

- Nếu là Phương Anh, em sẽ bổ sung thêm phần Theo dõi thực hiện để tự đánh giá xem mình làm có đúng như bản kế hoạch hay không, hoặc cần bổ sung thêm điều gì.

Luyện tập 5

Xử lý tình huống:

a. Loan viết chữ đẹp nhưng tốc độ viết chậm hơn so với các bạn. Dự định từ giờ đến cuối năm lớp 5 sẽ luyện viết nhanh hơn nhưng chưa biết phải làm thế nào.

b. Minh bị thừa cân so với các bạn cùng độ tuổi do ít ăn rau và đặc biệt thích ăn đồ ăn nhanh. Bác sĩ khuyên Minh nên lập kế hoạch thay đổi cách ăn uống, sinh hoạt hằng ngày. Minh không biết phải bắt đầu từ đâu.

c. Bà ngoại bị ốm nên mẹ dự định về quê một thời gian để chăm bà. Mẹ dặn Ngọc giúp bố việc nhà và chăm sóc em. Ngọc lo lắng sắp tới sẽ không thể làm được hết các việc như mẹ dặn.

Nếu là Ngọc, em sẽ làm gì?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ các tình huống để đưa ra cách xử lí.

Lời giải chi tiết :

a. Loan muốn luyện viết nhanh hơn, em có thể làm như sau:

- Tập viết thường xuyên mỗi ngày ít nhất 30 phút.

- Tìm bài tập và sách viết nhanh để rèn kỹ năng.

- Cố gắng viết nhanh hơn mỗi ngày và giữ chất lượng chữ viết.

b. Minh muốn giảm cân và có lối sống lành mạnh, em có thể làm như sau:

- Ăn nhiều rau và trái cây, hạn chế đồ ăn nhanh và có nhiều chất béo.

- Tập vận động thường xuyên như đi bộ, chạy, bơi lội.

- Nhờ gia đình và bạn bè hỗ trợ trong quá trình thay đổi thói quen.

c. Ngọc lo lắng không thể làm hết việc như mẹ dặn, em có thể làm như sau:

- Thống nhất với mẹ về những việc em có thể làm và nhờ giúp đỡ từ người khác.

- Xác định những việc quan trọng và ưu tiên cao nhất để hoàn thành.

- Tận dụng thời gian rảnh sau giờ học và cuối tuần để làm việc nhà và chăm sóc bản thân.

- Thảo luận với mẹ về những khó khăn gặp phải và tìm giải pháp cùng nhau.

Vận dụng 1

Em hãy xác định một mục tiêu mà em mong muốn đạt được trong thời gian tới và thực hiện các bước lập kế hoạch để hướng tới mục tiêu đó:

Hướng dẫn giải :

Xác định mục tiêu và thực hiện các bước lập kế hoạch.

Lời giải chi tiết :

- Mục tiêu: Đạt học sinh giỏi vào cuối năm lớp 5.

- Thời gian hoàn thành: Trong vòng nửa năm.

- Điểm mạnh, điểm yếu: Học tốt môn Toán, Văn nhưng còn yếu môn Tiếng Anh.

- Kế hoạch hành động:

+ Mỗi ngày dành ra 30 phút để học từ mới Tiếng Anh

+ Giải đề tiếng anh vào cuối tuần thứ 7 và chủ nhật.

+ Ghi chép những công thức Tiếng Anh ra một quyển vở riêng. Mỗi ngày học 2-3 công thức.

Vận dụng 2

Em hãy sưu tầm một tấm gương hoặc một số câu châm ngôn về sống và làm việc có kế hoạch, từ đó rút ra bài học cho bản thân.

Hướng dẫn giải :

Chia sẻ về tấm gương.

Lời giải chi tiết :

* Câu chuyện về Bác Hồ

Hồi ở Pắc-Bó, sáng ra Bác thường bố trí công việc cho chúng tôi làm. Ai không có việc được Bác tìm việc cho. Ai đã sắp xếp được công việc trong ngày, Bác thấy vui dù việc làm là rất nhỏ. Bác thường hỏi từng người:

- Hôm nay chú định làm gì? - Thưa Bác, vá áo ạ! - Được! Còn chú kia? - Thưa Bác, nghiên cứu tài liệu ạ! - Được! còn chú này chưa có việc gì à?, sách này hay đấy, chú đọc đi.

Tôi cũng như các anh em khác thường được Bác chăm lo như vậy. Đặc biệt là khi chúng tôi nghiên cứu tài liệu, Bác thường hướng dẫn rất chu đáo giúp chúng tôi quen dần vào nề nếp. Đối với ah chị em phục vụ, Bác cũng ân cần chỉ bảo. Tôi nhớ có lần Bác nói với chị Trưng người Cao Bằng.

- Nấu cơm rửa bát cũng phải có trật tự, có kế hoạch cụ thể. Trước khi nấu cơm phải kiếm củi rồi mới đổ gạo vào nồi vo, rồi nhóm lửa, và chạy đi lấy lá đợi cơm cạn đậy vào. Chứ vo gạo rồi mới chạy đi kiếm củi thì thật là vô lý.

Việc nhắc nhở thường xuyên của Bác rèn luyện cho mọi người ở bên cạnh Bác có một thói quen sắp xếp công việc hàng ngày, rèn luyện cho bộ óc chúng tôi quen làm việc có kế hoạch, tránh sự tùy tiện tản mạn và nhất là tránh nhàn rỗi.

=> Bài học rút ra: Sống và làm việc đều cần có kế hoạch.