Bài 1. Khoa học, kĩ thuật và công nghệ trang 5 Công nghệ 10 Cánh diều: Các sản phẩm ở hình 1.1 thuộc lĩnh vực kĩ thuật nào? Kể tên một số lĩnh vực kĩ thuật khác mà em biết...

Câu hỏi:

Mở đầu

Lời giải chi tiết :

So sánh đời sống của người nguyên thủy và đời sống của con người hiện nay:

Nguyên nhân tạo ra sự khác biệt đó là do có sự phát triển về khoa học, kỹ thuật và công nghệ.

Câu hỏi

Hướng dẫn giải :

Khoa học tự nhiên nghiên cứu các hiện tượng, quy luật của thế giới tự nhiên.

Khoa học xã hội nghiên cứu những quy luật, hoạt động và phát triển của xã hội và con người.

Lời giải chi tiết :

Các môn khoa học tự nhiên: Toán, Vật Lý, Hóa, Sinh,..

Các môn khoa học xã hội: Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân,..

Câu hỏi:

Câu hỏi

Hướng dẫn giải :

Kỹ thuật được chia thành nhiều lĩnh vực như: kỹ thuật cơ khí, kỹ thuật xây dựng, kỹ thuật điện - điện tử, kỹ thuật hóa học, kỹ thuật vật liệu điện tử,…

Lời giải chi tiết :

Các sản phẩm ở Hình 1.1a thuộc lĩnh vực kỹ thuật: Kỹ thuật cơ khí

Các sản phẩm ở Hình 1.1b thuộc lĩnh vực kỹ thuật: Kỹ thuật điện - điện tử

- Một số lĩnh vực kỹ thuật khác mà em biết:

+ Kỹ thuật cơ khí

+ Kỹ thuật xây dựng

+ Kỹ thuật điện - điện tử

+ Kỹ thuật hóa học

+ Kỹ thuật vật liệu điện tử

+ Kỹ thuật tự động

+ Kỹ thuật chế tạo

+ Kỹ thuật hàng hải

+ Kỹ thuật hàng không, vũ trụ

Hướng dẫn giải :

Công nghệ có thể được phân loại theo lĩnh vực khoa học (công nghệ hóa học, công nghệ sinh học,…); theo lĩnh vực kỹ thuật (công nghệ cơ khí, công nghệ xây dựng, công nghệ điện,…)

Lời giải chi tiết :

Hình 1.2a mô tả lĩnh vực công nghệ: Lĩnh vực kỹ thuật

Hình 1.2b mô tả lĩnh vực công nghệ: Lĩnh vực khoa học

- Một số lĩnh vực công nghệ mà em biết:

+ Lĩnh vực công nghệ hóa học

+ Lĩnh vực công nghệ sinh học

+ Lĩnh vực công nghệ cơ khí

+ Lĩnh vực công nghệ xây dựng

+ Lĩnh vực công nghệ điện

+ Lĩnh vực công nghệ số

+ Lĩnh vực năng lượng và môi trường

+ Lĩnh vực vật lí...

Câu hỏi:

Câu hỏi

Hướng dẫn giải :

Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kỹ thuật. Kỹ thuật phát triển lại giúp khoa học tiến bộ hơn.

Kỹ thuật phát triển thúc đẩy công nghệ phát triển. Các sản phẩm công nghệ mới lại giúp kỹ thuật phát triển.

Công nghệ hình thành và phát triển dựa trên sự phát triển của khoa học. Công nghệ phát triển tạo ra các sản phẩm mới hỗ trợ cho việc nghiên cứu và ứng dụng trong khoa học, làm cho khoa học ngày càng phát triển.

Lời giải chi tiết :

- Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kỹ thuật. Ngược lại, kỹ thuật phát triển lại giúp khoa học tiến bộ hơn.

Ví dụ: Nhờ có các kiến thức khoa học về vật lí, quang học, người ta đã chế tạo ra các kính hiển vi điện tử có độ phóng đại lên đến hàng triệu lần. Kính hiển vi điện tử giúp khoa học nghiên cứu được các cấu trúc siêu nhỏ, các gen, các vi rút,.. Kỹ thuật phát triển thúc đẩy công nghệ phát triển. Ngược lại, các sản phẩm công nghệ mới lại giúp kỹ thuật phát triển

- Kỹ thuật vật liệu điện tử phát triển, giúp công nghệ thông tin phát triển. Ngược lại, công nghệ thông tin phát triển, tạo ra các công nghệ mới như công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ truyền thông Internet kết nối vạn vật (IoT) giúp cho kỹ thuật điều khiển tự động, điều khiển thông minh phát triển.

- Công nghệ hình thành và phát triển dựa trên sự phát triển của khoa học. Ngược lại, công nghệ phát triển tạo ra các sản phẩm mới hỗ trợ cho việc nghiên cứu và ứng dụng trong khoa học, làm cho khoa học ngày càng phát triển.

Ví dụ: Công nghệ vật liệu chế tạo ra vật liệu titan nhẹ, siêu bền. Vật liệu này giúp thiết kế, chế tạo những con tàu vũ trụ có thể bay xa hơn, giúp cho khoa học vũ trụ phát triển hơn

Câu hỏi:

Câu hỏi

Lời giải chi tiết :

- Công nghệ có quan hệ qua lại mật thiết với tự nhiên, con người và xã hội.

- Công nghệ ảnh hưởng tới tự nhiên: làm thay đổi môi trường, khí hậu, … Tự nhiên cũng làm công nghệ phát triển khi sử dụng các công nghệ sạch, an toàn. Để bảo vệ tự nhiên đòi hỏi phải phát triển các công nghệ sạch, an toàn.

- Công nghệ giúp tạo ra các sản phẩm để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho con người và xã hội. Nhu cầu ngày càng tăng của con người và xã hội lại thúc đẩy công nghệ phát triển

Luyện tập

Hướng dẫn giải :

- Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kỹ thuật. Kỹ thuật phát triển lại giúp khoa học tiến bộ hơn.

- Kỹ thuật phát triển thúc đẩy công nghệ phát triển. Các sản phẩm công nghệ mới lại giúp kỹ thuật phát triển.

- Công nghệ hình thành và phát triển dựa trên sự phát triển của khoa học. Công nghệ phát triển tạo ra các sản phẩm mới hỗ trợ cho việc nghiên cứu và ứng dụng trong khoa học, làm cho khoa học ngày càng phát triển.

Lời giải chi tiết :

- Khoa học tạo cơ sở cho sự phát triển của kỹ thuật. Kỹ thuật phát triển lại giúp khoa học tiến bộ hơn.

- Kỹ thuật phát triển thúc đẩy công nghệ phát triển. Các sản phẩm công nghệ mới lại giúp kỹ thuật phát triển.

- Công nghệ hình thành và phát triển dựa trên sự phát triển của khoa học.

Ví dụ: Nhờ kiến thức khoa học về nguyên lý cảm ứng điện từ, người ta đã chế tạo ra động cơ điện. Động cơ điện giúp khoa học nghiên cứu phát triển tạo ra dòng điện xoay chiều, máy phát điện xoay chiều, động cơ điện có công suất lớn hơn...

- Nhờ có sự ra đời của động cơ điện, nhiều nhóm ngành công nghệ kỹ thuật, trong đó có công nghệ về dây chuyền sản xuất tự động hình thành và phát triển.

- Dựa trên sự phát triển của khoa học, các ngành công nghệ về cơ khí kỹ thuật hình thành và phát triển.

Hướng dẫn giải :

- Công nghệ ảnh hưởng tới tự nhiên: làm thay đổi môi trường, khí hậu, … Tự nhiên cũng làm công nghệ phát triển khi sử dụng các công nghệ sạch, an toàn. Để bảo vệ tự nhiên đòi hỏi phải phát triển các công nghệ sạch, an toàn.

- Công nghệ giúp tạo ra các sản phẩm để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho con người và xã hội. Nhu cầu ngày càng tăng của con người và xã hội lại thúc đẩy công nghệ phát triển

Lời giải chi tiết :

Công nghệ sản xuất ô tô giúp tạo ra các phương tiện vận chuyển, nâng cao đời sống của con người (di chuyển dễ dàng, thuận tiện), cũng như tạo công việc cho con người, phát triển kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, do sự phát triển, nhu cầu của con người càng tăng, thúc đẩy các công nghệ sản xuất ô tô tự động điều khiển phát triển.

Các robot tự động sơn xe trong các nhà máy hiện đại

Công nghệ sản xuất ô tô sử dụng các nguyên vật liệu từ tự nhiên để làm các linh kiện, gây cạn kiệt tài nguyên, ảnh hưởng tới môi trường do các chất thải từ quá trình sản xuất. Ngược lại, sự thay đổi môi trường, khí hậu đã tác động đến công nghệ sản xuất ô tô sử dụng các nhiên liệu sạch, hạn chế thải khí độc hại, bảo vệ môi trường

Vận dụng

Lời giải chi tiết :

- Tác động tích cực:

+ Sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ trong trồng trọt giúp làm năng suất tăng lên

+ Ứng dụng công nghệ cơ khí sản xuất các dụng cụ lao động, sản xuất, tạo công ăn, việc làm cho người dân

- Tác động tiêu cực và giải pháp:

+ Sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ trong trồng trọt nhiều dẫn đến đất khô cằn, ô nhiễm môi trường nước => Sử dụng thuốc trừ sâu thảo mộc, cải tạo đất trồng.

+ Ứng dụng công nghệ cơ khí sản xuất các dụng cụ lao động, sản xuất gây ô nhiễm môi trường => Quy hoạch lại quy trình sản xuất, xử lý nước thải để giảm gây ô nhiễm môi trường.