Bài 2. Các thành phần của nguyên tử trang 11, 12, 13, 14, 15 Hóa 10 Cánh diều...

Câu hỏi mở đầu trang 11

Hướng dẫn giải :

- Nguyên tử được chia làm 2 phần chính:

   + Hạt nhân

   + Lớp vỏ

Lời giải chi tiết :

- 3 loại hạt cơ bản tạo nên nguyên tử là:

   + Hạt proton: nằm ở hạt nhân (bên trong) của nguyên tử

   + Hạt neutron: nằm ở hạt nhân (bên trong) của nguyên tử

   + Hạt electron: nằm ở  lớp vỏ (bên ngoài) của nguyên tử

Câu hỏi trang 11

Hướng dẫn giải :

Dựa vào điện tích của các hạt trong bảng 2.1:

- Các nguyên tử trung hòa về điện => Tổng điện tích các hạt trong 1 nguyên tử = 0

Lời giải chi tiết :

- Trong 1 nguyên tử, gọi:

   + Số proton là a

   + Số neutron là b

   + Số electron là c

- Vì các nguyên tử trung hòa về điện => Tổng điện tích các hạt trong 1 nguyên tử = 0.

- Ta có:

(+1).a + (-1).b + 0.c = 0

=> a – b = 0

=> a = b

Như vậy: trong một nguyên tử, số proton và số electron luôn bằng nhau.

Câu hỏi luyện tập trang 12 

Hướng dẫn giải :

1.

Dựa vào khối lượng của các hạt trong bảng 2.1:

2.

Bước 1: Đổi 1 amu = 1,6605.10^-27 kg = 1,6605.10^-24 g

Bước 2: 1 proton có khối lượng là 1 amu tương ứng với 1,6605.10^-24 gam

      Vậy  x proton có khối lượng là x amu tương ứng với 1 gam

Bước 3: Tìm giá trị của x

Lời giải chi tiết :

1.

Ta có:

   + Khối lượng electron = 0,00055 amu

   + Khối lượng proton = 1 amu

   + Khối lượng neutron = 1 amu

Hạt proton nặng hơn hạt electron số lần

Hạt neutron nặng hơn hạt electron số lần

2.

Đổi 1 amu = 1,6605.10^-27 kg = 1,6605.10^-24 g

Ta có: 1 hạt proton có khối lượng là 1 amu tương ứng với 1,6605.10^-24 gam

  Vậy  x hạt proton có khối lượng là x amu tương ứng với 1 gam

\(\frac{{1 \times 1}}{{1,665 \times {{10}^{ - 24}}}} = 6,{02.10^{23}}\)

Vậy cần 6,02.10²³ hạt proton thì có tổng khối lượng bằng 1 gam.

Câu hỏi 3 trang 12 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Nguyên tử gồm lớp vỏ tạo nên bởi các hạt electron và hạt nhân tạo nên bởi các hạt proton và neutron

Câu hỏi trang 12

Hướng dẫn giải :

- Quan sát Hình 2.2: so sánh sự có mặt của các hạt electron, proton và neutron

Lời giải chi tiết :

- Trong hình 2.2:

   + Nguyên tử hydrogen gồm: electron và proton

   + Nguyên tử beryllium gồm: electron, proton và neutron

=> Nguyên tử hydrogen không có hạt neutron, còn nguyên tử beryllium có hạt neutron

Câu hỏi trang 12 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Bước 1: Dựa vào khối lượng của các hạt trong bảng 2.1: Bước 2: Áp dụng công thức:

Lời giải chi tiết :

- Ta có:

   + Khối lượng 1 electron = 0,00055 amu

   + Khối lượng 1 proton = 1 amu

   + Khối lượng 1 neutron = 1 amu

- Nguyên tử Li được tạo bởi: 3p, 4n và 3e

Vậy khối lượng lớp vỏ của Li chiếm phần trăm khối lượng nguyên tử Li:

Câu hỏi trang 13 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Fr có đường kính = 5,4 \(\mathop A\limits^o \)

Bước 1: Đổi 7,8 \(\mu m\) = ? m; 5,4 \(\mathop A\limits^o \)= ? m

Bước 2: Tính số nguyên tử Fr để tạo nên 1 đoạn thẳng có chiều dài bằng đường kính hồng cầu

Áp dụng công thức: đường kính hồng cầu/ đường kính Fr

Lời giải chi tiết :

Ta có: Nguyên tử Fr có đường kính = 5,4 \(\mathop A\limits^o \)

Đổi: 7,8 \(\mu m\) = 7,8.10^-6 m

5,4 \(\mathop A\limits^o \)= 5,4.10^-10 m

Số nguyên tử Fr để tạo nên 1 đoạn thẳng có chiều dài bằng đường kính hồng cầu là

\(\frac{{7,{{8.10}^{ - 6}}}}{{5,{{4.10}^{ - 10}}}} = 14444\) (nguyên tử)

 Vậy cần 14444 nguyên tử Fr để tạo nên 1 đoạn thẳng có chiều dài bằng đường kính hồng cầu

Câu hỏi trang 13 Vận dụng

Hướng dẫn giải :

- Một nguyên tử bao gồm các hạt:

   + Electron: mang điện tích âm

   + Proton: mang điện tích dương

   + Neutron: không mang điện

- Từ dữ liệu (3) => Tia âm cực là chùm hạt mang điện tích gì?

Lời giải chi tiết :

- Một nguyên tử bao gồm các hạt:

   + Electron: mang điện tích âm

   + Proton: mang điện tích dương

   + Neutron: không mang điện

- Tia âm cực bị lệch trong điện trường, về phía bản cực tích điện dương được đặt giữa ống tia âm cực

=> Chứng tỏ tia âm cực là chùm hạt mang điện tích âm

=> Hạt tạo nên tia âm cực là hạt electron.

Bài tập 1,2,3,4,5 trang 15 SGK hóa 10 cánh diều

Hướng dẫn giải :

(a). Khối lượng nguyên tử = 0,00055. số electron + 1. số proton + 1. số neutron

(b). Khối lượng nguyên tử = 0,00055. số electron + 1. số proton + 1. số neutron

(c). Áp dụng công thức:

(d). Kích thước của hạt nhân rất nhỏ so với kích thước của nguyên tử

Lời giải chi tiết :

(a). Khối lượng nguyên tử hydrogen = 0,00055. 1 + 1. 1 + 1. 0 ≈ 1 => Đây là nguyên tử nhẹ nhất được biết cho đến nay => Đúng

(b). Khối lượng nguyên tử hydrogen = 0,00055. 1 + 1. 1 + 1. 0 ≈ 1amu => Sai

(c). 

(d). Kích thước của hạt nhân rất nhỏ so với kích thước của nguyên tử => Sai

Vậy những ý kiến đúng là (a) và (c)

Hướng dẫn giải :

- Một electron có điện tích = -1 x 1,602 x 10^-19C = -1,602 x 10^-19C

- Áp dụng công thức:

Lời giải chi tiết :

1e có điện tích = -1 x 1,602 x 10^-19C = -1,602 x 10^-19C

Điện tích âm của giọt nước trên tương đương với điện tích số electron là:

Hướng dẫn giải :

Trong nguyên tử, số proton luôn bằng số electron.

Lời giải chi tiết :

- Một nguyên tử trung hòa về điện bao gồm:

   + Electron mang điện tích -1

   + Proton mang điện tích +1

   + Neutron không mang điện

- Ta có: số hạt proton = số hạt electron = a

=> (-1).a + (+1).a = 0

=> Nguyên tử không mang điện vì có tổng số hạt proton bằng tổng số hạt electron.

Đáp án B

Hướng dẫn giải :

- Một nguyên tử bao gồm:

   + Lớp vỏ: hạt electron mang điện tích âm, khối lượng 0,00055 amu

   + Hạt nhân:

      Hạt proton mang điện tích dương, khối lượng 1 amu

      Hạt neutron không mang điện, khối lượng 1 amu

- Kích thước hạt nhân nguyên tử bằng khoảng 10^-5 đến 10^-4 lần kích thước nguyên tử

Lời giải chi tiết :

a) Hạt nhân nguyên tử bao gồm: proton và neutron

b) Lớp vỏ nguyên tử gồm: electron

c) Các hạt mang điện trong nguyên tử là: electron (mang điện tích -1), và proton (mang điện tích +1)

d) Kích thước nguyên tử lớn hơn 10⁴ đến 10⁵ lần kích thước hạt nhân.

Hướng dẫn giải :

Bước 1: Trong nguyên tử, số proton luôn bằng số electron

=> Từ số proton tìm được số electron

Bước 2: 1 phân tử nước gồm 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O

=> Tổng các hạt trong 1 phân tử nước = 2 x tổng số hạt nguyên tử H + 1 x tổng số hạt nguyên tử O

Lời giải chi tiết :

- Vì trong nguyên tử, số proton luôn bằng số electron

=> Số hạt electron trong nguyên tử O là 8

=> H có 1 proton, 1 electron và O có 8 proton, 8 electron, 8 neutron

- 1 phân tử nước gồm 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O

=> Tổng số hạt trong 1 phân tử nước = 2 x (1+1) + 1 x (8+8+8) = 28 hạt