Soạn bài Thực hành Tiếng Việt lớp 10 trang 51 Văn 10 Cánh diều...

Hướng dẫn làm bài 1, 2, 3, 4 trang 51 SGK Ngữ Văn lớp 10 tập 1 Cánh diều. Thực hành Tiếng Việt - Bài 2 Thơ đường luật

Bài 1 trang 51 SGK Ngữ Văn lớp 10 tập 1

Trật tự trong mỗi cặp câu dưới đây thể hiện những khác biệt về nghĩa như thế nào?

a1. Mồng 8 tháng Ba là ngày phụ nữ Quốc tế.

a2. Mồng 8 tháng Ba là ngày Quốc tế phụ nữ.

b1. Đỗ Phủ là nhà thơ Trung Quốc nổi tiếng.

b2. Đỗ Phủ là nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc.

c1. Bài thơ đã nói lên sự cảm thông sâu sắc với những người lính của ông.

c2. Bài thơ đã nói lên sự cảm thông sâu sắc của ông với những người lính.

Bài giải :

a1. Nhấn mạnh ngày phụ nữ của quốc tế.

a2. Nhấn mạnh ngày Quốc tế của phụ nữ.

b1. Nhấn mạnh địa điểm Trung Quốc có nhà thơ Đỗ Phủ nổi tiếng.

b2. Nhấn mạnh sự nổi tiếng của nhà thơ Đỗ Phủ.

c1. Nhấn mạnh đối tượng "những người lính”.

c2. Nhấn mạnh tác giả.

Bài 2 trang 51 SGK Ngữ Văn lớp 10 tập 1

Phân tích và sửa lỗi về trật tự từ trong các trường hợp sau:

a. Truyện ngắn Ngày cuối cùng của chiến tranh là một tác phẩm văn học mang tính nhân văn sâu sắc của thời kì chiến tranh

b. Thu điếu, Thu vịnh, Thu ẩm là chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến nổi tiếng.

c. Đến năm 2000, phải thanh toán hết các trang thiết bị cũ kĩ, lạc hậu, phải đầu tư một số dụng cụ chuyên khoa cần thiết cho các trạm y tế xã như răng, mắt.

d. Họ úp cái nón lên mặt, nằm xuống ngủ một giấc cho đến chiều.

Bài giải :

a. Thừa cụm từ “của thời kì chiến tranh” nội dung này không cần thiết nên bỏ đi để tránh bị lặp từ ngữ

→ Sửa lại: Truyện ngắn Ngày cuối cùng của chiến tranh là một tác phẩm văn học mang tính nhân văn sâu sắc

b. Từ “nổi tiếng” khi đặt sau danh từ Nguyễn Khuyến mang ý nghĩa chỉ sự nổi tiếng của Nguyễn Khuyến không phù hợp với câu văn.

→ Sửa lại: Thu điếu, Thu vịnh, Thu ẩm là chùm thơ thu nổi tiêng của Nguyễn Khuyến

c. Từ “răng, mắt” đặt sai vị trí khiến cho câu văn mang ý nghĩa răng, mắt chỉ bộ phận trên cơ thể người chứ không phải là chuyên khoa răng, mắt

→ Sửa lại: Đến năm 2000, phải thanh toán hết các trang thiết bị cũ kĩ, lạc hậu, phải đầu tư một số dụng cụ chuyên khoa răng, mắt cần thiết cho các trạm y tế xã.

d. Trật tự hành động trong câu bị đảo ngược hành động nằm xuống phải diễn ra trước hành động úp nón lên mặt.

→ Sửa lại: Họ nằm xuống, úp cái nón lên mặt ngủ một giấc cho đến chiều.

Bài 3 trang 51 SGK Ngữ Văn lớp 10 tập 1

Trật tự từ trong các câu thơ Đường luật sau có gì khác trật tự từ thông thường? Phân tích tác dụng tu từ của hiện tượng đảo trật tự từ mà tác giả đã lựa chọn.

a.

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,

Trơ cái hồng nhan với nước non.

(Hồ Xuân Hương)

b.

Lom khom dưới núi tiều vài chú

Lác đác bên sông chợ mấy nhà

( Bà Huyện Thanh Quan)

c.

Lao xao chợ cá làng ngư phủ,

Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

(Nguyễn Trãi)

d.

Lặn lội thân cò khi quãng vắng,

Eo sèo mặt nước buổi đò đông

(Trần Tế Xương)

Bài giải :

a. Đảo "trơ cái hồng nhan với nước non”: cố tình khoét sâu thêm vào cái sự bẽ bàng của tâm trạng của chủ thể trữ tình.

b. Đảo "lom khom”, "lác đác”: nhấn mạnh sự vất vả, đói nghèo, lam lũ của dân vùng Đèo Ngang, sự thưa thớt, vắng vẻ, bé nhỏ, tiêu điền hoang vắng ở nơi đây.

c. Đảo trật tự cú pháp: nhấn mạnh những âm thanh của một cuộc sống đang sinh sôi, cũng chính là tiếng lòng của tâm hồn Nguyễn Trãi trước cuộc sống no ấm, thịnh vượng của dân chúng.

d.  Đảo "lặn lội” và dùng từ "thân cò” thay cho từ "con cò”: làm tăng thêm nỗi vất vả gian truân của bà Tú.

Bài 4 trang 51 SGK Ngữ Văn lớp 10 tập 1 Cánh diều

Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) với câu chủ đề: Mùa thu trong thơ Nguyễn Khuyến luôn mang một nỗi buồn man mác như chính nỗi niềm của tác giả về đất nước, về thời cuộc. Giải thích cách sắp xếp trật tự từ ở một câu trong đoạn văn mà em đã viết.

Bài giải :

Câu chuyện về cuộc đời và số phận con người trong truyện ngắn Người ở bến sông Châu là câu chuyện buồn và đẹp. Hoàn cảnh đau thương, chia li của chiến tranh đã khiến cho dì Mây và chú San rơi vào bi kịch tình cảm, ngày dì trở về cũng là ngày chú đi lấy vợ, mọi người cứ nghĩ dì Mây đã bỏ mạng ở chiến trường. Dì Mây nhân vật chính trong câu truyện cũng hiện lên với bao đau thương mất mát ngày dì đi trẻ trung, xinh đẹp, nhiệt huyết, ngày trở về đôi chân dì đã không còn lành lặn, mái tóc đen, dày, mượt mà ngày xưa cũng không còn nữa. Như vậy người đọc thấy được những câu chuyện buồn cứ nối tiếp chồng chéo nhau. Nhưng ở Người ở bến sông Châu vẫn ánh lên những điều đẹp đẽ bên cạnh những câu chuyện buồn. Đó là tính cách kiên cường sắt đá của dì Mây, trước đau thương nhưng không hề bị lụy, tuyệt vọng. Đó cũng chính là trái tim nhân hậu và tấm lòng yêu thương con người sâu sắc của dì khi giúp vợ chú San sinh nở, khi nuôi thằng Cún khi thím Ba bị bom đánh chết. Như vậy ta thấy câu chuyện dù buồn, bi kịch nhưng nó vẫn đẹp vì trái tim và lòng nhân hậu của con người.

- Cách sắp xếp trật tự trong câu văn Câu chuyện về cuộc đời và số phận con người trong truyện ngắn Người ở bến sông Châu là câu chuyện buồn và đẹp. Đây là câu chủ đề mang ý nghĩa khái quát cho đoạn văn.