Soạn bài Người mẹ vườn cau Văn 8 tập 1 Cánh diều : Phần (3) đã gợi mở những vấn đề gì?...

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Đọc trước văn bản Người mẹ vườn cau, tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.

Hướng dẫn giải :

Tìm hiểu thông tin về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.

Lời giải chi tiết :

- Nguyễn Ngọc Tư (1976), sinh ra trong một gia đình nông dân tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau

- Là một nhà văn, thành viên Hội nhà văn Việt Nam

- Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư: (sinh năm 1976 tại xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau)

+ Cô là một nhà văn, thành viên Hội nhà văn Việt Nam. Năm 2018, cô được trao Giải thưởng Văn học Liberaturpreis 2018 do Litprom (Hiệp hội quảng bá văn học châu Á, châu Phi, Mỹ Latin ở Đức) bình chọn, dựa trên việc xem xét các bản dịch tiếng Đức tác phẩm nổi bật của các tác giả nữ đương đại tiêu biểu trong khu vực. Giải thưởng được trao hàng năm nhằm vinh danh các tác giả nữ đến từ châu Á, Phi, Mỹ Latin, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) và vùng Caribe.

+ Cô âm thầm đến với Văn học và thật sự tỏa sáng sau khi nhận giải Nhất của cuộc thi Văn học tuổi 20 của Nhà xuất bản trẻ. Nguyễn Ngọc Tư được biết đến với tập truyện mang tên Cánh đồng bất tận. Tập truyện nhận giải thưởng của Hội nhà văn Việt Nam năm 2006 và truyện ngắn cùng tên đã được chuyển thể thành phim điện ảnh năm 2010.

+ Một số tác phẩm tiêu biểu: Cánh đồng bất tận, Giao thừa, Biển người mênh mông, Cái nhìn khắc khoải, Ngọn đèn không tắt, Yêu người ngóng núi, Gáy người thì lạnh, Khói trời lộng lẫy, Biển của mỗi người,…

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy nhớ lại một tác phẩm viết về người mẹ, người bà có chủ đề gần với văn bản này để giới thiệu với các bạn.

Hướng dẫn giải :

Tìm hiểu, nhớ lại một tác phẩm viết về mẹ.

Lời giải chi tiết :

Một tác phẩm viết về người mẹ: À ơi tay mẹ; Mẹ và quả…

Tác phẩm viết về người mẹ, người bà có chủ đề để gần với văn bản này: tác phẩm Trong lòng mẹ (Nguyên Hồng), đoạn trích kể lại một cách chân thực và cảm động những cay đắng và tủi cực cùng tình yêu thương cháy bỏng của nhà văn thời thơ ấu đối với người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 26, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhận biết các từ là trợ từ, thán từ trong văn bản

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản, vận dụng kiến thức về trợ từ, thán từ

Lời giải chi tiết :

- Trợ từ: cả, đến, chỉ

- Thán từ: tiên tổ mầy, nghen, hở, ừ

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Phần (3) đã gợi mở những vấn đề gì?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ phần (3)

Lời giải chi tiết :

Sự thờ ơ với mẹ, tất cả những công lao của mẹ không thể chỉ viết trong vài dòng là đủ.

Phần (3) đã gợi mở ra bài học về sự biết ơn, kính trọng đến những người mẹ. Những điều về người mẹ dù có nói bao nhiêu cũng không nói hết được sự hi sinh thầm lặng, yêu thương quan tâm, chăm sóc và luôn dành mọi điều tốt đẹp nhất cho chúng ta.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Truyện ngắn trên viết về đề tài gì? Giải thích nhan đề Người mẹ vườn cau.

Hướng dẫn giải :

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

- Đề tài: Biết ơn mẹ Việt Nam anh hùng.

- Nhan đề: Người mẹ vườn cau chỉ người mẹ có công với cách mạng, đã hy sinh con cái của mình cho Tổ quốc, người mẹ ấy không có tên mà chỉ được gọi theo nơi ở bởi lẽ trên dải đất hình chữ S này vẫn còn rất nhiều mẹ Việt Nam anh hùng.

- Truyện ngắn trên viết về đề tài: thể hiện sự biết ơn và kính trọng trong cuộc sống.

- Nhan đề Người mẹ vườn cau: ngắn gọn, đầy súc tích khi nói về hình ảnh người mẹ già ở nơi quê nhà có những đứa con hiên ngang, anh dũng đã ra đi bảo vệ Tổ quốc.

- Truyện ngắn trên viết về đề tài sự biết ơn và kính trọng trong cuộc sống.

- Nhan đề ngắn gọn, đầy súc tích khi nói về hình ảnh người mẹ già ở nơi quê nhà có những đứa con hiên ngang, anh dũng đã ra đi bảo vệ Tổ quốc. Truyện đã viết về kí ức của tác giả về người bà nội - một người mẹ anh hùng giàu đức hy sinh và đáng thương. Hình ảnh người bà gắn liền với những vườn cau bà trồng. Qua đó cho chúng ta bài học về lòng biết ơn trong cuộc sống.

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Theo em, chủ đề của truyện ngắn Người mẹ vườn cau là gì?

Hướng dẫn giải :

Đọc văn bản tóm lược chủ đề

Lời giải chi tiết :

Chủ đề: Lòng biết ơn, đền ơn đáp nghĩa.

Theo em, chủ đề của truyện ngắn Người mẹ vườn cau nói về những con người giàu đức hi sinh, anh dũng vì lí tưởng cách mạng lớn lao, đánh đổi lại một nền hòa bình cho Tổ quốc ta.

Theo em, chủ đề bài viết là nói về những con người giàu đức hi sinh, anh dũng vì lí tưởng cách mạng lớn lao, đánh đổi lại một nền hòa bình cho Tổ quốc ta.

Câu hỏi:

Câu 3 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào?

Hướng dẫn giải :

Đọc truyện và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

Ngôi kể thứ nhất.

→ Tác dụng: Cho thấy cái nhìn và cảm nhận chủ quan của nhân vật tôi về sự việc trong truyện, từ góc nhìn trẻ thơ người đọc sẽ có nhiều giải nghĩa khác nhau về văn bản.

Ngôi kể thứ nhất cho thấy cái nhìn và cảm nhận chủ quan của nhân vật tôi về sự việc trong truyện

- Truyện được kể theo ngôi kể thứ nhất, nhân vật xưng “tôi”.

- Tác dụng: thể hiện được những cảm xúc, cách nhìn cùng tiếng nói nội tâm của nhân vật tôi khi bày tỏ nỗi niềm về người bà của mình.

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất. Cách kể này giúp người kể thể hiện được những cảm xúc, cách nhìn cùng tiếng nói nội tâm của nhân vật. Qua đó người đọc có thể cảm nhận rõ và hiểu hơn về cảm xúc của nhân vật.

Câu hỏi:

Câu 4 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Cốt truyện của văn bản Người mẹ vườn cau có gì đáng chú ý?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết :

Cốt truyện của văn bản có những tình huống khá đặc biệt, tựa như dòng suy nghĩ của những đứa trẻ, không thống nhất theo một trình tự nào. Cốt truyện mượn câu chuyện có thật về những người mẹ Việt Nam anh hùng để tôn vinh và thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với các mẹ.

Cốt truyện của văn bản Người mẹ vườn cau được xây dựng gần gũi, dễ dàng truyền tải nội dung đến các độc giả về hình ảnh người bà thông qua các chi tiết miêu tả, cuộc đối thoại của các nhân vật trong văn bản. Qua đó, văn bản đã khắc họa được tâm tư, tình cảm của nhân vật “tôi” dành cho người ba của mình.

Cốt truyện của văn bản này không giống các truyện ngắn thông thường. Truyện được kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi. Mở đầu tác phẩm tác giả đã nhắc đến việc làm văn về mẹ, với đề bài mở nhưng nhân vật “tôi” vẫn không thể nghĩ ra không nên bắt đầu như nào. Sau đó nhân vật bắt đầu dòng hồi tưởng về người bà. Cuối cùng kết truyện bài văn của nhân vật tôi tuy 4 điểm nhưng không hề buồn vì tả về mẹ đâu chỉ bằng vài câu.

Câu hỏi:

Câu 5 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hình ảnh “người mẹ vườn cau” đã được tái hiện với những chi tiết tiêu biểu nào? Em ấn tượng với chi tiết nào nhất? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ phần (1)

Lời giải chi tiết :

Hình ảnh “người mẹ vườn cau” đã được tái hiện với những chi tiết: gầy gò, cười phô cả lợi, nụ cười phúc hậu, đôi mắt già nua nheo nheo,...

Em ấn tượng với chi tiết “Đón ba, nội gầy gò, cười phô cả lợi” vì chi tiết này thể hiện niềm vui của người mẹ khi con về thăm.

- Hình ảnh “người mẹ vườn cau” đã được tái hiện với những chi tiết tiêu biểu:

+ Ba kể hồi trước, ba cùng hai chú ở trên bàn thờ là đồng chí của nhau, các chú ấy hiên ngang và anh dũng lắm, ba bảo bà nội là một bà mẹ anh hùng.

+ Nội bán ve chai

+ Nội gánh giỏ đi đầu làng cuối xóm. Nội đưa thư cho ba. Nội mang thức ăn, tin tức.

+ Giá mà các chú ấy còn sống, bây giờ nội đã có cháu, đâu phải sống một mình.

+ Tôi nghe gai gai người, nhớ cái dáng còm cõi, nụ cười phúc hậu, đôi mắt già nua nheo nheo.

- Em ấn tượng với chi tiết khi người ba nói rằng bà nội là một bà mẹ anh hùng. Nhắc tới đây, em vô cùng xúc động và càng biết ơn về sự hi sinh thầm lặng đó. Bà là hậu phương vững chắc cho những đứa con của mình đi chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Và khái niệm về anh hùng đã không còn dập khuôn như suy nghĩ ban đầu của nhân vật “tôi”. Qua đó, em càng thấy biết ơn và trân trọng cuộc sống này hơn vì những con người thế hệ trước đã anh dũng, sẵn sàng đánh đổi tất cả để đem lại hòa bình đất nước cho ngày hôm nay.

Câu hỏi:

Câu 6 (trang 29, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Có người cho rằng, qua truyện ngắn này, tác giả muốn nhắn gửi đến người đọc thông điệp về truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Ý kiến của em như thế nào? (Trình bày thành đoạn văn khoảng 8 – 10 dòng).

Hướng dẫn giải :

Bày tỏ ý kiến và lí giải hợp lí

Lời giải chi tiết :

Qua văn bản “Người mẹ vườn cau”, tác giả Nguyễn Ngọc Tư muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp về truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Lòng biết ơn đã trở thành một truyền thống tốt đẹp của chúng ta. Thế kỉ XX, đất nước ta phải trải qua hai cuộc chiến lớn để lại nhiều mất mát, đau thương cho con người Việt Nam. Đã có rất nhiều người hy sinh mạng sống của mình cho độc lập dân tộc trong đó còn có những người mẹ gạt nước mắt tiễn con ra trận. Khi hoà bình lập lại, con người quá mải mê với cơm áo gạo tiền mà quên đi quá khứ thế nhưng quá khứ ấy vẫn luôn vẹn nguyên, thuỷ chung giống như hình ảnh người mẹ vườn cau ngày ngày chờ đợi những cựu chiến binh đến thăm bà lúc tuổi già. Văn bản cũng là lời cảnh tỉnh với những ai đã quên đi quá khứ, chúng ta cần phải biết ơn thế hệ trước đã cho ta cuộc sống như ngày hôm nay.

Sau khi đọc xong truyện Người mẹ vườn cau, tác giả Nguyễn Ngọc Tư đã đem tới chúng ta thông điệp vô cùng sâu sắc và ý nghĩa về truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Nhờ có công lao to lớn của những thế hệ đi trước, không ngại gian khổ, hiểm nguy đến tính mạng, mà chúng ta có được cuộc sống như ngày hôm nay, một cuộc sống không có chiến tranh, bom đạn, đau thương và mất mát. Từ đó, văn bản dăn dạy chúng ta cần có lòng biết ơn đến những anh hùng đã hi sinh cho nền độc lập nước nhà, đồng thời cần tích cực rèn luyện bản thân để góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, vững chắc.