Bài 1. Tự hào về truyền thống gia đình, dòng họ - trang 5 SBT GDCD - Cánh diều: Truyền thống của gia đình, dòng họ được thể hiện trong những lĩnh vực nào?...

Câu hỏi:

Truyền thống của gia đình, dòng họ được thể hiện trong những lĩnh vực nào?

Hướng dẫn giải :

Em dựa vào kiến thức đã học trên lớp để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

Truyền thống của gia đình, dòng họ được thể hiện ở lối sống, cách làm việc, tinh thần học tập của các thành viên trong gia đình.

Câu hỏi:

Những hình ảnh dưới đây nói về truyền thống nào của các gia đình, dòng họ?

Hướng dẫn giải :

Em quan sát các hình ảnh, chú ý những hoạt động của các nhân vật trong bức ảnh để nhận biết đó là truyền thống nào.

- Hình 1: những người phụ nữ, bé gái trong gia đình đang cùng nhau làm nón lá.

- Hình 2: Các bạn nhỏ đang được trao bằng khen.

- Hình 3: Cả gia đình đang cùng nhau sum họp nhân dịp Tết đến.

- Hình 4: Người phụ nữ đang trang trí bình gốm sứ.

Lời giải chi tiết :

Những truyền thống gia đình, dòng họ được thể hiện trong các hình ảnh là:

- Hình 1: làm nón lá

- Hình 2: hiếu học

- Hình 3: chúc Tết

- Hình 4: làm gốm sứ

Câu hỏi:

Tại địa phương em ở có những truyền thống gia đình, dòng họ nào?

Hướng dẫn giải :

Em tìm hiểu địa phương mình sinh sống và trong gia đình mình có những truyền thống nào?

Lời giải chi tiết :

Em có thể tham khảo một số truyền thống gia đình, dòng học tiêu biểu:

- Cần cù, chịu khó

- Hiếu học

- Nghề mây tre đan (Duyên Thái, Thường Tín)

- Nghề làm nón lá (Làng Chuông, Thanh Oai)

…

Câu hỏi:

Hằng năm cứ đến dịp nghỉ hè, dòng họ T luôn tổ chức tặng quà cho các con, cháu trong họ đạt kết quả cao trong học tập. Việc làm này thể hiện điều gì?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Ghi nhận truyền thống hiếu học của gia đình, dòng họ.

B. Động viên tinh thần và khích lệ con cháu học tập tốt.

C. Khoe thành tích của con cháu với mọi người.

D. So sánh thành tích học tập của con cháu gia đình này với gia đình khác trong dòng họ.

Hướng dẫn giải :

Theo em, việc làm đó của dòng họ T nhằm hướng đến mục đích gì?

Lời giải chi tiết :

Theo em, việc làm đó của dòng họ T thể hiện sự động viên tinh thần và khích lệ con cháu học tập tốt.

Chọn B.

Câu hỏi:

Biểu hiện nào dưới đây thể hiện việc giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ?

(Khoanh tròn chữ cái trước câu em lựa chọn)

A. Bán lại bí quyết làm nghề cho người trả giá cao

B. Truyền nghề cho con cháu

C. Bỏ nghề điêu khắc vì vất vả và mất thời gian.

D. Không xuất khaaru hàng truyền thống.

Hướng dẫn giải :

Em sử dụng phương pháp loại trừ để chọn đáp án đúng nhất.

A. Bán lại bí quyết làm nghề cho người trả giá cao

=> Việc làm này sẽ đánh mất đi truyền thống của gia đình.

B. Truyền nghề cho con cháu

=> Việc làm này sẽ giúp cho các thế hệ sau vẫn giữ được nghề truyền thống của gia đình.

C. Bỏ nghề điêu khắc vì vất vả và mất thời gian.

=> Việc làm này sẽ khiến cho nghề truyền thống bị mất đi.

D. Không xuất khẩu hàng truyền thống.

=> Việc làm này khiến cho giá trị của các sản phẩm truyền thống bị hạ thấp, không đem lại lợi ích kinh tế cho sản phẩm.

Lời giải chi tiết :

Biểu hiện thể hiện việc giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ là truyền nghề cho con cháu.

Chọn B.

Câu hỏi:

Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ giúp chúng ta

A. sống trong sạch, lương thiện

B. chăm ngoan, học giỏi

C. có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống.

D. có kiến thức và phương pháp học tập tốt hơn.

Hướng dẫn giải :

Em suy nghĩ hoặc đọc lại phần kiến thức ý nghĩa của truyền thống gia đình, dòng họ trong sách giáo khoa để chọn đáp án đúng nhất.

“Truyền thống gia đình, dòng họ giúp chúng ta có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống; góp phần làm phong phú thêm tuyền thống và bản sắc dân tộc nhất là trong thời đại ngày nay.”

Lời giải chi tiết :

Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ giúp chúng ta có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống.

Câu hỏi:

Em hãy đánh dấu X vào những truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ trong bảng dưới đây:

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ các truyền thống để đánh dấu vào ô trống thích hợp.

Một số từ lưu ý:

- Tảo hôn: kết hôn sớm, trước tuổi mà pháp luật cho phép.

- Trọng nam khinh nữ: quý trọng con trai, ghét bỏ con gái.

- Nhân nghĩa: yêu thương con người.

- Thách cưới: một tục lệ cổ xưa trong phong tục cưới hỏi truyền thống của người Việt Nam. Theo tục lệ này, muốn lấy được vợ, nhà trai phải đáp ứng được đòi hỏi về lễ vật mà nhà gái đưa ra. Nếu không đáp ứng được thì nhà gái sẽ không gả con gái cho.

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Việc làm nào dưới đây là cần thiết để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ?

(Đánh dấu X vào ô tương ứng)

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ các việc trong bảng và đánh dấu vào ô thích hợp.

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi

DÒNG HỌ HIẾU HỌC ĐIỂN HÌNH Ở QUẢNG YÊN

Quảng Yên là vùng đất có truyền thống hiếu học. Trong đó, dòng họ Lê là một trong những dòng họ điển hình trên địa bàn thị xã duy trì tốt phong trào khuyến học, khuyến tài. Với truyền thống hiếu học, thời gian qua difng họ Lê đã đóng góp tích cực trong phong trào xây dựng xã hội học tập, xây dựng quê hương, đất nước ngày một phát triển.

Dòng họ Lê có gốc gác ở làng Đồng Lầm, phủ Hoài Đức, thành Thăng Long (Hà Nội). Cách đây chừng 600 năm, ông Tổ dòng họ di cư khai hoang mở đất ở khu Làng Cốc, Hưng Yên (nay là phương Phong Cốc, thị xã Quảng Yên). Dòng họ Lê có truyền thống hiếu học suốt 22 đời nay. Đến nay, dòng họ có 10 người là thiếu tướng, đại tá, phó giáo sư; 7 tiến sĩ và trên 300 thạc sĩ, cử nhân…

Để tiếp tục phát huy truyền thống hiếu học, Hội đồng gia tộc họ Lê đã sớm thành lập Ban Khuyến học. Hưởng ứng phong trào xây dựng “Dòng họ hiếu học”, Ban Khuến học phường đã vận động các gia đình trong dòng họ đăng kí và phán đấu trở thành “Gia đình hiếu học”; tích cực vận động, khuyến khích con cháu tham gia trở thành hội viên của hội khuyến học các cấp; đóng góp, xây dựng, ủng hộ Quỹ Khuyến học của dòng họ, địa phương và ở các đơn vị con cháu học tập, công tác,… Quỹ Khuyến học của dòng họ Lê nhiều năm nay luôn duy trì mức 200 triệu đồng.

Đã thành thông lệ, trong tháng Giêng hằng năm, vào dịp giỗ Tổ và thanh minh, tại Nhà thờ Tổ họ Lê ở khu 5, phương Phong Cốc (thị xã Quảng Yên), con cháu dòng họ lại tập trung đông đủ để ôn lại truyền thống gia tộc. Dịp này, Hội đồng gia tộc dòng họ tổ chức tuyên dương con cháu thành đạt, vượt khó học giỏi. Đặc biệt, đối với những người có thành tích nổi bật trong học tập đã được Hội đồng gia tộc tặng bức tượng cử nhân và được ghi tên trong Sổ vàng truyền thống của dòng họ. Đây là phần thưởng cao quý thể hiện sự ghi nhận, có ý nghĩa động viên, khích lệ con cháu của dòng họ; nhắc nhở con cháu khắc ghi, phát huy truyền thống gia tộc và cũng là dịp để Hội đồng gia tộc báo công với tổ tiên, họ hàng về những phấn đấu, nỗ lực của con cháu trong dòng họ.

(Theo Nguyễn Huế, báo Quảng Ninh, ngày 12/05/2020)

a. Truyền thống của dòng họ Lê ở Quảng Yên được thể hiện như thế nào trong câu chuyện trên?

b. Các gia đình trong dòng họ Lê có thể tự hào về truyền thống gì của gia đình, dòng họ mình?

c. Em còn biết những truyền thống nào khác của gia đìn, dòng họ?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ nội dung bài đọc và trả lời các câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

a. Truyền thống của dòng họ Lê ở Quảng Yên được thể hiện ở những chi tiết:

- Đến nay, dòng họ có 10 người là thiếu tướng, đại tá, phó giáo sư; 7 tiến sĩ và trên 300 thạc sĩ, cử nhân,…

- Hội đồng gia tộc họ Lê sớm thành lập Ban Khuyến học.

- Hưởng ứng, vận động các gia đình trong dòng họ đăng kí và phấn đấu trở thành “Gia đình hiếu học”

- Quỹ khuyến học của dòng họ Lê nhiều năm luôn duy trì mức 200 triệu đồng.

- Tháng Giêng hàng năm, Hội đồng gia tộc tổ chức tuyên dương con cháu thành đạt, vượt khó học giỏi.

b. Các gia đình dòng họ Lê có thể tự hào về truyền thống hiếu học của dòng họ.

c. Những truyền thống khác của gia đình, dòng họ:

- Cần cù, chăm chỉ làm việc

- Tiết kiệm

- Tôn sư trọng đạo

Câu hỏi:

Gia đình Hoa có truyền thống hiếu học, đạt nhiều thành tích cao trong học tập và thành công trong cuộc sống. Hoa tự hào khoe với các bạn và cho rằng mình không cần học nhiều mà sẽ thành công theo truyền thống của gia đình.

Em có đồng ý với ý kiến của Hoa không? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ tình huống và đưa ra ý kiến phù hợp.

Lời giải chi tiết :

Em không đồng ý với ý kiến của Hoa. Vì để có được thành tích cao trong học tập như vậy, nhưng người trong gia đình Hoa đã phải cố gắng và nỗ lực rất nhiều. Nếu Hoa không học thì sẽ không thể đạt được thành tích cao. Ngược lại, hành động của Hoa còn đang làm mất đi truyền thống hiếu học của gia đình.

Câu hỏi:

Trong buổi tham quan Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận về truyền thống của gia đình, dòng họ. Có bạn cho rằng truyền thống đạo đức là quan trọng nhất, bạn khác cho rằng truyền thống hiếu học quan trọng hơn, nhiều bạn lại cho rằng truyền thống nghề nghiệp mới quan trọng hơn cả.

Em đồng tình với ý kiến nào trên đây? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ tình huống và đưa ra quan điểm của mình.

Lời giải chi tiết :

Theo em, truyền thống nào cũng đều quan trọng như nhau. Mỗi truyền thống lại thể hiện một giá trị tốt đẹp khác nhau. Vì vậy, chúng ta cần phải tôn trọng truyền thống của mỗi gia đình, dòng họ.

Câu hỏi:

Ông nội An là nghệ nhân điêu khắc đá. Nghỉ hề, khi được về quê, An say mê ngắm nhìn ông khắc họa từng đường nét cho phiến đá. Về nhà, An xin bố mẹ cho nghỉ học để về quê học nghề điêu khắc đá của ông.

Nếu em là bạn của An, em sẽ khuyên An như thế nào?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ tình huống và đưa ra cách ứng xử phù hợp.

Lời giải chi tiết :

Nếu là bạn của An, em sẽ khuyên An nên tiếp tục đi học. Việc học rất quan trọng, chính vì thế phải đặt nó lên hàng đầu. Vào mỗi dịp rảnh, An có thể về quê để học thêm nghề điêu khắc của ông.

Câu hỏi:

Em sẽ làm gì để giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ trong học tập và lao động?

Hướng dẫn giải :

Em suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

Để giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ, em sẽ:

- Trong học tập: chăm chỉ, phấn đấu không ngừng, ham học hỏi, có tinh thần cầu thị.

- Trong lao động: cần cù, chịu khó, sáng tạo và kiên trì.

Câu hỏi:

Có ý kiến cho rằng, truyền thống của gia đình, dòng họ là những thứ đã lạc hậu, không còn phù hợp, cần phải được xóa bỏ.

Em suy nghĩ thế nào về ý kiến trên?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ câu hỏi và suy nghĩ để trả lời.

Lời giải chi tiết :

Theo em, ý kiến trên không đúng.

Truyền thống gia đình, dòng họ là những giá trị tốt đẹp mà gia đình, dòng họ đã tạo ra, được lưu truyền, phát huy từ thế hệ này sang thế hệ khác. Những thứ lạc hậu, không phù hợp thì không được gọi là truyền thống gia đình, dòng họ.

Vì thế, chúng ta cần phải giữ gìn và phát huy truyền thống của gia đình, dòng họ; góp phần làm phong phú thêm truyền thống và bản sắc dân tộc, nhất là trong thời đại ngày nay.