Soạn bài Đọc mở rộng theo thể loại Hình tượng con người chinh phục thế giới trong "ông già và biển cả” Văn 11 tập 1 Chân trời sáng tạo: Bạn ấn tượng với lí lẽ,...

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Vẽ sơ đồ thể hiện luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản trên

Hướng dẫn giải :

Đọc văn bản, tìm và hệ thống các luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản; sau đó vẽ sơ đồ tư duy thể hiện.

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Bạn ấn tượng với lí lẽ, bằng chứng nào trong bài viết? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Đọc văn bản, tìm và chỉ ra lí lẽ, bằng chứng bản thân mình ấn tượng và giải thích vì sao lại chọn lí lẽ, bằng chứng đó ấn tượng nhất.

Lời giải chi tiết :

Cách 1

- Lí lẽ gây ấn tượng trong bài viết đối với bản thân em là: Nhưng ông lão vẫn kiên cường không bỏ cuộc. Bởi lẽ, cuộc đấu với con cá được ông lão coi là một cuộc đấu thực sự không chỉ vì danh dự của một con người sinh sống lâu trên mặt biển.

- Lí lẽ đó có thể hiện được tinh thần bất khuất, không khuất phục, bỏ cuộc trước mọi hoàn cảnh. Ông lão đánh cá không chỉ là một nhân vật mà là biểu tượng của con người lao động.

Em ấn tượng nhất với dẫn chứng: “Ông lão đã chiến thắng: bắt được con cá kiếm khổng lồ…” Vì cho chúng ta thấy được thành quả sau nào cố gắng, nỗ lực đều sẽ được đền đáp xứng đáng.

Em ấn tượng với lí lẽ:

- Sau nhiều ngày bị con cá kéo trên biển nhưng ông lão không bỏ cuộc

- Ông lão tự dặn mình phải giữ lí trí tỉnh táo

→ Cho thấy được tinh thần quật cường không bỏ cuộc của ông lão. Sau chuỗi ngày dài thất bại, ông lão vẫn kiên trì cố gắng tìm kiếm vận may và cuối cùng ông đã câu được con cá kiếm lớn. Điều này nói lên ông là một lão ngư kiên trì, hình ảnh ông lão cũng là biểu tượng của người nghệ sĩ luôn tìm kiếm và không ngừng sáng tạo trong nghệ thuật.

Câu hỏi:

Câu 3 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Xác định mục tiêu, thái độ, tình cảm của người viết được thể hiện trong văn bản.

Hướng dẫn giải :

Từ nội dung của bài viết, xác định và chỉ ra mục tiêu, thái độ và tình cảm của người viết được thể hiện trong văn bản.

Lời giải chi tiết :

Cách 1

Qua bài viết, mục tiêu thái độ và tình cảm của người viết được thể hiện trong văn bản là thái độ trân trọng, cảm phục trước tinh thần bất khuất, kiên cường của những người lao động. Qua đó, thể hiện sự ca ngợi, tin tưởng vào sức mạnh của con người lao động.

- Mục đích của người viết: Khẳng định tinh thần và ý chí chiến đấu kiên cường quyết tâm chinh phục của “ông già” trước những khó khăn thử thách của “biển cả”.

- Thái độ, tình cảm của người viết: Thái độ kính trọng, thể hiện sự ngưỡng mộ và kính nể đối với “ông già” trong tác phẩm.

Không chỉ đơn giản là bắt được con cá lớn mà đó là khát vọng chinh phục thiên nhiên của ông lão, của con người. Khả năng và sức mạnh phi thường của con người là vô hạn.

Qua đó tác giả đã thể hiện sự tin tưởng vào sức mạnh của con người. Sau quá trình gian lao ông lão đã bắt được con cá lớn cũng giống như người nghệ sĩ có được thành quả mong muốn sau qua trình lao động, tìm kiếm, sáng tạo trong nghê thuật. Hình ảnh ông lão Xan-ti-a-gô đơn độc nhưng vô cùng quật cường khi chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ, bằng ý chí, sức mạnh phi thường cùng kỹ năng nghề nghiệp điêu luyện ông đã giành được chiến thắng, qua đó Hê-minh-êu thể hiện ca ngợi những phẩm chất đáng quý của con người lao động.

Câu hỏi:

Câu 4 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Chỉ ra các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả trong văn bản và nêu tác dụng của các yếu tố ấy.

Hướng dẫn giải :

Từ nội dung của bài viết, đọc và chỉ ra các yếu tố thuyết minh, tự sự, miêu tả trong văn bản và nêu tác dụng.

Lời giải chi tiết :

Cách 1

- Yếu tố thuyết minh: Kể về hình ảnh ông lão đánh cá kiên cường không khuất phục chiến đấu hết mình.

- Yếu tố tự sự: Miêu tả cuộc chiến của ông lão với con cá khổng lồ.

- Yếu tố miêu tả: Miêu tả hình ảnh ông lão khi chiến đấu với con cá khổng lồ ("mồ hôi ướt đẫm người, lão mệt thấm xương”; "hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ”; “mồ hôi xát muối vào mắt lão”)

→ Các yếu tố trên giúp cho tác phẩm trở nên sinh động, giàu sức biểu cảm hơn. Đồng thời, thông qua các hình ảnh tự sự, miêu tả; hình ảnh ông lão đánh cá hiện lên trước mắt người đọc là hình ảnh tượng trưng cho nét đẹp của người lao động.

- Yếu tố thuyết minh: “Hình tượng ông lão đánh cá trong tác phẩm tượng trưng cho người chinh phục thiên nhiên… khẳng định sức mạnh cả tinh thần và thể chất của con người.”

- Yếu tố tự sự: “Ngày thứ ba, con cá bắt đầu mệt mỏi và dẫn khuất phục ông lão… “mất từ lâu””

- Yếu tố miêu tả: […] ông gần như kiệt sức: “mồ hôi ướt đẫm người, lão mệt thấu xương”; “hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ” … “lão cảm thấy mình sắp ngất đi”.”

→ Tác dụng:

Các yếu tố trên giúp cho văn bản trở nên hấp dẫn, sinh động có sức hút nhằm thu hút người đọc, người nghe hơn.

Yếu tố thuyết minh: Thiên truyện là một ẩn dụ về hình ảnh con người theo đuổi những khát khao lớn lao, dù cuối cùng thất bại nhưng vẫn bất khuất không chùn bước. Thiên truyện thể hiện rõ nét sức thuyết phục lớn lao của tư tưởng và văn tài của Hê-minh-uây đối với giải thưởng Nô-ben.....

Yếu tố tự sự: Cuộc chiến của ông lão với con cá khổng lồ là cuộc chiến gay go và ngoan cường, khẳng định sức mạnh cả tinh thần và thể chất của con người...

Yếu tố miêu tả: ông gần như kiệt sức: ” mồ hôi ướt đẫm người, lão mệt thấm xương”; ” hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ”; ” mồ hôi xát muối vào mắt lão; hai ...

→ Các yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự nhằm làm cho bài nghị luận thêm sinh động, vai trò bổ trợ, có thể giải thích cho 1 cơ sở nào đó của vấn đề nghị luận ( thuyết minh), nêu sự việc dẫn chứng cho vấn đề ( tự sự)… chung quy lại là làm nổi bật lên hình ảnh ông lão kiên cường, bất khuất từ đó ca ngợi sức mạnh của con người.

Câu hỏi:

Câu 5 (trang 48, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, bạn suy nghĩ gì về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại? Tìm những ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay để làm sáng tỏ suy nghĩ của bạn.

Hướng dẫn giải :

Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, nêu suy nghĩ về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại.

Bằng hiểu biết của bản thân, nêu lên những ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay để làm sáng tỏ.

Lời giải chi tiết :

Cách 1

- Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, em thấy khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại là một điều rất thú vị. Con người là thứ tuyệt vời nhất hành tinh, có rất nhiều điều, nhiều khả năng mà chúng ta chưa khám phá ra được. Do đó, việc luôn giữ trong mình sức mạnh và ý chí để chinh phục những thứ mới lạ, to lớn là điều rất vĩ đại và đáng trân trọng.

- Ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay: Trong đại dịch Covid-19, các bác sĩ không ngừng nỗ lực tìm ra biện pháp, phương thuốc chống dịch, mong mỏi chiến thắng dịch bệnh, cứu được mọi người.

- Từ nội dung văn bản và hiểu biết của bản thân về tác phẩm Ông già và biển cả, suy nghĩ của em về khát vọng chinh phục thế giới của nhân loại là:

+ Sự tin tưởng vào sức mạnh của bản thân là một điều vô cùng quan trọng.

- Ví dụ thực tế trong xã hội hiện nay để làm sáng tỏ suy nghĩ của em là:

+ Nick Vujicic: chàng trai bị mất cả tay cả chân nhưng đã chinh phục được chính ước mơ của mình và truyền đi cảm hứng cho rất nhiều người trên thế giới vì tinh thần, khát vọng được sống như bao người lành lặn khác.

+ Chủ tịch Hồ Chí Minh với khát vọng giành lại độc lập cho dân tộc mà đặt chân lên con tàu Đô đốc Đờ Tác – tơ – ri, tìm con đường cứu nước. Dù trải qua bao nhiêu sóng gió, khó khăn vất vả vẫn kiên định với mục đích và lí tưởng của bản thân.

Hình ảnh ông lão đánh cá đơn độc, dũng cảm săn đuổi con cá lớn nhất đời là một biểu tượng về vẻ đẹp của ước mơ và hành trình gian khổ để biến ước mơ thành hiện thực. Qua đó, người đọc cảm nhận được nhiều tầng nghĩa, đặc biệt là vẻ đẹp của con người trong việc theo đuổi ước mơ giản dị nhưng rất to lớn của đời mình. Con người luôn có những khát vọng, hoài bão để có thể sống, phát triển cuộc sống của mình. Khát vọng có những tấm thảm biết bay từ xa xưa đã giúp cho con người hiện đại có thể sáng chế ra máy bay. Khát vọng chinh phục nữ thần mặt trời, chiến thắng thần gió, thần nước cách đây hàng ngàn năm chính là động lực thôi thúc con người thời nay chinh phục thiên nhiên, bay vào vũ trụ khám phá những hành tinh khác. Khát vọng chính là ngọn hải đăng soi chiêu đường đi cho những con tàu trên đại dương cuộc đời.

Câu hỏi:

>> Xem chi tiết: Văn bản Hình tượng con người chinh phục thế giới trong “ông già và biển cả”