Bài 11. Một số lực trong thực tiễn trang 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73 Vật Lí 10 Chân trời sáng tạo...

Câu hỏi trang 66 Mở đầu

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đã học

Lời giải chi tiết :

Những lực trên đều có đặc điểm là có điểm đặt tại ô tô, phương nằm ngang hoặc thẳng đứng và có độ lớn.

Câu hỏi trang 66 CH 1

Lời giải chi tiết :

Lực đã gây ra chuyển động rơi của vật là lực hấp dẫn của Trái Đất (trọng lực).

Câu hỏi trang 67 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Trọng lực có:

- Điểm đặt: tại một vị trí đặc biệt gọi là trọng tâm.

- Hướng: hướng vào tâm Trái Đất.

- Độ lớn: P = m.g

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi trang 67 Vận dụng

Lời giải chi tiết :

Các em tự thực hành.

Câu hỏi trang 67 CH 2

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình vẽ

Lời giải chi tiết :

Trong hình 11.5, khi chị tác dụng của các lực có cùng độ lớn, thùng hàng a không di chuyển, thùng hàng b di chuyển về phía trước.

Câu hỏi trang 67 CH 3

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đã học

Lời giải chi tiết :

Do thùng hàng đã chịu lực ma sát có chiều ngược lại với chiều chuyển động nên thùng hàng di chuyển một đoạn rồi dừng hẳn.

Câu hỏi trang 68 CH 4

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đã học trong KHTN 6

Lời giải chi tiết :

- Giống nhau:

+ Đều có điểm đặt trên vật và ngay tại vị trí tiếp xúc của hai bề mặt.

+ Đều có phương tiếp tuyến và ngược chiều chuyển động

- Khác nhau:

+ Lực ma sát nghỉ xuất hiện khi vật nằm yên trên bề mặt

+ Lực ma sát trượt xuất hiện khi vật di chuyển

+ Lực ma sát lăn xuất hiện khi vật lăn trên một bề mặt.

Câu hỏi trang 68 CH 5

Hướng dẫn giải :

Lực ma sát:

+ Điểm đặt: trên vật và ngay tại vị trí tiếp xúc của hai bề mặt

+ Phương tiếp tuyến và ngược chiều chuyển động của vật.

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi trang 68 CH 6

Lời giải chi tiết :

Chuyển động tương đối của hai bề mặt tiếp xúc khi nói về chiều của lực ma sát là khi ta tác dụng lực vào vật có xu hướng như thế nào mà vật vẫn đứng yên thì tại vật xuất hiện lực ma sát ngược chiều với chiều tác dụng vào vật.

Câu hỏi trang 68 CH 7

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức thực tế

Lời giải chi tiết :

- Lợi ích của lực ma sát: Giúp cố định các vật trong không gian; giúp các vật đang trượt hay lăn dừng lại.

- Tác hại của lực ma sát:

+ Làm mòn bề mặt của các vật

+ Cản trở chuyển động của các vật...

Câu hỏi trang 69 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình vẽ

Lời giải chi tiết :

Khi chân người bước đi, áp lực của mặt đường lên chân và áp lực của chân lên mặt đường cùng phương, ngược chiều và có cùng độ lớn nên hai lực này triệt tiêu. Lực ma sát nghỉ do chân tác dụng lên mặt đường và lực ma sát nghỉ do mặt đường tác dụng lên chân cùng phương, ngược chiều và cùng độ lớn nên chúng cũng triệt tiêu. Lực do mặt đường tác dụng lên chân không bị triệt tiêu, vì vậy mà con người có thể bước đi được.

Câu hỏi trang 69 Vận dụng

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình vẽ và vận dụng kiến thức đã học

Lời giải chi tiết :

- Hình 11.10a: ứng dụng đặc điểm cản trở của lực ma sát lăn.

- Hình 11.10b: ứng dụng đặc điểm cản trở của lực ma sát nghỉ

- Hình 11.10c: ứng dụng đặc điểm cản trở của lực ma sát trượt.

Câu hỏi trang 70 CH 8

Hướng dẫn giải :

Liên hệ thực tiễn

Lời giải chi tiết :

Ví dụ:

+ Kéo vật bằng ròng rọc

+ Chuyển động của con lắc đơn được treo vào một sợi dây không dãn.

Câu hỏi trang 70 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Lực căng có đặc điểm:

+ Điểm đặt là điểm mà đầu dây tiếp xúc với vật

+ Phương trùng với chính sợi dây

+ Chiều hướng từ hai đầu dây vào phần giữa của sợi dây.

Lời giải chi tiết :

Ta có lực căng dây tác dụng lên vật nâng:

 T = P = m.g = 20.10 = 200 (N)

Lực căng:

+ Điểm đặt: tại vật

+ Phương: thẳng đứng

+ Chiều: từ dưới lên trên

+ Độ lớn: 200 N.

Câu hỏi trang 70 CH 9

Hướng dẫn giải :

Quan sát hình và tìm hiểu trên Internet

Lời giải chi tiết :

Giai thoại: Acsimet và câu chuyện về chiếc vương miện

Một ngày tháng tư năm 231 trước công nguyên, quốc vương Hỉeon đã triệu tập Acsimet vào cung để giải quyết một vấn đề mà quốc vương rất đau đầu. Đó là quốc vương có một chiếc vương miện do một thợ kim hoàn đúc thành, quốc vương giao cho thợ kim hoàn 15 lạng vàng nhưg quốc vương hoài nghi rằng chiếc vương miện này liệu có được 15 lạng vàng hay không. Vì vậy quốc vương muốn làm sáng tỏ điều này. Sau khi Acsimet nghe xong yêu cầu của quốc vương, biết rằng đây là một vấn đề khó giải quyết, vì vậy ông đã xin bệ hạ một ít ngày suy nghĩ. Acsimet mang chiếc vương miện về nhà để tìm hiểu. Sau 2 tháng, ông vẫn không tìm ra được kết quả. Bỗng một hôm, ông vừa đi vào bồn tắm, dìm người vào bồn chứa đầy nước sạch, bỗng ông chú ý đến một phần nước của bồn tắm trào ra khi ông dìm mình trong bồn tắm, đột nhiên một ý nghĩ trong đầu ông khiến ông hét tướng lên: “Ơ rê ca! Ơ rê ca” (Tìm ra rồi, tìm ra rồi) và rồi ông chạy ra khỏi bồn tắm, chạy ra đường, mừng rỡ khôn tả.

Ông ăn mặc chỉnh tề vào gặp quốc vương và đưa ra lí giải:

+ Có 3 vật có trọng lượng bằng nhau: sắt, vàng, vương miện

+ Ông lần lượt nhúng ngập chúng vào một chiếc bình được đổ nước, và đo lượng trào ra.

=> Kết quả là lượng nước trào ra khi nhúng ngập chiếc vương miện nhiều hơn khi nhúng ngập tảng vàng, ít hơn tảng sắt

=> Chiếc vương miện không phải hoàn toàn bằng vàng ròng, cũng không phải bằng sắt. Khi thợ kim hoàn làm chiếc vương miện này chắc chắn đã trộn không ít bạc vào trong vàng.

Câu hỏi trang 71

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi trang 72 CH 11

Hướng dẫn giải :

Dựa vào công thức: \(\Delta p = \rho .g.\Delta h\) để giải thích

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi trang 72 Luyện tập

Hướng dẫn giải :

Biểu thức độ chênh lệch áp suất giữa hai điểm có độ sâu khác nhau trong chất lỏng: \(\Delta p = \rho .g.\Delta h\)

Trong đó:

+ \(\Delta p\): độ chênh lệch áp suất (N/m² )

+ ρ: khối lượng riêng của chất lỏng (kg/m³ )

+ g: gia tốc trọng trường (m/s² )

+ Δh: độ chênh lệch độ cao giữa hai điểm (m)

Lời giải chi tiết :

Ta có Δh = 114 m; ρ = 1025 kg/m³ ; g = 9,8 m/s² .

=> Độ chênh lệch áp suất đối với mặt thoáng của nước biển là:

\(\Delta p = \rho .g.\Delta h = 1025.9,8.114 = 1145130(N/{m^2})\)

Câu hỏi trang 72 Vận dụng

Lời giải chi tiết :

Thiết kế phương án thí nghiệm

+ Bước 1: Treo vật nặng vào lực kế, lực kế chỉ giá trị P

+ Bước 2: Nhúng vật nặng chìm trong chậu nước, lực kế chỉ giá trị P₁

+ Bước 3: Tính lực đẩy Acsimet: F_A = P – P₁

+ Bước 4: Tính khối lượng riêng: \(\rho  = \frac{{{F_A}}}{{g.h}}\)

Câu hỏi trang 73 Bài tập 1

Lời giải chi tiết :

+ \(\overrightarrow N \): phản lực

+ \(\overrightarrow P \): trọng lực

+ \(\overrightarrow T \): lực căng

Câu hỏi trang 73 Bài tập 2

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đã học

Lời giải chi tiết :

+ Có 3 vật có trọng lượng bằng nhau: sắt, vàng, vương miện

+ Ông lần lượt nhúng ngập chúng vào một chiếc bình được đổ nước, và đo lượng trào ra.

=> Kết quả là lượng nước trào ra khi nhúng ngập chiếc vương miện nhiều hơn khi nhúng ngập tảng vàng, ít hơn tảng sắt

=> Chiếc vương miện không phải hoàn toàn bằng vàng ròng, cũng không phải bằng sắt. Khi thợ kim hoàn làm chiếc vương miện này chắc chắn đã trộn không ít bạc vào trong vàng.

Câu hỏi trang 73 Bài tập 3

Lời giải chi tiết :

Nếu để vật lên các con lăn thì bề mặt tiếp xúc giữa vật với mặt sàn sẽ giảm, lực ma sát là lực ma sát lăn, như vậy lực đẩy sẽ lớn hơn, vật di chuyển dễ dàng hơn.