Soạn bài Ôn tập bài 5 Văn 9 tập 1 Chân trời sáng tạo: Khi tìm hiểu một truyện thơ, chúng ta cần chú ý những điều gì?...

Câu hỏi:

Đọc lại văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, Thuý Kiều báo ân, báo oán, Tiếng đàn giải oan và hoàn thành bảng sau (làm vào vở)

Hướng dẫn giải :

Sử dụng kiến thức đọc hiểu 3 văn bản trên để thực hành

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Khi tìm hiểu một truyện thơ, chúng ta cần chú ý những điều gì?

Hướng dẫn giải :

Sử dụng kiến thức về thể loại để thực hiện

Lời giải chi tiết :

Khi tìm hiểu một truyện thơ, chúng ta cần chú ý:

Nội dung:

Xác định chủ đề, tư tưởng chính của tác phẩm.

Phân tích các tình tiết, sự kiện trong truyện.

Nắm bắt các mối quan hệ nhân vật.

Hiểu rõ ý nghĩa của các chi tiết nghệ thuật.

Rút ra bài học về cuộc sống từ tác phẩm.

Nghệ thuật:

Xác định thể loại truyện thơ.

Phân tích thể thơ, ngôn ngữ, giọng điệu của tác phẩm.

Nắm bắt các biện pháp tu từ được sử dụng.

Đánh giá giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

Bối cảnh lịch sử - xã hội:

Tìm hiểu về thời đại mà tác phẩm được sáng tác.

Hiểu rõ những vấn đề xã hội được phản ánh trong tác phẩm.

Phân tích ảnh hưởng của bối cảnh lịch sử - xã hội đối với nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

So sánh đối chiếu:

So sánh tác phẩm với các tác phẩm cùng thể loại khác.

So sánh tác phẩm với các tác phẩm có cùng chủ đề, tư tưởng.

So sánh các nhân vật trong tác phẩm với nhau.

Phân tích đánh giá:

Đánh giá giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

Đánh giá đóng góp của tác phẩm đối với nền văn học.

Nêu nhận xét cá nhân về tác phẩm.

Ngoài ra, khi tìm hiểu một truyện thơ, chúng ta cũng cần chú ý đến những điều sau:

Tìm hiểu về tác giả: Quê hương, cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của tác giả.

Tìm hiểu về quá trình sáng tác tác phẩm: Hoàn cảnh sáng tác, nguồn cảm hứng, chủ đề ban đầu,...

Tham khảo các tài liệu nghiên cứu về tác phẩm: Bài giảng, bài viết, sách báo,...

Câu hỏi:

Tìm trong văn bản Truyện Lục Vân Tiên hoặc Truyện Kiều ít nhất một cặp lục bát có sử dụng điển tích, điển cố và cho biết tác dụng của việc sử dụng điển tích, điển cố ấy.

Hướng dẫn giải :

Sử dụng kiến thức về thể loại để thực hiện

Lời giải chi tiết :

Cặp lục bát sử dụng điển tích, điển cố trong Truyện Kiều:

"Trăm năm đành lỗi hẹn hò, Cây đa bỉ bèo nước chảy có khi.” (Truyện Kiều, Nguyễn Du)

Điển tích:

• Trăm năm: điển tích về sự chia ly, tan vỡ.
• Hẹn hò: điển tích về lời thề, ước hẹn.
• Cây đa bỉ bèo nước chảy: điển tích về sự thay đổi, biến động của thời gian.

Tác dụng:

• Thể hiện sự nuối tiếc, xót xa cho mối tình tan vỡ của Thúy Kiều và Kim Trọng.
• Nhấn mạnh sự vô thường, biến đổi của cuộc đời.
• Tạo nên giá trị nghệ thuật cho câu thơ, giúp câu thơ trở nên hàm súc, gợi cảm hơn.

Câu hỏi:

Vẽ sơ đồ bố cục bài viết phân tích một tác phẩm văn học (phân tích nội dung chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật)

Hướng dẫn giải :

Sử dụng kiến thức về phần viết để thực hiện

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Để cuộc phỏng vấn có hiệu quả, chúng cần lưu ý những gì?

Hướng dẫn giải :

Sử dụng kiến thức về bài nói và nghe để thực hành

Lời giải chi tiết :

Trước khi phỏng vấn:

• Chuẩn bị kỹ lưỡng các câu hỏi thường gặp trong phỏng vấn và luyện tập trả lời.
• Chuẩn bị trang phục phù hợp, lịch sự.

Trong khi phỏng vấn:

• Tạo ấn tượng tốt ban đầu bằng cách mỉm cười, chào hỏi và bắt tay với người phỏng vấn.
• Thể hiện sự tự tin, thoải mái và nhiệt tình trong suốt buổi phỏng vấn.
• Lắng nghe cẩn thận câu hỏi của người phỏng vấn và trả lời một cách rõ ràng, súc tích và đầy đủ thông tin.
• Tránh nói dối hoặc phóng đại sự thật.
• Đặt câu hỏi cho người phỏng vấn để thể hiện sự am hiểu và quan tâm của bạn.
• Cảm ơn người phỏng vấn đã dành thời gian cho bạn.

Câu hỏi:

Qua các văn bản trong bài học này, em có nhận xét gì về khát vọng công lí và cách thể hiện khát vọng ấy trong truyện thơ Nôm và truyện cổ tích thần kì?

Hướng dẫn giải :

Sử dụng kiến thức về thể loại để thực hiện

Lời giải chi tiết :

* Khát vọng công lý:

- Là một trong những chủ đề quan trọng, xuyên suốt trong các tác phẩm Nôm và truyện cổ tích thần kỳ.

- Thể hiện mong muốn về một xã hội công bằng, tốt đẹp, nơi cái thiện chiến thắng cái ác, người tốt được hưởng hạnh phúc, kẻ ác bị trừng phạt.

Xuất phát từ hiện thực xã hội bất công, áp bức, bóc lột trong xã hội phong kiến..

* Cách thể hiện khát vọng công lý:

- Qua các nhân vật:

+ Nhân vật chính: thường là những người hiền lành, tốt bụng, chịu nhiều bất công, oan ức, nhưng vẫn kiên cường đấu tranh, cuối cùng được đền đáp xứng đáng.

+ Nhân vật phụ: góp phần tô đậm sự bất công, tàn ác của xã hội và vai trò của nhân vật chính trong cuộc đấu tranh cho công lý.

+ Nhân vật phản diện: đại diện cho cái ác, sự bất công, thường bị trừng phạt thích đáng.

- Qua các tình tiết, sự kiện:

+ Tình tiết gay cấn, hấp dẫn: thể hiện cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, giữa công lý và bất công.

+ Sự kiện ly kỳ, huyền ảo: thể hiện niềm tin vào chiến thắng của cái thiện, công lý.

+ Kết thúc có hậu: thể hiện niềm tin vào một xã hội công bằng, tốt đẹp.

- Qua các biện pháp nghệ thuật:

+ Ngôn ngữ: sử dụng nhiều từ ngữ có ý nghĩa ca ngợi cái thiện, phê phán cái ác.

+ Hình ảnh: sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh để thể hiện khát vọng công lý.

+Âm điệu: sử dụng nhiều câu thơ hào hùng, sảng khoái để thể hiện niềm tin vào chiến thắng của cái thiện.

- Ý nghĩa:

+ Thể hiện ước mơ, khát vọng của nhân dân về một xã hội công bằng, tốt đẹp.

+ Góp phần giáo dục đạo đức, rèn luyện phẩm chất tốt đẹp cho con người.

+ Có giá trị nhân đạo sâu sắc, trường tồn cùng thời gian.