Câu hỏi mục 2 trang 73: Dựa vào thông tin trong bài, quan sát tư liệu 19.1, 19.3, sơ đồ 19.2...

1. Dựa vào thông tin trong bài, quan sát tư liệu 19.1, 19.3, sơ đồ 19.2, em hãy trình bày những nét chính về tình hình chính trị của Việt Nam thời nhà Nguyễn và nêu sự khác nhau về cơ cấu hành chính Việt Nam thời Gia Long và Minh Mạng.

2. Yếu tố quân chủ tập quyền được thể hiện như thể nào trong tư liệu 19.1?

Hướng dẫn giải :

Đọc lại nội dung mục 2 trang 73 SGK

Lời giải chi tiết :

1.

* Những nét chính về tình hình chính trị của Việt Nam thời nhà Nguyễn

- Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi, lập ra triều Nguyễn, củng cố nhà nước quân chủ tập quyền.

- Năm 1815, ban hành bộ luật Hoàng triều luật lệ (luật Gia Long).

- Xây dựng quân đội gồm nhiều binh chủng, ở kinh đô và các trấn, tỉnh đều xây dựng thành trì vững chắc. Xây dựng hệ thống trạm ngựa trong cả nước để kịp thời chuyển tin tức.

- Về đối ngoại: thực thi "bang giao triều cống” với nhà Thanh; thiết lập ngoại giao, buôn bán với Ấn Độ và các nước Đông Nam Á.

* Sự khác nhau về cơ cấu hành chính Việt Nam thời Gia Long và Minh Mạng.

- Thời Gia Long và Minh Mạng, nhà Nguyễn duy trì chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền.

- Thời Gia Long vua chỉ trực tiếp quản lí 4 doanh và 7 trấn. Mỗi vùng có Tổng trấn cai quản, quyền lực như một phó vương.

- Thời Minh Mạng, cơ cấu thay đổi. Cả nước chia làm 30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên.

=> Bộ máy nhà nước quân chủ đạt đến mức hoàn thiện từ trung ương đến địa phương.

2. Quan sát tư liệu 19.1, có thể thấy yếu tố quân chủ tập quyền thể hiện ở việc tất cả quyền lực tập trung trong tay vua, vua là người đứng đầu nhà nước, có quyền lực cao nhất, tất cả các việc quan trọng của đất nước đều phải báo cáo với vua, do vua quyết định.