Soạn bài Bồng chanh đỏ Văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo: Theo em, chúng ta có nên nuôi nhốt các loài động vật hoang dã hay không? Vì sao?...

Câu hỏi:

(trang 19, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, chúng ta có nên nuôi nhốt các loài động vật hoang dã hay không? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức thực tế

Lời giải chi tiết :

Chúng ta không nên nuôi nhất các loài động vật hoang dã vì chúng cần môi trường tự nhiên để sống và phát triển

Theo em là không nên vì chúng cần được sống trong môi trường tự nhiên

Theo em, chúng ta không nên nuôi nhốt các loài động vật hoang dã. Vì không phải giống loài động vật nào cũng phù hợp với môi trường của con người hay những hộ gia đình xung quanh sẽ làm ảnh hưởng tới sức khỏe, bản năng và thần kinh của động vật.

Theo em, chúng ta không nên nuôi nhốt các loài động cật hoang dã vì không phải giống loài động vật nào cũng phù hợp với môi trường của con người hay những hộ gia đình xung quanh sẽ làm ảnh hưởng tới sức khỏe, bản năng và thần kinh của động vật. Vậy nên tùy giống loài và được nhà nước không cấm hay thuộc vào loài động vật quý hiếm chúng ta có thể nuôi nhưng tạo môi trường thoải mái, không nên bạo hành hay hành hạ chúng.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 20, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Em hình dung như thế nào về vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ qua lời miêu tả của chú bé Hoài?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ qua lời miêu tả của chú bé Hoài: Chim bồng chanh đỏ là loài chim có bộ lông đẹp, nhiều màu sắc, tập tính sinh hoạt độc đáo và rất khó để có thể bắt gặp loài chim này vì chúng chỉ sông ở đầm có nhiều thức ăn.

Hình dung vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ: bộ lông đẹp, nhiều màu sắc, tập tính sinh hoạt độc đáo…

Vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ qua lời miêu tả của chú bé Hoài là:

- Cái mỏ nhọn hoát và oai vệ, dài như một cái quản bút.

- Lông ức hung hung vàng, toàn thân đều đỏ hồng như một đốm lửa.

- Đôi cánh rất đẹp.

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 21, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Điều gì sẽ xảy ra khi hai anh em ra đầm nước, nơi chim bồng chanh làm tổ?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Điều sẽ xảy ra khi hai anh em ra đầm nước, nơi chim bồng chanh làm tổ: Chim bồng chanh đỏ đã xuất hiện trong tổ cùng với các chú chim con và niềm khao khát có được chim bồng chanh đỏ của anh anh em Hoài

Điều sẽ xảy ra: Chim bồng chanh đỏ xuất hiện trong tổ cùng với các chú chim con

Khi hai anh em ra đầu nước, nơi chim bồng chanh làm tổ, hai anh em đã mò tay vào trong tổ chim bồng chanh và bắt được một bé chim bồng chanh nhỏ.

Câu hỏi:

Câu 3 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Hành động vuốt ve đôi cánh mượt mà của chú chim bồng chanh thể hiện nét tính cách gì của Hoài?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Hành động vuốt ve đôi cánh mượt mà của chú chim bồng chanh thể hiện nét tính cách của Hoài: yêu thương động vật, nâng niu, yêu quý

Tính cách: yêu thương, nâng niu, yêu quý động vật

Hành động vuốt ve đôi cánh mượt mà của chú chim bồng chanh thể hiện nét tình yêu thương động vật và giàu tình yêu thương của Hoài.

Câu hỏi:

Câu 4 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Em đã bao giờ trải nghiệm cảm giác “tiếc ngẩn tiếc ngơ” khi từ bỏ một thứ mình yêu thích?

Hướng dẫn giải :

Viết lại cảm xúc của bản thân

Lời giải chi tiết :

Cảm giác “tiếc ngẩn tiếc ngơ” đã đến với em khi em phải nhường con búp bê yêu thích của mình cho em gái, nhưng em nghĩ em bé nên chiều em một chút thế là em không buồn nữa.

Em đã từng “tiếc ngẩn tiếc ngơ” khi phải nhường con búp bê của mình cho em gái.

Em đã trải nghiệm cảm giác "tiếc ngẩn tiếc ngơ” khi từ bỏ một thứ mình yêu thích, giống như Hoài luôn ao ước có một đôi bồng chanh để nuôi đến cả trong giấc ngủ Hoài cũng khao khát nhưng vẫn phải từ bỏ điều đó, em cũng vậy rất thích nuôi một chú mèo nhưng vì lí do sức khỏe nên em phải từ bỏ việc nuôi mèo, để chú lại cho một người bạn.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Xác định đề tài và nội dung bao quát của văn bản.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Đề tài của văn bản: Chú chim bồng chanh đỏ

Nội dung bao quát của văn bản: Qua hình ảnh loài chim bồng chanh đỏ cùng với sự trải nghiệm của hai anh em Hoài, người đọc đã biết thêm về cách làm tổ, môi trường sống và sở thích ở một đôi với nhau của chúng. Qua đó thấy được sự yêu thích của hai anh em Hoài dành cho loài chim bồng chanh đỏ. Nhưng hai anh em đã không vì sở thích cá nhân mà nuôi nhốt một loài chim đẹp, hai anh em chỉ ngắm, vuốt ve và sau đó thả chúng đi. Thể hiện tình yêu thương của hai anh em với động vật.

- Đề tài: Chú chim bồng chanh đỏ

- Nội dung: Qua hình ảnh loài chim bồng chanh đỏ cùng với sự trải nghiệm của hai anh em Hoài, người đọc đã biết thêm về cách làm tổ, môi trường sống và sở thích ở một đôi với nhau của chúng. Đồng thời thấy được sự yêu thích của hai anh em Hoài dành cho loài chim bồng chanh đỏ.

Truyện Bồng chanh đỏ kể về hai anh em chủ bé Hoài vốn yêu thích loài chim bồng chanh đỏ ở đầm nước quê hương nên đã tìm cách bắt chúng về nuôi. Vừa bắt xong, hai anh em quyết định trả chú chim về lại tổ để vợ chồng chủ có cuộc sống tự do.

Đề tài: Chú chim bồng chanh đỏ

Nội dung bao quát: Tác giả muốn nói về giống chim bồng chanh đỏ qua sự trải nghiệm của hai anh em Hoài miêu tả về dáng vẻ tuyệt đẹp của chúng. Qua trải nghiệm đi tìm và bắt chim bồng chanh đỏ, ta biết thêm về môi trường sống, làm tổ và sở thích ở một đôi với nhau của chúng. Qua đó ta cũng thấy được sự yêu thích của hai anh em Hoài với loài chim bồng chanh đỏ nhưng cũng không vì sở thích cá nhân nuôi nhốt một loài chim đẹp mà chỉ ngắm, vuốt ve và thả đi.

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Liệt kê các chi tiết miêu tả hành động, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật Hoài trong các thời điểm:

- Khi vợ chồng bồng chanh đỏ mới đến ở đầm nước

- Khi đi bắt chim bồng chanh đỏ với anh Hiền trong đêm.

- Khi ra đầm nước một mình sau sự kiện anh Hiền trả chim bồng chanh về tổ cũ.

Từ những chi tiết đó, em có nhận xét gì về sự chuyển biến trong tình cảm và nhận thức của nhân vật Hoài?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Sự chuyển biến trong tình cảm và nhận thức của nhân vật Hoài: Ban đầu Hoài chỉ ngắm chim bồng chanh đỏ như một thói quen nhưng chính tình yêu loài chim này của anh Hiền đã truyền sang Hoài và Hoài bắt đầu thích ngắm nhìn chim bồng chanh hàng ngày, Hoài cũng khao khát có được để nuôi, khi bắt được chim bồng chanh Hoài đã rất vui, nhưng tiếc ngẩn ngơ khi anh Hiền thả nó đi Hoài giận, Hoài đã bình thường trở lại khi hiểu ra rằng các loài động vật cũng giống như con người, có gia đình, có tình yêu và cần được sống.

Sự chuyển biến trong tình cảm và nhận thức của nhân vật Hoài: từ chỉ ngắm theo thói quen => ngắm nhìn hàng ngày => khao khát nuôi => tiếc ngẩn tiếc ngơ và giận khi anh Hiền thả chim đi => hiểu ra các loài động vật cũng cần được sống như con người.

Những chi tiết miêu tả hành động, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật Hoài qua các thời điểm:

- Khi hai vợ chồng bồng chanh đỏ mới đến ở đầm nước

Ngày nào cũng ra bờ đầm một lần để được trông thấy bồng chanh thì mới yên tâm

- Khi đi bắt chim bồng chanh đỏ với anh Hiền trong đêm

Để an ủi con chim xinh đẹp, tôi âu yếm vướt nhẹ lên đôi cánh mượt mà của nó.

- Khi ra đầm nước một mình sau sự kiện anh Hiền trả chim bồng chanh về tổ cũ

Hôm sau ở trường về là tôi ra đồng ngay. Tôi muốn được nhìn thấy chú bồng chanh mà đêm qua mình đã túm gọn

Tôi tìm kiếm quanh đàm nhưng chẳng thấy bóng dáng con chim màu đỏ ấy

Tôi thương đôi vợ chồng bồng chanh bây giờ đã than con đến một cánh đồng nào, ở một đầm nước xa lạ, chúng lại phải cùng xây tổ để tránh mưa tránh nắng và con chồng lại lang thang kiếm tôm tép mang về nuôi con,.....

Câu hỏi:

Câu 3 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Phân tích một số điểm giống và khác nhau (trong suy nghĩ, tình cảm, hành động) của Hiền và Hoài. Qua việc miêu tả hai nhân vật này, nhà văn thể hiện cách nhìn cuộc sống, con người như thế nào?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

* Trong suy nghĩ:

- Điểm giống nhau trong suy nghĩ của hai anh em Hoài và Hiền là hai anh em đều mong muốn được nuôi một cặp chim bồng chanh đỏ.

- Điểm khác nhau: Hiền suy nghĩ về các con của chim bồng chanh, dù có yêu thích nhưng không lỡ phá vỡ gia đình nhà nó. Còn Hoài vì muốn nuôi cặp chim bồng chanh đỏ nên không nghĩ như vậy mà chỉ mong muốn được nuôi cặp chim.

* Trong hành động:

- Điểm giống nhau: Mỗi lần đi chơi hay đi học về hai anh em Hoài và Hiền đều muốn qua chỗ tổ chim bồng chanh đỏ để nhìn thấy đôi chim.

- Điểm khác nhau: Hiền muốn thả đôi chim về với chỗ cũ để cho chúng nuôi con còn Hoài thì lại muốn giữ đôi chim để nuôi.

* Trong tình cảm:

- Điểm giống nhau: Cả hai anh em đều rất yêu thích, vuốt ve đôi chim trên tay rất trìu mến.

- Điểm khác nhau: Hiền suy nghĩ về tình cảm gia đình của chim bồng chanh đỏ nhưng Hoài thì lại vì quá say mê không nghĩ gì về điều đó.

Qua việc miêu tả hai nhân vật từ trong suy nghĩ, hành động đến tình cảm của hai anh em Hoài và Hiền, nhà văn đã thể hiện được cách nhìn cuộc sống, con người vô cùng phong phú và đa dạng. Chỉ qua những miêu tả đó ta thấy được cách thể hiện tình yêu gia đình và thái độ luôn mong muốn giữ gìn một gia đình trọn vẹn. Đôi khi, chúng ta phải chấp nhận từ bỏ những thứ hào nhoáng nếu nó không phù hợp và không thuộc về mình.

=> Thể hiện được cách nhìn cuộc sống, con người vô cùng phong phú và đa dạng

– So sánh nhân vật Hiền và Hoài (trong suy nghĩ, tình cảm, hành động). Giống nhau:

+ Về tình cảm: đều yêu mến chim bằng chanh đỏ.

+ Về suy nghĩ: đều có ý định ban đầu là bằng mọi cách phải sở hữu được loài chim quý này.

Khác nhau:

+ Về suy nghĩ: Anh Hiền chín chắn, chững chạc và ý thức về việc tôn trọng quyền tự do của đôi chim bằng chanh trước chú bé Hoài. Anh chính là người phân tích để Hoài hiểu tại sao không nên bắt chim về nhà nuôi.

+ Về hành động: Anh Hiền có hành động quyết liệt trong việc ngăn cản Hoài bắt chim bồng chanh lần thứ hai. Đó là hành động bảo vệ dựa trên sự yêu thương và hiểu biết.

Trong suy nghĩ:

Giống: hai anh em đều mong muốn được nuôi một cặp chim bồng chanh đỏ

Khác nhau: Hiền suy nghĩ về các con của chim bồng chanh, dù có yêu thích nhưng không lỡ phá vỡ gia đình nhà nó. Còn Hoài vì muốn nuôi cặp chim bồng chanh nên không nghĩ như vậy chỉ mong muốn được nuôi cặp chim.

Trong hành động:

Giống: Mỗi lầm đi chơi đi học về đều muốn qua chỗ tổ chim bồng chanh đỏ để nhìn thấy đôi chim.

Khác: Hiền muốn thả đôi chim về với chỗ cũ để nuôi con còn Hoài muốn giữ đôi chim để nuôi.

Giống: hai anh em đều rất yêu thích, vuốt ve đôi chim trên tay rất trìu mến.

Khác: Hiền suy nghĩ về tình cảm gia đình của chim bồng chanh đỏ nhưng Hoài thì lại vì quá say mê không nghĩ điều đó.

Qua việc miêu tả hai nhân vật, nhà văn thể hiện cách nhìn cuộc sống, con người vô cùng phong phú và đa dạng. Chỉ qua những miêu tả ta thấy về tình yêu gia đình và luôn mong muốn giữ gìn một gia đình trọn vẹn. Chấp nhận từ bỏ những thứ hào nhoáng nếu nó không thuộc về mình.

Câu hỏi:

Câu 4 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Lựa chọn và phân tích ý nghĩa của một số chi tiết tiêu biểu trong truyện.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng tạo phân tích chi tiết

Lời giải chi tiết :

Chi tiết hay làm nên tác phẩm lớn, chi tiết hay tạo ấn tượng lớn trong lòng bạn đọc và chi tiết. Vẻ đẹp của đôi chim giống như một bức tranh đẹp tuyệt mỹ ở giữa vùng sông nước. Một chấm xanh xanh, đỏ đỏ và kèm theo đó là sự óng ả của bộ lông, bụng của nó màu vàng- đỏ, lưng lại mang màu xanh đen. Tác giả đã miêu tả trong bài rằng nó có một vẻ đẹp thật rực rỡ, dường như chẳng có loài chim nào sánh bằng: “Cái mỏ nhọn hoắt và oai vệ, dài như một cái quản bút. Lông ức hung hung vàng, còn thì toàn thân đều đỏ hồng như một đốm lửa.” Ngoài ra hình ảnh đôi chim này còn giống như hình ảnh của các cặp vợ chồng luôn tỏa ra vẻ đẹp, niềm vui của sự hạnh phúc, cùng nhau đi kiếm mồi chăm sóc con cái. Điều này cũng thể hiện cho một mái ấm gia đình hạnh phúc.

- Vẻ đẹp của đôi chim giống như một bức tranh đẹp tuyệt mỹ ở giữa vùng sông nước.

- Tác giả đã miêu tả trong bài rằng nó có một vẻ đẹp thật rực rỡ, dường như chẳng có loài chim nào sánh bằng: “Cái mỏ nhọn hoắt và oai vệ, dài như một cái quản bút. Lông ức hung hung vàng, còn thì toàn thân đều đỏ hồng như một đốm lửa.”

- Một số chi tiết tiêu biểu sau đây có thể lựa chọn để phân tích ý nghĩa:

Biểu tượng em lựa chọ là vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ.

Vẻ đẹp của đôi chim giống như một bức tranh tuyệt đẹp ở giữa vùng sông nước. Một chấm đỏ xanh và sự óng ả giống như hình ảnh của các cặp vợ chồng luôn tỏa ra vẻ đjep của sự hạnh phúc, cùng nhau đi kiếm mồi chăm sóc con cái. Điều này hiện lên một mái ấm gia đình hạnh phúc.

Câu hỏi:

Câu 5 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Chủ đề của truyện này là gì? Nêu một vài căn cứ giúp em xác định chủ đề.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

- Chủ đề của truyện: Tình cảm của anh em Hoài với loài chim bồng chanh đỏ

- Để xác định được chủ đề của truyện, chúng ta căn cứ qua hai câu chuyện của anh em Hoài và Hiền trao đổi về chuyện cùng nhau tìm hiểu và bắt chim hồi còn bé của mình. Qua những cuộc trò chuyện đó, ta xác định được đây là câu chuyện kể về tuổi thơ và những trải nghiệm của hai anh em khi đi bắt chim bồng chanh đỏ. Cả hai anh em đều là những người rất yêu thích và luôn tìm tòi, khám về thế giới của các loài chim. Qua việc miêu tả về loài chim bồng chanh đỏ cũng cho thấy được về những tình cảm, cách nuôi dưỡng một gia đình hạnh phúc.

- Chủ đề: Tình cảm của anh em Hoài với loài chim bồng chanh đỏ

- Căn cứ qua hai câu chuyện của anh em Hoài và Hiền trao đổi về chuyện cùng nhau tìm hiểu và bắt chim hồi còn bé của mình

- Chủ đề của truyện Bồng chanh đỏ là: tình yêu thương và sự tôn trọng quyền sống tự do đối với loài vật.

- Căn cứ để xác định chủ đề:

+ Sự kiện: phát hiện chim bồng chanh, đi bắt giống chim quý, trả chim về tổ cũ, lén đi bắt chim một mình, mong ước cuộc sống yên ổn cho gia đình chim bằng chanh đỏ.

+ Nhân vật và mối quan hệ giữa nhân vật với hoàn cảnh và các nhân vật khác: chủ bé Hoài trong mối quan hệ với không gian làng quê, với đầm sen thơ mộng, nơi sinh sống của giống chim quý, mối quan hệ giữa Hoài với anh trai (người truyền cho cậu bé tình yêu, niềm say mê các giống chim quý hiếm), với những người xung quanh (lũ bạn cũng say mê chim bồng chanh).

+ Chi tiết và mối quan hệ giữa các chi tiết: nhan đề Bồng chanh đỏ và mối quan hệ giữa nhan đề này với một loạt các chi tiết như phát hiện ra chim bồng chanh, đi tìm bắt chim, háo hức vì bắt được chim quý, thả chim về tổ cũ, lén bắt lại chim và thái độ, cách ứng xử của các nhân vật sau khi nhận thức được vấn đề (yêu thương, tôn trọng, bảo vệ, mong muốn điều tốt đẹp cho chim bồng chanh).

Chủ đề của truyện: viết về tuổi thơ và thiên nhiên

Căn cứ qua hai câu chuyện của anh em trao đổi về câu chuyện cùng nhau tìm hiểu và bắt chim hồi còn bé của mình. Ta thấy được đây là câu chuyện kể về tuổi thơ và những trải nghiệm của hai anh em đi bắt chim bồng chanh đỏ

Câu hỏi:

Câu 6 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Lời nhắn nhủ của chú bé Hoài dành cho vợ chồng bồng chanh đỏ ở cuối truyện gợi cho em suy nghĩ gì về cách ứng xử của con người với loài vật? Viết khoảng năm câu để trả lời câu hỏi này

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng tạo lập văn bản

Lời giải chi tiết :

Lời nhắn nhủ chứa đựng tấm lòng cao cả của chú bé Hoài dành cho vợ chồng Bồng chanh đỏ. Hai anh em Hiền và Hoài rất yêu thích các loài chim, đặc biệt là Hiền, cậu có những kiến thức rất sâu rộng về vô số các loài chim, khi gặp bất cứ loài chim gì cậu cũng có thể gọi tên và nói về những đặc điểm liên quan của chúng. Một hôm, hai anh em Hiền và Hoài đã nhìn thấy một đôi Bồng chanh đỏ, là loại chim khá hiếm và đẹp làm tổ ở đầm sen của làng. Hiền và Hoài vui sướng không thôi, mỗi ngày đều phải ra ngắm nghía chúng và lần nào cũng say mê, mong ước được nuôi đôi bồng chanh này. Một hôm trăng sáng, trời đầy sao, sau khi ăn cơm xong Hiền rủ em ra đầm sen, mục đích là để bắt đôi bồng chanh đỏ này về nuôi. Hai anh em Hiền và Hoài phải vất vả mãi, cuối cùng Hiền cũng bắt được một chú bồng chanh đỏ, tuy nhiên cuối cùng trong ánh nhìn tiếc nuối của Hoài, Hiền đã thả chú bồng chanh đỏ đó lại tổ. Vì thương đàn con nhỏ của chúng nên Hiền đã không nỡ giữ những chú chim đó lại mà thả nó về với thiên nhiên. Dù vậy, mãi đến tận khi lớn lên, khi Hiền đã đi nhập ngũ, cả hai anh em vẫn luôn nhớ đến đôi chim bồng chanh đỏ và không ngừng cảm thán, yêu thích nó. Nhưng có lẽ Hiền và Hoài đều đã học được một bài học về tình yêu đó là khi yêu một điều gì đó, phải làm cho nó hạnh phúc chứ không phải chiếm hữu nó cho riêng mình. Chiếm hữu là ích kỷ, chỉ muốn mua vui cho bản thân không phải xuất phát từ trái tim yêu thương. Tình yêu thương là phải làm cho thứ mà ta yêu quý được phát triển.

Hai anh em Hiền và Hoài rất yêu thích các loài chim, nhất là Hiền cậu rất am hiểu những kiến thức về các loài chim, khi gặp bất cứ loài chim nào cậu cũng có thể gọi tên và nói về những đặc điểm liên quan của chúng. Một hôm, hai anh em nhìn thấy loại chim khá hiếm và đẹp làm tổ ở đầm sen của làng, đó là một đôi bồng chanh đỏ. Hiền và Hoài rất vui, mỗi ngày đều ra ngắm nghía chúng, một hôm trăng sáng, trời đầy sao, sau khi ăn cơm xong Hiền rủ em ra đầm sen, mục đích là để bắt đôi bồng chanh đỏ này về nuôi. Hai anh em Hiền và Hoài phải vất vả mãi, cuối cùng Hiền cũng bắt được một chú bồng chanh đỏ, tuy nhiên cuối cùng trong ánh nhìn tiếc nuối của Hoài, Hiền đã thả chú bồng chanh đỏ đó lại tổ. Vì thương đàn con nhỏ của chúng nên Hiền đã không nỡ giữ những chú chim đó lại mà thả nó về với thiên nhiên. Sau này hai anh em vẫn rất nhớ nhung chúng, nhưng qua đó hai anh em đã học được một bài học về tình yêu, biết bản thân không nên chiếm hữu, phải nghĩ cho hạnh phúc của những người mà ta yêu quý.