Soạn bài Khoe của, Con rắn vuông Văn 8 tập 1 Chân trời sáng tạo: Theo em, khoe khoang và khoác lác khác nhau như thế nào?...

Câu hỏi:

(trang 82, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Theo em, khoe khoang và khoác lác khác nhau như thế nào?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng hiểu biết về đời sống xã hội

Lời giải chi tiết :

Khoe khoang là việc phô trương tài sản cho người khác biết còn khoác lác là nói phóng đại sự thật, nói những lời không đúng với những gì mắt thấy tai nghe, không đúng với sự thật.

- Khoe khoang: là phô trương tài sản cho người khác biết

- Khoác lác: phóng đại sự thật, nói không đúng với sự thật

Khoác lác là hành động khoe khoang thái quá, là phóng đại nói sai sự thật. Còn khoe khoang là khoe mẽ, phô bày hình thức vẻ ngoài. Khoe khoang là khoe những cái mình có, còn khoác loác là nói quá lên cả những cái mình chưa có.

Khoác lác là động từ chỉ hành động khoe khoang thái quá của ai đó.” Bạn có thể hiểu hành động khoác lác chính là việc “phóng đại” hoặc “nói sai sự thật” một cách không kiểm soát vậy. Người khoác lác thường sẽ không nhận được sự tán đồng và yêu quý của mọi người.

Khoe khoang là Khoe mẽ, hiểu nôm na là việc khoe khoang, phô bày vẻ hình thức bề ngoài. Đương nhiên, muốn khoe được thì phải có gì đó để khoe. Ở góc độ tích cực, ý thức và hành động khoe khoang có tác dụng tạo nguồn động lực thúc đẩy việc tự khẳng định mình.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 83, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” có cần thiết không? Nói như vậy nhằm mục đích gì?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng tri thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” là không cần thiết bởi nói không đúng tọng tâm câu hỏi mà chỉ vì mục đích khoe của, khoe khoang muốn nhiều người biết.

- Không cần thiết bởi nói không đúng tọng tâm

- Mục đích: khoe của, khoe khoang

Việc nói rõ thông tin “lợn cưới”, “áo mới” không cần thiết.Nói như vậy nhằm mục đích khoe khoang.

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 83, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Người vợ trêu chồng như thế nào?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng tri thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Biết chồng có tính nói khoác nên người vợ đã trêu người chồng bằng cách tỏ thái độ ngạc nhiên trước sự miêu tả của chồng và hỏi dồn người chồng liên tục các câu hỏi để người chồng phải tự nói ra sự thật.

Người vợ đã tỏ thái độ ngạc nhiên và hỏi dồn người chồng liên tục để anh ta phải tự nói ra sự thật.

Người vợ trêu chồng bằng cách không tin và phản bác lại lời chồng.

Câu hỏi:

Câu 1 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Xác định đề tài, bối cảnh của truyện cười Khoe của và Con rắn vuông

Hướng dẫn giải :

Vận dụng tri thức đọc hiểu

Vận dụng kiến thức về truyện cười

Lời giải chi tiết :

- Đề tài của truyện Khoe của và Con rắn vuông là châm biếm những người có tính ăn nói khoác lác và hay khoe.

- Bối cảnh của truyện cười Khoe của: Hai người đều có tính hay khoe gặp nhau, một anh khoe con lợn cưới, một anh khoe chiếc áo mới.

- Bối cảnh của truyện cười Con rắn vuông: Người chồng có tính khoác lác kể cho vợ nghe việc vào rừng gặp được một con rắn to. Vợ biết tính chồng nên trêu lại người chồng.

Cả hai câu truyện thuộc truyện cười, xoanh quanh câu chuyện hai người khoe áo mới và lớn cưới và chuyện anh chồng kể về câu chuyện vào rừng gặp con rắn to.

Câu hỏi:

Câu 2 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chỉ ra mâu thuẫn có tác dụng gây cười trong hai truyện trên.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Hai câu chuyện đều có mâu thuẫn và từ mâu thuẫn tạo ra tiếng cười.

- Trong truyện Khoe của: yếu tố mâu thuẫn là cả hai anh chàng đều quá lố bịch. Khi trả lời, họ không trả lời đúng trọng tâm câu hỏi mà chỉ muốn khoe đồ vật của mình. Vậy nên câu trả lời của họ lạc đề, không có giá trị. Thậm chí, đến đồ vật của họ muốn khoe cũng không có gì đặc biệt cả. Hành động của hai anh này cũng hết sức buồn cười, một anh chàng thì đứng cả ngày trời, một anh thì dù có việc vội vã vẫn không quên khoe của.

- Trong truyện Con rắn vuông: Đã biết chồng mình hay khoác lác nhưng chị vợ vẫn hùa theo nhằm trêu chọc chồng và quan trọng là để chồng nhận ra được tính nói khoác của mình. Vậy nên, những lời nói phi lý của anh chồng được thể hiện rõ, sự không quyết đoán cũng được miêu tả qua những lần thay đổi câu trả lời khi bị người vợ hỏi vặn.

- Khoe của: yếu tố mâu thuẫn là cả hai anh chàng đều quá lố bịch. Khi trả lời, họ không trả lời đúng trọng tâm câu hỏi mà chỉ muốn khoe đồ vật của mình.

- Con rắn vuông: Đã biết chồng mình hay khoác lác nhưng chị vợ vẫn hùa theo nhằm trêu chọc chồng và quan trọng là để chồng nhận ra được tính nói khoác của mình.

Truyện Khoe của: Tính khoe khoang của hai anh chàng đến mức lố bịch, mà những thứ để khoe cũng chẳng quá to tát đến mức đem khoe như thế. Một bên thì đứng đợi cả buổi chỉ để khoe, bên kia dù có tất tưởi vẫn không quên khoe. Lời nói của hai anh đề thừa thông tin không cần thiết.

Truyện con rắn vuông: Anh chồng khoác lác tự bộc lộ cái vô lý của mình

Câu hỏi:

Câu 3 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Liệt kê những lời đối đáp của các nhân vật trong hai truyện cười trên. Những lời đối đáp có vai trò như thế nào trong việc khắc hoạ tính cách của nhân vật?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Những lời đối đáp của các nhân vật trong truyện cười Khoe của:

“- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?

- Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả.”

=> Vai trò: Khắc họa tính cách thích khoe của cả hai nhân vật, một người khoe lợn cưới còn một người khoe áo mới. Qua lời đối đáp trên, tính cách nhân vật được thể hiện rõ. Bởi anh đi tìm lợn, không hỏi đặc điểm con lợn mà lại nói về con “lợn cưới” khiến người được hỏi không thể hình dung ra. Một anh thì đứng đợi cả ngày mới gặp được một người tới bắt chuyện, khi trả lời cũng chắc đúng trọng tâm mà còn giơ cả vạt áo ra để khoe chiếc áo mới. Cả hai đều cung cấp các thông tin không đúng với trọng tâm câu hỏi.

Những lời đối đáp của các nhân vật trong truyện cười Con rắn vuông:

“- Này mình ạ, hôm nay tôi đi vào rừng, thấy một con rắn.... Ôi chao là to! Bề ngang thì đến hai mươi thước, bề dài đến một trăm hai mươi thước ấy!

- Mình không tin à? Chẳng một trăm hai mươi thước thì cũng một trăm thước.

- Thật mà! Không đủ một trăm thước thì cũng đến tám mươi thước.

- Thật đấy mà! Không tám mươi thì cũng sáu mươi.

- Không đến sáu mươi thước thật, nhưng ít nhất cũng bốn mươi thước.

- Ừ thôi, tôi nói thật nhé! Quả tôi nom thấy con rắn dài đúng hai mươi thước không kém một tấc, một phân nào.”

=> Vai trò: Khắc họa tính cách thích nói khoác của người chồng. Lời đối đáp thể hiện sự lúng túng và thay đổi câu trả lời liên lục khi bị người vợ bóc trần sự vô lí. Bởi thứ anh ta thấy không phải sự thật, vậy nên mới không chắc chắn và sửa lời ban đầu của mình như vậy.

* Trong truyện “Lợn cưới áo mới:

- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?

- Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả.

* Trong truyện con rắn vuông:

- Này mình ạ, hôm nay tôi đi vào rừng, thấy một con rắn.... Ôi chao là to! Bề ngang thì đến hai mươi thước, bề dài đến một trăm hai mươi thước ấy!

- Mình không tin à? Chẳng một trăm hau mươi thước thì cũng một trăm thước.

- Thật mà! Không đủ một trăm thước thì cũng đến tám mươi thước.

- Thật đấy mà! Không tám mươi thì cũng sáu mươi.

- Không đến sáu mươi thước thật, nhưng ít nhất cũng bốn mươi thước.

- Ừ thôi, tôi nói thật nhé! Quả tôi nom thấy con rắn dài đúng hai mươi thước không kém một tấc, một phân nào.

= > Những lời đối đáp của các nhân vật: giúp nhấn mạnh và bộc lộ rõ nét tính khoác lác, khoe khoang của các nhân vật.

Trong truyện lơn cưới áo mới:

- Bác có thấy con lợn cưới của tôi chạy qua đây không?

- Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy con lợn nào chạy qua đây cả.

-> Lời đối đáp của hai nhân vật cho thấy: Tính khoe của là thói thích tỏ ra, phô trương cho người ta thấy là mình giàu có, mình hơn người ta. Anh đi tìm lợn khoe khi “tất tưởi chạy đến”, rất vội vàng tìm lợn bị mất. Lẽ ra nên hỏi về đặc điểm của con lợn vừa bị sổng mất. Ấy mà anh ta lại hỏi “lợn cưới” không hề thích hợp và là thông tin thừa với người được hỏi. Anh có áo mới thích khoe của đến mức lố bịch, đứng ở cửa cả buổi chỉ đợi người ta khen, khi người ta hỏi về con lợn lại giơ vạt áo ra khoe. Điệu bộ của anh ta chỉ nhấn mạnh cái áo mới không hề phù hợp để trả lời. Câu trả lời của anh ta thừa yếu tố về cái áo, chỉ cần nói “không thấy” là đủ.

Trong truyện con rắn vuông:

- Này mình ạ, hôm nay tôi đi vào rừng, thấy một con rắn.... Ôi chao là to! Bề ngang thì đến hai mươi thước, bề dài đến một trăm hai mươi thước ấy!

- Mình không tin à? Chẳng một trăm hau mươi thước thì cũng một trăm thước.

- Thật mà! Không đủ một trăm thước thì cũng đến tám mươi thước.

- Thật đấy mà! Không tám mươi thì cũng sáu mươi.

- Không đến sáu mươi thước thật, nhưng ít nhất cũng bốn mươi thước.

- Ừ thôi, tôi nói thật nhé! Quả tôi nom thấy con rắn dài đúng hai mươi thước không kém một tấc, một phân nào.

-> Những lời đối đáp cho thấy anh chồng có tính khoác lác, khoe khoang. Anh chồng hay khoác lác bị người vợ chọc đến nỗi tự bộc cái vô lí của mình ra.

Câu hỏi:

Câu 4 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Các nhân vật trong truyện hiện thân cho thói hư tật xấu nào mà truyện cười dân gian thường phê phán?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đời sống xã hội

Lời giải chi tiết :

Các nhân vật trong truyện Khoe của; Con rắn vuông hiện thân cho thói hư tật xấu đáng phê phán là thói khoe khoang, khoác lác.

Câu hỏi:

Câu 5 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Em có nhận xét gì về cách tác giả dân gian phản ánh thói xấu của con người thông qua các truyện cười trên?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Tác giả sử dụng những hình ảnh hay câu chuyện gần gũi, dễ đọc, dễ hiểu, tình huống rất đời thường và bình dị. Vậy nên, từ những hình ảnh quen thuộc, người đọc càng thấy sự hài hước và châm biếm trong câu chuyện. Cách tác giả dân gian vận dụng và sử dụng rất tài tình, hợp lý tình huống và lời đối đáp để phản ánh thói xấu của con người. Nhờ đó, đằng sau tiếng cười chứa đựng bài học cho con người nhẹ nhàng, thâm thúy

Tác giả sử dụng những hình ảnh hay câu chuyện gần gũi, dễ đọc, dễ hiểu, tình huống rất đời thường và bình dị => người đọc càng thấy sự hài hước và châm biếm trong câu chuyện.

Tác giả đã dùng những câu chuyện đời thường giản dị để châm biếm phê phán những người thiếu kiến thức nhưng lại hay khoác lác, phóng đại sự việc, những người như vậy cuối cùng cũng sẽ trở thành trò cười cho thiên hạ mà thôi.

Câu hỏi:

Câu 6 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tiếng cười và thủ pháp gây cười trong các truyện Khoe của và Con rắn vuông giống nhau và khác nhau ở những điểm nào?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng tri thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết :

Các nhân vật trong hai chuyện cười trên đều gây cười và tạo nên các tình huống châm biếm bằng cách sử dụng những lời đối đáp. Tuy nhiên, tình huống truyện có sự khác nhau giữa hai văn bản. Trong truyện khoe của, cả hai nhân vật đều có thói khoác lác, hay khoe. Còn trong truyện con rắn vuông, chỉ có nhân vật người chồng mới hay nói khoác. Người vợ biết tính chồng, để tạo nên yếu tố gây cười, tác giả để người vợ trêu chọc lại chồng và để người chồng tự thể hiện ra sự vô lý trong lời nói của mình, tự nhận ra tính cách đáng phê phán của mình.

-Giống: đều thông qua các cuộc đối thoại để bộc lộ sự khoác lác, khoe mẽ của nhân vật.

- Khác:

+ Khoe của: cả hai nhân vật đều tự bộc lộ sự khoác lác của mình.

+ Con rắn vuông: Người vợ thông minh trêu chọc chồng, người vợ muốn vạch cái vô lí của chồng nên dồn người chồng tới chỗ tự bộc lộ cái vô lí của mình.

Câu hỏi:

Câu 7 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi đọc xong hai câu chuyện này?

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kiến thức đọc hiểu.

Lời giải chi tiết :

Bài học mà bản thân em tự rút ra được sau khi đọc hai văn bản là: Không nên nói khoác lác, phóng đại sự việc mà phải trung thực, tôn trọng sự thật. Nếu cố chấp nói khoác, câu chuyện của bạn sẽ bị phát hiện và tạo thành câu chuyện cười cho những người khác, tự mình làm xấu mình.

Bài học: Không nên nói khoác lác, phóng đại sự việc mà phải trung thực, tôn trọng sự thật.

Bài học: Câu chuyện phê phán những người thiếu kiến thức nhưng lại hay khoác lác, phóng đại sự việc, những người như vậy cuối cùng cũng sẽ trở thành trò cười cho thiên hạ mà thôi.

Câu hỏi:

Câu 8 (trang 84, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Em và bạn trong nhóm phân vai, đóng tiểu phẩm dựa vào một trong hai truyện cười trên.

Hướng dẫn giải :

Vận dụng kỹ thuật đọc phân vai và thực hành với các bạn

Lời giải chi tiết :

- Xác định rõ nhân vật, xác định rõ lời thoại

- Khi đọc phân vai thì đọc đúng lời của từng nhân vật, bộc lộ được thái độ của nhân vật, làm nổi bật tính cách nhân vật.