Bài 9. Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại SBTLịch sử 10 Kết nối tri thức: 1.1. Vị trí địa lí khu vực Đông Nam Á có điểm gì nổi bật?...

Câu hỏi:

Giải câu hỏi Bài tập 1 trang 54 SBT Lịch sử 10

Bài tập 1. Hãy xác định chỉ một ý trả lời đúng cho các câu hỏi từ 1 đến 12 dưới đây.

1. Khai thác lược đồ Hình 1 (Lịch sử 10, tr. 77) cho thấy:

1.1. Vị trí địa lý khu vực Đông Nam Á có điểm gì nổi bật?

A. Thuộc Thái Bình Dương.

B. Thuộc Ấn Độ Dương.

C. Trải dài từ Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương.

D. Trải rộng ở Nam bán cầu.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-a SGK trang 76.

Lời giải chi tiết :

Đông Nam Á là một khu vực bao gồm các bán đảo và quần đảo chạy dài từ Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương.

=> chọn C.

1.2. Địa hình Đông Nam Á bao gồm

A. các bán đảo.

B. các quần đảo.

C. cả phần lục địa và hải đảo.

D. nhiều đồng bằng rộng lớn.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-a SGK trang 76.

Lời giải chi tiết :

Đông Nam Á là một khu vực bao gồm các bán đảo và quần đảo chạy dài từ Thái Bình Dương sang Ấn Độ Dương. Do đó địa hình Đông Nam Á bao gồm cả phần lục địa và hải đảo.

=> Chọn C.

2. Với vị trí địa lý đặc biệt, điểm nổi bật của khu vực Đông Nam Á trong tiến trình phát triển nền văn minh là gì?

A. Được coi như một “ngã tư đường”, cầu nối giữa các nền văn minh thế giới.

B. Trở thành một trung tâm văn minh lớn trên thế giới.

C. Hình thành một trung tâm văn minh với những thành tựu đặc sắc.

D. Nền văn minh phát triển muộn do những chia cắt về điều kiện tự nhiên.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-a SGK trang 76.

Lời giải chi tiết :

Với vị trí địa lý nằm trên con đường hàng hải nối liền Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, Đông Nam Á được xem như một “ngã tư đường”.

=> Chọn A.

3. Tư liệu dưới đây giúp em biết điều gì về điều kiện tự nhiên của khu vực Đông Nam Á?

A. Ảnh hưởng tích cực của gió mùa và khí hậu biến đổi với khu vực.

B. Đông Nam Á là khu vực giáp biển.

C. Đông Nam Á có khí hậu gió mùa.

D. Đông Nam Á có những đô thị đông đúc, trù phú.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-b SGK trang 78, kết hợp với đoạn tư liệu.

Lời giải chi tiết :

Đa số các quốc gia chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa. Hầu hết các quốc gia trong khu vực này đều giáp biển.

=> Chọn A.

4. Ý nào dưới đây không phản ánh đúng nội dung tư liệu 3, 4 (Lịch sử 10, tr. 81)?

A. Văn minh Đông Nam Á hình thành và phát triển do sự du nhập các thành tựu văn minh từ bên ngoài.

B. Khi người Ấn Độ đến khu vực Đông Nam Á, cư dân ở đây đã đạt đến trình độ phát triển nhất định.

C. Tổ chức xã hội cơ bản, tạo cơ sở nội tại hình thành nên các quốc gia cổ Đông Nam Á là các làng.

D. Giữa cư dân Đông Nam Á và cư dân Ấn Độ có những nét tương đồng.

Hướng dẫn giải :

Đọc tư liệu 3, 4 trang 80 SGK Lịch sử 10

Lời giải chi tiết :

- Ý B và D đúng vì được thể hiện rất rõ trong tư liệu 4.

- Ý C đúng, nội dung được thể hiện trong tư liệu 3.

=> Chọn A.

5. Nền văn minh bản địa ở khu vực Đông Nam Á là

A. nền văn minh nông nghiệp.

B. nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước.

C. nền văn minh sông nước.

D. nền văn minh thương mại biển.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-b SGK trang 78.

Lời giải chi tiết :

Trên cơ sở điều kiện tự nhiên thuận lợi, ở khu vực Đông Nam Á đã hình thành một nền văn minh bản địa – văn minh nông nghiệp lúa nước.

=> Chọn B.

6. Vùng đất hình thành Vương quốc hàng hải Sri Vi-giay-a (thế kỉ VII – XIII) ngày nay thuộc quốc gia nào?

A. Phi-líp-pin.

B. Bru-nây.

C. In-đô-nê-xi-a.

D. Thái Lan.

Hướng dẫn giải :

Liên hệ kiến thức lớp 6 bài 12: Sự hình thành và bước đầu phát triển của các Vương quốc phong kiến ở Đông Nam Á (Từ thế kỉ VII đến thế kỉ X)

Lời giải chi tiết :

Vương quốc Sri Vi-giay-a của người Mã Lai được hình thành trên đảo Xu-ma-tra ở In-đô-nê-xi-a.

=> Chọn C

7. Một trong những quốc gia cổ trên lãnh thổ Việt Nam cũng được coi là một vương quốc hàng hải hùng mạnh ở khu vực Đông Nam Á khoảng 7 thế kỉ đầu Công nguyên là

A. Văn Lang – Âu Lạc.

B. Chăm-pa.

C. Phù Nam.

D. Chân Lạp.

Hướng dẫn giải :

Liên hệ kiến thức lớp 6 bài 11: Các quốc gia sơ kì Đông Nam Á

Lời giải chi tiết :

Khoảng thế kỉ VII TCN đến thế kỉ VII, khu vực Đông Nam Á đã lần lượt xuất hiện một số quốc gia sơ kì. Ở Việt Nam có Văn Lang – Âu Lạc, Chăm-pa, Phù Nam

Trong đó Phù Nam là vương quốc hàng hải hùng mạnh ở Đông Nam Á.

=> Chọn C.

8. Các ngữ hệ chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á bao gồm:

A. Nam Á, Việt – Mường, Tày – Thái, Mông – Dao.

B. Nam Á, Nam Đảo, Mông – Dao, Tạng – Miến.

C. Nam Á, Thái – Ka-đai, Nam Đảo, Mông – Dao, Hán – Tạng.

D. Mông – Dao, Hán – Tạng, Tày – Thái, Ka-đai.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 2-a và quan sát hình 6 trang 80 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

Các ngữ hệ chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á bao gồm: Nam Á, Thái – Ka-đai, Nam Đảo, Mông – Dao, Hán – Tạng.

=> Chọn C.

9. Tổ chức xã hội cơ bản hình thành nên các nền văn minh ở Đông Nam Á là

A. Làng/bản,…

B. Đô thị cổ.

C. Lãnh địa.

D. Phường hội.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 2-b trang 81 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

- Trong quá trình sinh sống, cư dân Đông Nam Á quần tụ với nhau trên một địa bàn nhất định, hình thành những tổ chức xã hội đầu tiên.

- Trong đó, làng xã là tổ chức xã hội phổ biến ở Đông Nam Á.

=> Chọn A.

10. Nền văn minh từ bên ngoài có ảnh hưởng sớm và sâu sắc tới khu vực Đông Nam Á là

A. văn minh Trung Hoa.

B. văn minh Ấn Độ.

C. văn minh Ấn Độ, văn minh Trung Hoa.

D. văn minh phương Tây.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 3 trang 81 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

Trên cơ sở nền văn minh bản địa, cư dân Đông Nam Á tiếp thu ảnh hưởng của các nền văn minh khác như: Ấn Độ, Trung Hoa, phương Tây,…trong đó, văn minh Ấn Độ và Trung Hoa có ảnh hưởng sớm và sâu sắc.

=> Chọn C.

11. Khai thác Tư liệu 5 (Lịch sử 10, tr. 82) và cho biết cư dân Đông Nam Á tiếp thu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ thông qua cách thức nào là chủ yếu?

A. Trong quá trình giao thương đường biển giữa thương nhân Ấn Độ và Đông Nam Á.

B. Thông qua quá trình truyền giáo của các nhà truyền giáo Ấn Độ.

C. Thông qua những thương nhân Ấn Độ sinh sống và lập nghiệp ở Đông Nam Á.

D. Thông qua các yếu tố trung gian, chủ yếu là từ các thương nhân Trung Quốc.

Hướng dẫn giải :

Đọc tư liệu 5 trang 81 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

cư dân Đông Nam Á tiếp thu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ thông qua con đường giao thương đường biển giữa thương nhân Ấn Độ và Đông Nam Á.

=> Chọn A.

12. Ở khu vực Đông Nam Á, quốc gia nào chịu ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa nhiều hơn cả?

A. Việt Nam.

B. Thái Lan.

C. Ma-lai-xi-a.

D. Mi-an-ma.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 3-b trang 82 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

Văn minh Trung Hoa ảnh hưởng đến một số quốc gia Đông Nam Á trên nhiều lĩnh vực ở những mức độ khác nhau, trong đó Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn.

=> Chọn A.

Câu hỏi:

Gợi ý giải câu hỏi Bài tập 2 trang 57 SBT Lịch sử 10

Bài tập 2. Ghép các hình ảnh ở bên trái với ô chữ ở bên phải sao cho phù hợp về nội dung lịch sử

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 3 trang 81 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

1. Ảnh hưởng văn minh Ấn Độ: Hình 1, 3, 5

2. Ảnh hưởng văn minh Trung Hoa: Hình 2, 44

Câu hỏi:

Gợi ý giải câu hỏi Bài tập 3 trang 57 SBT Lịch sử 10

Bài tập 3. Hoàn thành bảng theo gợi ý dưới đây về những tác động của điều kiện tự nhiên đến sự hình thành văn minh Đông Nam Á.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1 trang 76 SGK Lịch sử 10.

Gợi ý giải:

Câu hỏi:

Đáp án câu hỏi Bài tập 4 trang 58 SBT Lịch sử 10

4.1. Khai thác Hình 6 (Lịch sử 10, tr. 80), hãy lập và hoàn thành bảng thống kê theo gợi ý dưới đây về các ngữ hệ và nhóm ngôn ngữ chủ yếu ở các quốc gia Đông Nam Á

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 2-a, kết hợp quan sát hình 6 trang 80 SGK Lịch sử 10.

Lời giải chi tiết :

4.2. Từ kết quả của Bài tập phần 4.1, em rút ra nhận xét gì về đặc điểm cư dân, tộc người ở Đông Nam Á? Đặc điểm đó có tác động như thế nào đến văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại?

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 2-a trang 80 SGK Lịch sử 10 kết hợp với nội dung đáp án câu hỏi 4.1

Lời giải chi tiết :

- Nhận xét: Đông Nam Á là khu vực đa tộc người với những ngữ hệ và nhóm ngôn ngữ khác nhau, rất phong phú,..

- Tác động: góp phần hình thành những nền văn minh bản địa mang đậm bản sắc riêng của mỗi tộc người trước khi tiếp xúc với các nền văn minh từ bên ngoài

Câu hỏi:

Đáp án câu hỏi Bài tập 5 trang 58 SBT Lịch sử 10

Bài tập 5. Lập bảng tóm tắt về cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á (theo gợi ý dưới đây)

Hướng dẫn giải :

Đọc lại bài 9 SGK Lịch sử 10 trang 76, liên hệ kiến thức lịch sử lớp 6 chương 4: Đông Nam Á từ những thế kỉ tiếp giáp đầu công nguyên đến thế kỉ X.

Lời giải chi tiết :

Câu hỏi:

Gợi ý giải câu hỏi Bài tập 6 trang 58 SBT Lịch sử 10

6.1. Lập và hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây) về những ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ, văn minh Trung Hoa đối với Đông Nam Á.

Hướng dẫn giải :

Đọc lại mục 3 SGK Lịch sử 10 trang 81, liên hệ kiến thức lịch sử lớp 6 chương 4: Đông Nam Á từ những thế kỉ tiếp giáp đầu công nguyên đến thế kỉ X.

Lời giải chi tiết :

6.2. Tìm hiểu và nêu một số ví dụ cho thấy ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ, văn minh Trung Hoa ở Việt Nam.

Hướng dẫn giải :

Tham khảo sách báo và internet

Gợi ý giải:

- Tôn giáo:

+ Theo đường biển, các nhà sư Ấn Độ đã đến Việt Nam ngay từ đầu Công nguyên và trung tâm Phật giáo lớn nhất thời bấy giờ là Luy Lâu (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh).

+ Phật giáo lúc này mang màu sắc Tiểu thừa Nam tông.

+ Sau này, sang thế kỷ IV – V, lại có thêm luồng Phật giáo Đại thừa Bắc tông từ Trung Hoa tràn vào.

+ Do thâm nhập một cách hòa bình, ngay từ thời Bắc thuộc, Phật giáo đã phổ biến rộng khắp. Đến thời Lý – Trần, Phật giáo Việt Nam phát triển tới mức cực thịnh.

+ Nho giáo Trung Quốc ảnh hưởng sâu rộng đến lịch sử Việt Nam trung đại từ xây dựng thể chế chính trị, giáo dục, khoa cử, luật phát,…cho đến lối sống, nếp nghĩ của người dân.

- Kiến trúc – điêu khắc: khu di tích Mỹ Sơn chịu ảnh hưởng rõ nét từ kiến trúc Ấn Độ giáo. Bên cạnh đó Văn Miếu - Quốc Tử Giám, hoàng thành Thăng Long, thành nhà Hồ và một số công trình đền đài, tượng điêu khắc, tứ linh (long, ly, quy, phượng), … có sự pha trộn phong cách kiến trúc của Trung Hoa.

- Chữ viết – Văn học:

+ Chữ Hán đã từng một thời bị thực dân Phương bắc áp đặt đồng hóa nhưng bất thành, chữ viết trở lên quan trọng đối với dân tộc tuy nhiên chúng ta đã sáng tạo thêm khi không hoàn toàn dùng chữ Hán mà đó là cơ sở cho chữ Nôm ra đời dựa trên cơ sở chữ Hán nhưng có sự thay đổi đi.

+ Cơ sở tư tưởng của văn học nghệ thuật dựa trên Phật giáo và Nho giáo. Trong đó, tư tưởng nho giáo ảnh hưởng đến dòng văn học yêu nước dân tộc.

- Có thể nói, so với văn hóa Ấn Độ, Việt Nam chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa là nhiều hơn cả.

Câu hỏi:

Gợi ý giải câu hỏi Bài tập 7 trang 58 SBT Lịch sử 10

Bài tập 7. Em hãy giải thích vì sao hình ảnh bó lúa vàng được đặt ở vị trí trung tâm lá cờ của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á – ASEAN (như hình bên)?

Hướng dẫn giải :

Tham khảo từ sách báo và internet

Gợi ý giải:

- Cộng đồng được thành lập và phát triển dựa trên những nét tương đồng về điều kiện lịch sử, địa lý, văn hóa mà điểm nổi bật là có cùng một mẫu số chung – nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước.

- Cờ ASEAN được lấy biểu tượng là bó lúa 10 nhánh do các nước ở Đông Nam Á chủ yếu là các nước nông nghiệp. Bó lúa 10 nhánh thể hiện ước mơ của các nhà sáng lập ASEAN cho một ASEAN với sự tham dự của 10 nước Đông Nam Á, cùng nhau gắn kết tạo dựng tình bạn và sự đoàn kết.