Bài tập 2 trang 20 SBT Văn 8 tập 2 - Kết nối tri thức với cuộc sống: Đọc lại văn bản Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam (từ Trong ba bài thơ đến cho nhẹ nhõm trong sáng?...

Đọc lại văn bản Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam (từ Trong ba bài thơ đến cho nhẹ nhõm trong sáng?) trong SGK (tr. 63) và trả lời các câu hỏi:

Câu hỏi:

 Đoạn trích thể hiện nội dung gì? Dựa vào đâu em có thể xác định điều đó?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết :

Đoạn trích thể hiện nội dung: Thu vịnh là bài thơ mang cái hồn, cái thần của cảnh vật mùa thu nhất trong chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến.

Dựa vào câu chủ đề: “Trong ba bài thơ, bài này mang cái hồn của cảnh vật mùa thu hơn cả, cái thanh, cái trong, cái nhẹ, cái cao”. Các câu còn lại trong đoạn đều hướng đến làm sáng tỏ ý được nói đến trong câu chủ đề.

Câu hỏi:

 Tác giả đã làm sáng tỏ nhận xét “Cái hồn, cái thần của cảnh thu là nằm ở trong bầu trời, ở trên trời thu” như thế nào?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết :

– “Trời thu rất xanh rất cao toả xuống cả cảnh vật”

– “Cây tre Việt Nam ta [...] như cái cần câu in lên trời biếc, gió đẩy đưa khe khế, thật là thanh đạm, hợp với hồn thu”

- “Song thưa để mặc bóng trăng vào cũng thuộc về trời cao.”

Câu hỏi:

 Xuân Diệu đã diễn giải ý hai câu kết của bài thơ Thu vịnh như thế nào? Em hãy nhận xét về cách phân tích hai câu kết của tác giả.

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết :

Ý của hai câu kết được diễn giải như sau: "Sao ta còn bị buộc chân ở vòng danh lợi này? Sao ta chưa trả mũ từ quan như Đào Uyên Minh cho nhẹ nhõm?”

Hai câu kết được tác giả phân tích bằng cách giải thích rõ ý thơ, khiến cho người đọc hiểu được nỗi “thẹn” của Nguyễn Khuyến là gì, và vì sao có nổi theo đó. Hơn nữa, Xuân Diệu đã diễn giải, phân tích hai câu thơ kết dưới hình thức câu hỏi tu từ.

Câu hỏi:

 Em có nhận xét gì về cách tác giả nêu bằng chứng trong đoạn trích?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết :

– Trích dẫn trực tiếp cả câu thơ

– Dẫn ý được nói đến trong câu

Có thể thấy, việc nêu bằng chứng theo cả hai cách như trên khiến các bằng chứng đưa ra vừa đảm bảo tính chân thực, cụ thể lại vừa linh hoạt, phong phú.

Câu hỏi:

 So với cách phân tích bằng chứng trong đoạn trích ở bài tập 1, cách phân tích bằng chứng trong đoạn này có gì khác biệt?

Hướng dẫn giải :

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết :

- Cách phân tích bằng chứng trong đoạn trích ở bài tập 1 thiên về giải thích, cắt nghĩa từ ngữ, mô tả hình ảnh.

- Cách phân tích bằng chứng trong đoạn trích ở bài tập 2 thiên về gợi mở ý được nói đến trong câu thơ.

Thêm nữa, việc phân tích bằng chứng trong đoạn trích ở bài tập 1 còn gắn với so sánh, liên tưởng, mở rộng. Nhưng việc phân tích bằng chứng trong đoạn trích ở bài tập 2 không có sự so sánh, liên tưởng, mở rộng như vậy.