Bài 16. Khởi nghĩa Lam Sơn Lịch sử và Địa lý 7 Kết nối tri thức: Từ khởi nghĩa Lam Sơn, chúng ta rút ra được bài học kinh nghiệm gì đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ...

? mục 1.a Câu 1

1. Nêu những hiểu biết của em về chủ tướng Lê Lợi

Hướng dẫn giải :

B1: Tìm kiếm thông tin về Lê Lợi qua sách báo, internet

B2: Chú ý về xuất thân, quê quán, lập nghiệp…

Lời giải chi tiết :

? mục 1.a Câu 2

2. Khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ như thế nào

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-a trang 78, 79 SGK.

Lời giải chi tiết :

Khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ trong hoàn cảnh:

- Nhà Minh thực hiện chính sách bóc lột, dùng người Việt trị người Việt , bóc lột và đàn áp nhân dân tàn bạo, đặt ra nhiều thứ thuế nặng nề, bắt dân ta theo phong tục người Minh

- Nhiều cuộc khởi nghĩa của nhà Hậu Trần nổ ra song đều thất bại

? mục 1.b Câu 1

1. Trình bày những khó khăn của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-b trang 79 SGK.

Lời giải chi tiết :

Những khó khăn của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa:

- Những ngày đầu, nghĩa quân nhiều lần bị bao vây. Ba lần phải rút quân lên núi Chí Linh.

- Giữa năm 1418, quân Minh vây ráp, tình thế nguy khốn, Lê Lai đã giả trang thành lê Lợi để nhử địch, cứu chủ.

- Nghĩa quân phải tạm hòa với quân Minh.

? mục 1.b Câu 2

2. Em có nhận xét gì về đề nghị tạm hòa với quân Minh của nghĩa quân Lam Sơn

Hướng dẫn giải :

B1: Đọc mục 1-b trang 79 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: tạm hòa, củng cố lực lượng,…

Lời giải chi tiết :

Do so sánh tương quan lực lượng giữa hai bên, mùa hè năm 1423 Lê Lợi đã đề nghị tạm hòa với quân Minh để bảo toàn lực lượng.

Việc đề nghị tạm hòa với quân Minh cho thấy sự sáng suốt, "biết mình biết địch”, tạm hòa để chờ cơ hội phản công.

? mục 1.c

Khai thác tư liệu 2, hãy cho biết vì sao Nguyễn Chích đề xuất kế hoạch đánh chiếm Nghệ An. Kế hoạch đó đem lại những kết quả như thế nào.

Hướng dẫn giải :

B1: Đọc mục 1-b trang 79 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: Gỡ thế bị bao vây, Nguyễn Chích, mở rộng giải phóng, Tây Đô, Đông Quan, cuối năm 1424, Nghệ An, Thanh Hóa, đèo Hải Vân, thay đổi cục diện, so sánh lực lượng.

B3: Đọc tư liệu 2 trang 80 SGK từ đó thấy được vai trò của chiến dịch đánh chiếm Nghệ An trong việc tạo ra bước ngoặt của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Lời giải chi tiết :

Nguyễn Chích đề xuất kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động chính của nghĩa quân vào Nghệ An:

- Nghệ An là nơi hiểm yếu, đất rộng, người đông…

- Dùng Nghệ An làm đất dừng chân, dựa vào sức người, của cải ấy để đánh Đông Đô.

Kế hoạch đánh chiếm Nghệ An đã giành thắng lợi lớn, giải phóng một vùng rộng lớn từ Thanh Hóa vào đến đèo Hải Vân.

? mục 1.d Câu 1

1. Trình bày những sự kiện tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giai đoạn 1426 – 1427.

Hướng dẫn giải :

B1: Đọc mục 1-d trang 80, 81, 82 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: Tiến quân ra Bắc, tháng 9 – 1426, chiến thắng Tốt Động – Chúc Động, chiến thắng Chi Lăng – Xương Giang, Hội thề Đông Quan, Bình Ngô đại cáo.

Lời giải chi tiết :

- Tháng 9 – 1426, Lê Lợi và bộ chỉ huy quyết định tiến quân ra Bắc. Quân Minh phải rút vào thành Đông Quan cố thủ.

- Tháng 11 – 1426, quân ta mai phục và chặn đánh địch ở Tốt Động – Chúc Động, đánh tan đạo quân chi viện của Vương Thông và sau đó siết chặt vây hãm thành Đông Quan.

- Tháng 10 – 1427, nghĩa quân tiêu diệt quân chi viện của Liễu Thăng và Mộc Thạnh tại ải Chi Lăng, sau đó liên tiếp giành được thắng lợi ở Cần Trạm, Phố Cát và Xương Giang.

- Nghĩa quân tăng cường siết chặt vòng vây các thành còn lại (Đông Quan, Tây Đô,…) vừa khéo léo dụ hàng Vương Thông và các tướng lĩnh quân Minh.

- Ngày 10 – 12 – 1427, bên bờ sông Hồng, Lê Lợi và Vương Thông dẫn đầu hai phái đoàn tham gia Hội thề Đông Quan, chấm dứt chiến tranh.

? mục 1.d Câu 2

2. Việc dụ hàng quân Minh và tổ chức Hội thề Đông Quan thể hiện điều gì trong kế sách đánh giặc của Lê Lợi và Nguyễn Trãi.

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 1-d trang 80, 81, 82 SGK.

Lời giải chi tiết :

Sau chiến thắng Tốt Động- Chúc Động và Chi Lăng- Xương Giang, nghĩa quân tăng cường xiết chặt vòng vây và khéo léo dụ hàng Vương Thông và các tướng lĩnh quân Minh.

Việc đấu tranh quân sự kết hợp ngoại giao khiến vừa bảo toàn được lực lượng, tránh đổ máu không cần thiết và giữ lại mối bang giao sau này với nhà Minh.

? mục 2 Câu 1

1. Giải thích nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

Hướng dẫn giải :

B1: Đọc mục 1-a trang 82 SGK.

B2: Các từ khóa cần chú ý: tinh thần yêu nước, ý chí, đồng lòng đoàn kết, đường lối lãnh đạo.

Lời giải chi tiết :

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Nhân dân ta luôn có truyền thống yêu nước nồng nàn, ý chí và quyết tâm giành lại độc lập dân tộc.

- Toàn dân đồng lòng đoàn kết chiến đấu, đóng góp của cải, lương thực, vũ khí, chịu nhiều gian khổ hi sinh.

- Do đường lối lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của bộ chỉ huy nghĩa quân như: Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Nguyễn Chích, Nguyễn Xí…

? mục 2 Câu 2

2. Hãy trình bày ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

Hướng dẫn giải :

Đọc mục 2 trang 82 SGK.

Lời giải chi tiết :

Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Khởi nghĩa Lam Sơn là một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc có tính chất nhân dân rộng rãi.

- Khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi đã chấm dứt hơn 20 năm đô hộ của nhà Minh.

- Khôi phục nền độc lập, mở ra thời kì phát triển mới của dân tộc.

Luyện tập Câu 1

1. Hãy lập bảng hệ thống những sự kiện tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (thời gian, sự kiện tiêu biểu, kết quả, ý nghĩa)

Hướng dẫn giải :

B1: Đọc mục 1-d trang 80, 81, 82 SGK.

B2: Chú ý 2 trận đánh tiêu biểu là Tốt Động- Chúc Động và Chi Lăng-Xương Giang

Lời giải chi tiết :

Luyện tập Câu 2

2. Hãy đánh giá vai trò của các vị anh hùng dân tộc như: Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Nguyễn Chích,… đối với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

Hướng dẫn giải :

Tìm hiểu qua sách báo, internet về Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Nguyễn Chích

Lời giải chi tiết :

- Vai trò của Nguyễn Trãi:

+ Soạn “Bình Ngô sách”; trong đó, bao gồm những phương lược cơ bản để đánh đuổi quân Minh.

+ Giúp Lê Lợi xây dựng và thực hiện một đường lối đấu tranh tổng hợp, toàn diện, trên các mặt: quân sự, tâm lí.

+ Đóng góp quan trọng trên lĩnh vực tư tưởng đặc biệt là tư tưởng “nhân nghĩa”.

- Vai trò của Lê Lợi:

+ Nung nấu một quyết tâm đánh đuổi giặc Minh ra khỏi bờ cõi.

+ Đầu năm 1418, Lê Lợi xưng là Bình Định Vương kêu gọi nhân dân đứng lên đánh giặc cứu nước. Lê Lợi là linh hồn, là lãnh tụ tối cao của cuộc khởi nghĩa ấy.

+ Lê Lợi ông là nhà chỉ đạo chiến lược kiệt xuất. Ông dựa vào nhân dân để tiến hành chiến tranh giải phóng dân tộc.

+ Vừa là nhà tổ chức và chỉ đạo chiến lược về chính trị, quân sự, vừa là vị tướng cầm quân mưu trí, quả quyết.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi mục Vận dụng trang 82 Lịch sử và ĐỊa lý 7

Từ khởi nghĩa Lam Sơn, chúng ta rút ra được bài học kinh nghiệm gì đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay?

Hướng dẫn giải :

B1: Liên hệ ý nghĩa lịch sử khởi nghĩa Lam Sơn.

B2: Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết :

Từ khởi nghĩa Lam Sơn, chúng ta rút ra được bài học kinh nghiệm đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay:

- Cần có sự đoàn kết đoàn dân trong việc xây dựng và bảo vệ tốt quốc

- Sự quan tâm của nhà nước đến dân, dựa vào dân để đánh giặc

- Qua đó chúng ta cần phải gìn giữ được truyền thống yêu nước,phải có một sự đoàn kết của một tập thể thì mới vượt qua được mọi thứ.