tập đọc : hạt gạo làng quê lớp 5

`1.`

- Đọc khổ thơ 1, em hiểu hạt gạo được làm nên từ: 

+ vị phù sa -> giúp đất đai thêm màu mỡ, phì nhiêu. Cây được trồng ở vùng đất như vậy sẽ nhanh chóng phát triển, khỏe mạnh

+ nước được lấy từ nơi trồng sen ("Có hương sen thơm/ Trong hồ nước đầy")

+ công sức vất vả của người mẹ ("Có lời mẹ hát/ Ngọt bùi đắng cay")

`2.`

- Những hình ảnh nói lên nỗi vất vả của người nông dân: 

+ "Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay..."

+ "Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu

Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy..."

`3.`

- Để làm ra hạt gạo, tuổi nhỏ đã góp công sức: luôn có mặt ở đồng ruộng khi cần thiết để chống hạn, bắt sâu, cào thóc, bón phân cho cây lúa,...

`4.`

- Tác giả gọi hạt gạo là "hạt vàng" vì: gạo là lương thực không thể thiếu của con người. Để làm ra hạt gạo, con người phải bỏ ra nhiều mồ hôi, công sức đồng thời còn bị phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Thời tiết thuận lợi sẽ cho mùa màng bội thua; ngược lại, thời tiết xấu sẽ gây thiệt hại đến mùa màng, hiệu quả thu hoạch không cao. Quan trọng hơn hết, hạt gạo là lương thực mà hậu phương ra sức lao động, sản xuất để chuyển ra tiền tuyến cho những người chiến sĩ ăn, giúp họ có đủ sức kháng chiến, chống lại quân thù. Cách gọi hạt gạo là "hạt vàng" cũng đã thể hiện được thái độ trân trọng, ngợi ca của nhà thơ đối với lúa gạo, với những người đã có công làm ra nó.

Đáp án + Giải thích các bước giải:

Hạt gạo làng ta

Hạt gạo làng ta 
Có vị phù sa 
Của sông Kinh Thầy 
Có hương sen thơm 
Trong hồ nước đầy 
Có lời mẹ hát 
Ngọt bùi đắng cay... 

Hạt gạo làng ta 
Có bão tháng bảy 
Có mưa tháng ba 
Giọt mồ hôi sa 
Những trưa tháng sáu 
Nước như ai nấu 
Chết cả cá cờ 
Cua ngoi lên bờ 
Mẹ em xuống cấy... 

Hạt gạo làng ta 
Những năm bom Mỹ 
Trút trên mái nhà 

Những năm khẩu súng 
Theo người đi xa 
Những năm băng đạn 
Vàng như lúa đồng 
Bát cơm mùa gặt 
Thơm hào giao thông... 

Hạt gạo làng ta 
Có công các bạn 
Sớm nào chống hạn 
Vục mẻ miệng gàu 
Trưa nào bắt sâu 
Lúa cào rát mặt 
Chiều nào gánh phân 
Quang trành quết đất.

Hạt gạo làng ta 
Gửi ra tiền tuyến 
Gửi về phương xa 
Em vui em hát 
Hạt vàng làng ta...

      TRẦN ĐĂNG KHOA

Câu 1

Đọc khổ thơ 1, em hiểu hạt gạo được làm nên từ những gì?

Hạt gạo được làm nên từ tinh túy của đất (có vị phù sa) bồi đắp cho ruộng đồng màu mỡ phì nhiêu; từ nước (có hồ sen tưới cho lúa tươi tốt); từ tình cảm và công sức của con người (người mẹ) một nắng hai sương đổ ra trên đồng ruộng.

Câu 2

Những hình ảnh nào nói lên nỗi vất vả của người nông dân?

Đó là những hình ảnh: 

                  Giọt mồ hôi sa.

                  Những trưa tháng sáu.

                  Nước như ai nấu.

                  Chết cả cá cờ.

                  Cua ngoi lên bờ. 

                  Mẹ em xuống cấy. 

Câu 3

Tuổi nhỏ đã góp công sức như thế nào để làm ra hạt gạo?

Tuổi nhỏ đã ra sức thi đua lao động sản xuất, không kể sáng, trưa, chiều, các bạn luôn có mặt ở ngoài đồng ruộng chống hạn, bắt sâu, gánh phân bón lót, bón thúc, làm cỏ... góp công sức làm ra hạt gạo tiếp tế cho chiến trường. 

Câu 4

Vì sao tác giả gọi hạt gạo là "hạt vàng"?

Hạt gạo được gọi là hạt vàng, vì hạt gạo rất quý. Có được hạt gạo, con người phải đổ bao nhiêu mồ hôi nước mắt "một nắng hai sương" trên đồng ruộng. Hơn thế, hạt gạo còn đóng góp vào chiến thắng chung của dân tộc trong thời kì chống giặc.